20 tỉ đô la thiệt hại do bão lũ, báo động đỏ cho châu Á về hiểm họa khí hậu

2 giờ trướcBài gốc

Đường xá ngập bùn sau khi lũ rút ở Bắc Sumatra, Indonesia hôm 2-12. Ảnh: AFP/Getty Images

Biến đổi khí hậu khiến lũ lụt trầm trọng hơn

Ba cơn bão nhiệt đới liên tiếp áp đến đúng thời kỳ gió mùa đông bắc, gây ra lượng mưa cao chưa từng thấy trong nhiều thập niên, biến nhiều vùng đất trũng thấp ở châu Á thành biển nước trong chớp mắt. Hậu quả là nhà cửa hư hại, đường sá sập đổ, mùa màng bị xóa sổ, nhà máy tê liệt và các điểm du lịch nổi tiếng chìm trong nước.

Giới khoa học và nhà phân tích chỉ ra rằng lũ lụt ở châu Á trầm trọng hơn do biến đổi khí hậu cộng hưởng với các yếu tố khác gồm nạn phá rừng, sự thất bại của hệ thống phòng lũ và tình trạng thiếu nguồn vốn đầu tư cho năng lực chống chịu thảm họa.

“Biến đổi khí hậu chắc chắn đang làm trầm trọng thêm tình trạng lũ lụt ở Đông Nam Á”, Davide Faranda, giám đốc nghiên cứu vật lý khí hậu tại Trung tâm Nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp – người đứng đầu một nghiên cứu về lũ lụt tháng 11 ở Việt Nam – nói.

Theo công ty nghiên cứu BMI (thuộc Fitch Solutions), tại Đông Nam Á, rủi ro “thảm họa chồng thảm họa” – khi nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra liên tiếp – sẽ thường xuyên hơn và gây ra thiệt hại lớn hơn trong những năm tới.

Khu vực này cũng có tỷ lệ cao người dân sống ở các khu vực có nguy cơ lũ lụt: 21% ở Malaysia, khoảng 20% ở Indonesia và khoảng 15% ở Singapore, Việt Nam, Philippines và Sri Lanka.

Tỷ lệ này cao hơn so với giai đoạn giữa đến cuối thập niên 2010 và sẽ tiếp tục tăng khi hiện tượng nóng lên toàn cầu tăng tốc và dân số ở các khu vực dễ bị tổn thương ngày càng đông, theo BMI.

Theo tổ chức giám sát môi trường Germanwatch, các quốc gia Đông Nam Á thường nằm trong nhóm rủi ro cao nhất, với Philippines, Myanmar và Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu trong năm ngoái.

Helen Nguyen, giáo sư kỹ thuật môi trường tại Đại học Illinois Urbana-Champaign (Mỹ), cho biết bất chấp những rủi ro đó, tiến độ xây dựng năng lực chống chịu khí hậu ở nhiều quốc gia Đông Nam Á vẫn chậm hơn các khu vực khác do một số chính quyền ưu tiên tăng trưởng hơn quy hoạch và thích ứng khí hậu.

“Sự phát triển diễn ra quá nhanh. Điều đó đã gây tổn hại đến môi trường”, bà nói.

Những nỗ lực thích ứng thất bại thể hiện rõ nhất ở Philippines, nơi làn sóng phẫn nộ của dân chúng đang gia tăng sau vụ bê bối tham nhũng trị giá hàng tỉ đô la liên quan đến ngân sách các dự án giảm thiểu lũ lụt.

Vụ bê bối đã khiến nhiều dự án cơ sở hạ tầng phải tạm dừng, làm giảm niềm tin nhà đầu tư và kéo tăng trưởng kinh tế xuống mức thấp nhất trong bốn năm.

Một khu vực ở thành phố Hat Yai, miền nam Thái Lan chìm trong nước lũ hôm 26-11. Ảnh: AFP/Getty Images

Thiệt hại ước tính ban đầu 20 tỉ đô la

Tác của các cơn bão năm nay đến sản lượng công nghiệp ở châu Á cho đến nay chỉ ở mức hạn chế nhưng thiệt hại tổng thể vẫn chưa rõ ràng.

Con số thiệt hại 20 đô la do lũ lụt trong trong tháng 11 ở các nước châu Á dựa trên ước tính của chính phủ và các nhà phân tích. Con số này có thể sẽ tăng lên khi tổng thiệt hại được đánh giá đầy đủ. Năm ngoái, lũ lụt gây ra thiệt hại kinh tế ước tính 25 tỉ đô la trên khắp châu Á - Thái Bình Dương, theo nghiên cứu của công ty môi giới bảo hiểm Aon.

