Lũ lụt cuối năm dồn dập: ASEAN đứng trước hồi chuông cảnh báo khí hậu

2 giờ trướcBài gốc

Lượng mưa lớn liên quan đến bão nhiệt đới đã gây ra lở đất ở Aceh, Bắc Sumatra và Tây Sumatra (Indonesia), khiến hơn 1.000 người thiệt mạng và mất tích, hơn 180.000 người phải di dời. Malaysia tuyên bố trận lũ lụt tồi tệ nhất trong 15 năm qua, trong khi Philippines và Thái Lan chứng kiến sông tràn bờ và đất nông nghiệp bị nhấn chìm.

Lũ lụt gần đây cũng gây ra những hậu quả kinh tế và chính trị. Chuỗi cung ứng bị gián đoạn khi các hành lang giao thông ở Sumatra và Malaysia bị cắt đứt. Thiệt hại nông nghiệp ở Thái Lan ảnh hưởng đến an ninh lương thực khu vực. Tại Philippines, thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng ven biển làm suy yếu doanh thu du lịch. Những tác động này cho thấy thảm họa không chỉ là khủng hoảng nhân đạo, mà còn là cú sốc kinh tế lan tỏa khắp các biên giới.

Lũ lớn nhấm chìm một khu nghỉ dưỡng ở huyện Hat Yai, tỉnh Songkhla, Thái Lan. Ảnh: Reuters

Những tác động này cho thấy vấn đề không chỉ nằm ở vấn đề khí hậu cực đoan, mà còn là câu chuyện chính sách. Rừng bị phá để lấy gỗ, đất ngập nước bị chuyển đổi thành khu dân cư và cơ sở hạ tầng được xây dựng mà không có quy hoạch, tước đi các vùng đệm tự nhiên của hệ sinh thái. Biến đổi khí hậu không phân biệt biên giới và quản lý sinh thái. Lũ lụt và lở đất ở Đông Nam Á năm 2025 cho thấy một lựa chọn quan trọng đối với ASEAN: tiếp tục coi thiên tai là những thảm họa nhân đạo, hay thừa nhận chúng là những vấn đề cần phải có sự chung tay trong quản trị, đòi hỏi cải cách hệ thống.

Theo đánh giá của các chuyên gia, cơ chế quản lý thiên tai hiện vẫn chưa được sử dụng hiệu quả; các hệ thống cảnh báo sớm hiện có nhưng không tiếp cận được các cộng đồng nông thôn; sự phối hợp giữa các bộ còn yếu; các biện pháp bảo vệ sinh thái thường xuyên bị bỏ qua. Mọi quốc gia đều biết rằng các biện pháp kiểm soát, như bảo vệ rừng, thực thi các quy định sử dụng đất và đầu tư vào thích ứng, sẽ giảm rủi ro thiên tai.

Tuy nhiên điều này cần phải được thực hiện một cách tập thể, chứ không đơn lẻ. Nếu việc giảm rủi ro thiên tai vẫn nằm ngoài chương trình nghị sự kinh tế của ASEAN, việc theo đuổi kết nối và tăng trưởng sẽ tiếp tục bị phá hoại bởi lũ lụt và lở đất tái diễn. Việc tích hợp khả năng phục hồi vào các chính sách cơ sở hạ tầng, thương mại và đầu tư không còn là lựa chọn tùy chọn nữa, mà đó là vấn đề sống còn.

Lũ lụt năm nay không chỉ là thảm họa theo mùa, mà là một lời cảnh tỉnh cho khu vực. Nếu ASEAN tiếp tục ưu tiên khai thác ngắn hạn, thảm họa sẽ ngày càng trầm trọng hơn. Nhưng nếu khu vực hợp tác, chia sẻ dữ liệu, thực thi các biện pháp bảo vệ sinh thái và đầu tư vào khả năng phục hồi, khu vực có thể biến tổn thương thành sức mạnh.

Các bước đi cụ thể khả thi, bao gồm "quỹ thích ứng với biến đổi khí hậu khu vực" hỗ trợ các dự án xuyên biên giới trong việc khôi phục lưu vực sông và quản lý lũ lụt. Việc giám sát chung tình trạng phá rừng và thay đổi mục đích sử dụng đất có thể giảm rủi ro sinh thái. Việc lồng ghép giảm rủi ro thiên tai vào Cộng đồng Kinh tế ASEAN sẽ đảm bảo rằng các chính sách về cơ sở hạ tầng và thương mại phù hợp với các mục tiêu phục hồi.

Thảm họa thiên tai có thể là điều không thể tránh khỏi, nhưng tác động của chúng có thể được làm giảm. Đối với ASEAN, lũ lụt năm nay là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng khả năng phục hồi không thể được xây dựng một cách riêng lẻ. Nó phải được chia sẻ, thể chế hóa và ưu tiên. Chỉ khi đó, Đông Nam Á mới có thể chuyển từ dễ bị tổn thương sang phục hồi mạnh mẽ.

Phạm Hà/VOV-Jakarta

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/lu-lut-cuoi-nam-don-dap-asean-dung-truoc-hoi-chuong-canh-bao-khi-hau-post1251170.vov