Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành Thông báo kết luận thanh tra đối với một số dự án có khó khăn, vướng mắc tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT); Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
TTCP vừa thông báo kết luận thanh tra liên quan dự án đầu tư xây dựng hoàn thiện Trường Đại học Tây Bắc
Các dự án thuộc diện thanh tra gồm dự án đầu tư xây dựng Phân hiệu Kiên Giang, Trường Đại học Nha Trang, Dự án đầu tư xây dựng hoàn thiện Trường Đại học Tây Bắc...
Đối với dự án đầu tư xây dựng Phân hiệu Kiên Giang, Trường Đại học Nha Trang, quá trình thực hiện dự án kéo dài hơn rất nhiều so với kế hoạch ban đầu. Thời gian thực hiện theo quyết định phê duyệt là 7 năm (2008 - 2015) nhưng phải điều chỉnh, gia hạn lên tới 14 năm (2008 - 2022).
Đến hết năm 2022, dự án đã giải ngân 1.097,7 tỉ đồng, đạt 89,74% tổng mức đầu tư. Giá trị khối lượng hoàn thành được nghiệm thu là 1.153,5 tỉ đồng, tương đương 94,3% tổng mức đầu tư.
Theo TTCP, dù đạt tỉ lệ giải ngân và khối lượng hoàn thành cao, dự án vẫn không thể hoàn tất đúng tiến độ, phát sinh nhiều tồn tại, vi phạm nghiêm trọng trong quá trình quản lý, thực hiện.
Việc lập và phê duyệt dự án có nội dung không đúng quy định, làm tăng tổng mức đầu tư hơn 169,3 tỉ đồng, trong đó riêng chi phí dự phòng do trượt giá tăng tới 165,3 tỉ đồng. Có 10/17 hợp đồng thi công xây lắp, chiếm 73,8% tổng giá trị hợp đồng, bị chậm tiến độ từ 5 đến 43 tháng.
Cơ quan thanh tra kết luận Bộ GD-ĐT nhiều năm bố trí vốn cho dự án thấp hơn giá trị khối lượng hoàn thành, bố trí vốn dàn trải, không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của người quyết định đầu tư.
Hệ quả là dự án chậm tiến độ nghiêm trọng, phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản khoảng 54,63 tỉ đồng tính đến ngày 1-7-2025. TTCP đánh giá đây là nguyên nhân lớn nhất gây chậm tiến độ và lãng phí, với giá trị tạm tính khoảng 99,68 tỉ đồng.
Qua kết quả thanh tra, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD-ĐT tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm của Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách dự án qua các thời kỳ.
Bộ GD-ĐT cần khẩn trương xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản, sớm hoàn thành dự án; tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các đơn vị chức năng, lãnh đạo Đại học Nha Trang, Đại học Kiên Giang, Ban Quản lý dự án và cá nhân liên quan.
Đối với Dự án đầu tư xây dựng hoàn thiện Trường Đại học Tây Bắc, theo TTCP, thời gian thực hiện dự án ban đầu là 7 năm (2004 - 2010) phải gia hạn điều chỉnh thời gian thực hiện lên 20 năm (2004 - 2023).
Đến hết năm 2023, dự án đã giải ngân 533,72 tỉ đồng tương đương 85,05% tổng mức đầu tư, giá trị khối lượng hoàn thành nghiệm thu 547,118 tỉ đồng tương đương 87,19% tổng mức đầu tư.
Qua thanh tra cho thấy có một số khó khăn, vướng mắc chính của dự án. Trong đó giải phóng mặt bằng chậm, kết quả bồi thường thấp. Sau hơn 20 năm chưa hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng của dự án.
Để xảy ra nợ đọng xây dựng cơ bản trong quá trình thực hiện dự án đến nay chưa xử lý được. Trong khi đó, thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2023, tổng vốn trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của dự án đã được cấp hết.
Theo TTCP, trong những nguyên nhân của các thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm dẫn đến dự án chậm tiến độ, để xảy ra nợ đọng xây dựng cơ bản nhưng đến nay chưa xử lý được thì nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu: Trường Đại học Tây Bắc thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý, thực hiện dự án đầu tư; Bộ GD-ĐT thiếu trách nhiệm trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người quyết định đầu tư, buông lỏng công tác theo dõi, kiểm tra, giám sát, đánh giá dự án đầu tư.
Từ kết quả thanh tra, Tổng TTCP phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD-ĐT tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách dự án (theo từng thời kỳ) liên quan đến các vi phạm nêu trong kết luận thanh tra, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
TTCP đã chuyển thông tin đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật đối với nội dung: Trường Đại học Tây Bắc có vi phạm trong việc tổ chức lập, trình phê duyệt, điều chỉnh dự án, thiết kế bản vẽ thi công và dự toán, thẩm tra thiết kế, gây thiệt hại nguồn vốn trái phiếu Chính phủ số tiền tạm tính khoảng 971,17 triệu đồng, có dấu hiệu bất thường về thời gian thực hiện 4 nội dung thiết kế, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế (trong 1 ngày đã hoàn thành 4 nội dung).
Minh Chiến