“Các trung tâm thương mại và công nghiệp chính của khu vực dường như hầu như không bị lũ lụt ảnh hưởng”, các nhà phân tích của Capital Economics viết trong một báo cáo nghiên cứu hôm 4-12 khi so sánh thiệt hại với trận lũ lụt cuối năm 2011 làm ngập công các khu công nghiệp xung quanh Bangkok, khiến GDP của Thái Lan sụt giảm hai chữ số trong quí 4 cùng năm.

Các nhà phân tích nhận định, tác động của các trận lũ gầy đây đến chuỗi cung ứng và sản xuất ở châu Á có thể chỉ ở mức nhỏ và tạm thời. Tuy nhiên, rủi ro vụ mùa thiệt hại sẽ đẩy giá lương thực lên cao.

Cơn bão Ditwah gần đây ở Sri Lanka gây lũ lụt và lở đất, làm thiệt mạng ít nhất 465 người, có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế lên tới 500 tỉ rupee Sri Lanka (1,6 tỉ đô la), theo Udeeshan Jonas, giám đốc chiến lược của CAL, một tập đoàn ngân hàng đầu tư có trụ sở tại thủ đô Colombo.

“Con số này bao gồm ước tính thiệt hại về sản lượng khoảng 1% GDP và thiệt hại vật chất”, Jonas nói.

Tại miền nam Thái Lan, bão Senyar cuối tháng trước gây ra trận lũ lụt tồi tệ nhất từ trước đến nay, làm tê liệt một trung tâm sản xuất công nghệ và du lịch quan trọng, gây hại tổng cộng hơn 15 tỉ đô la tính cho đến nay.

Bộ Thương mại Thái Lan cho biết, với việc dòng chảy xuất khẩu các mặt hàng giá trị cao như linh kiện điện tử và phụ tùng ô tô gần như bị tê liệt, đất nước có thể phải đối mặt với khoản mất mát 400 triệu đô la mỗi tháng nếu tình trạng gián đoạn sản xuất vẫn tiếp diễn. Theo Đại học Phòng Thương mại Thái Lan, lượng khách du lịch quốc tế cũng có thể mất mát hoàn toàn ngay sau trận lũ.

Tại quốc gia láng giềng Indonesia, cơn bão này làm thiết mạng ít nhất 700 người, gây ra lũ lụt và lở đất ở Sumatra, một trong những khu vực sản xuất than, cà phê và dầu cọ lớn.

Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và luật pháp, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Jakarta, ước tính thiệt hại từ cơn bão lên tới hơn 4 tỉ đô la, tương đương 0,29% GDP do thiệt hại về đường sá, cầu cống, cũng như mất thu nhập hộ gia đình và sản lượng nông nghiệp.

Áp lực tài chính cho các chính phủ

Việc ứng phó với thảm họa và nỗ lực phục hồi sẽ phải trả giá đắt đối với các quốc gia như Thái Lan và Indonesia, vốn đang vật lộn để kích thích nền kinh tế trong nước mà không làm thâm hụt ngân sách cũng như đối với Sri Lanka, nơi đang phục hồi sau vụ vỡ nợ năm 2022.

Theo Frederic Neumann, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á tại ngân hàng HSBC, những biến động thời tiết khắc nghiệt ở châu Á đang gia tăng về quy mô và tần suất trong những năm gần đây.

“Các chính phủ trong khu ngực ngày càng cần phải chuyển hướng chi tiêu tài khóa để củng cố cơ sở hạ tầng và tăng cường khả năng phục hồi. Điều này có thể dẫn đến những lựa chọn khó khăn, đặc biệt đối với các nền kinh tế nghèo, đòi hỏi phải cắt giảm các khoản chi tiêu rất cần thiết ở những lĩnh vực khác”, Neumann nói.

Gần đây, cả Thái Lan lẫn Indonesia tung ra hàng tỉ đô la kích thích kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng, làm gia tăng rủi ro gây căng thẳng cho tài chính nhà nước. Cả hai quốc gia đều đang đối mặt với sức tiêu dùng nội địa suy yếu và môi trường xuất khẩu khó khăn hơn do thuế quan của Mỹ.

Áp lực cũng được cảm nhận ở Việt Nam, quốc gia có khả năng phục hồi tương đối tốt hơn trước hậu quả của chiến tranh thương mại và đã trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Những cơn bão nghiêm trọng vào tháng trước đã làm chậm lại hoạt động sản xuất ở Việt Nam, với nhiều công ty thông báo trì hoãn giao hàng và chi phí đầu vào tăng cao hơn, buộc họ phải tăng giá bán.

Chỉ riêng thiệt hại do bão khiến nền kinh tế Việt Nam tổn thất khoảng 3,2 tỉ đô la trong năm nay, gần chạm mức cao kỷ lục 3,5 tỉ đô la vào năm 2024 khi Việt Nam hứng chịu siêu bão Yagi.

Theo Bloomberg

Khánh Lan

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/20-ti-do-la-thiet-hai-do-bao-lu-bao-dong-do-cho-chau-a-ve-hiem-hoa-khi-hau/