Luật Di sản văn hóa sẽ tháo gỡ nhiều điểm nghẽn

13 giờ trướcBài gốc

TS. Phan Thanh Hải

Liên quan đến việc Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) chuẩn bị có hiệu lực, Huế ngày nay Cuối tuần đã có cuộc trao đổi với TS. Phan Thanh Hải, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP. Huế.

Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) lần này?

Luật Di sản văn hóa số 45/2025/QH15 gồm 9 chương, 95 điều, tăng 2 chương, 22 điều so với Luật hiện hành (7 chương, 73 điều), có tính kế thừa những mặt tích cực của Luật Di sản văn hóa năm 2001 được sửa đổi, bổ sung năm 2009. Đồng thời, có những quy định về nhiều vấn đề mới đã rõ, được kiểm chứng trong thực tiễn, có tính ổn định cao; đã sửa đổi những quy định chồng chéo, bất cập, không phù hợp với thực tiễn đặt ra để tạo cơ sở, định hướng cho việc giải quyết rất nhiều những điểm nghẽn về thể chế, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành. Trong đó, có thể kể đến những điểm như: những bất cập liên quan đến việc khoanh vùng bảo vệ di tích; sửa chữa, cải tạo, xây dựng công trình, nhà ở riêng lẻ trong và ngoài khu vực bảo vệ di tích; thực hiện các dự án bảo quản, tu bổ, tôn tạo, phục hồi di tích và di sản văn hóa phi vật thể, di sản tư liệu…

Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) một khi có hiệu lực sẽ nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc nói chung và trên địa bàn TP. Huế nói riêng

Về quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức, cơ quan, đơn vị; đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác công tư, tổ chức các loại hình quỹ để bảo tồn di sản văn hóa dân tộc đã được quy định cụ thể hơn, rõ ràng hơn. Các quy định trong Luật lần này hướng đến việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyển đổi số di sản văn hóa và đã có sự nghiên cứu tương thích với nhiều điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên trong quá trình tổ chức thực hiện hoạt động quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Với Huế - vùng đất đang bảo tồn nhiều giá trị văn hóa di sản quan trọng của cả nước, Luật này có hiệu lực sẽ tác động trực tiếp ra sao?

Di sản Huế là nơi hội tụ trí tuệ của cả dân tộc mà đỉnh cao là 8 di sản đã được UNESCO vinh danh; có 3 quần thể (hệ thống) di tích cấp quốc gia đặc biệt, 89 di tích cấp quốc gia và 106 di tích cấp thành phố; 278 công trình, địa điểm nằm trong danh mục kiểm kê di tích đã phê duyệt, công bố; 6 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; 14 hiện vật, nhóm hiện vật (gồm 40 hiện vật) là bảo vật quốc gia, cùng với đó đã là kho tàng tư liệu, cổ vật, di sản văn hóa phi vật thể, di sản tư liệu khác đặc biệt quý hiếm.

Công tác bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di sản văn hóa này gắn với phát triển kinh tế - xã hội được các cấp, chính quyền thành phố quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát nên đã đạt nhiều thành tựu, kết quả, được các cơ quan, bộ, ngành ghi nhận và đánh giá rất cao. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, cũng gặp một số vướng mắc, bất cập như đã nêu trên.

Luật Di sản văn hóa số 45/2025/QH15 chính thức có hiệu lực vào ngày 1/7 tới đây sẽ tháo gỡ rất nhiều điểm nghẽn đã tồn tại trong thời gian trước đây; các thủ tục hành chính được đơn giản hóa hơn, thời gian giải quyết thủ tục hành chính được rút ngắn; có nhiều cơ chế huy động được các nguồn lực trong xã hội; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với trách nhiệm cho các cơ quan, địa phương một cách cụ thể; đáp ứng yêu cầu thời đại công nghệ số, hợp tác quốc tế… Qua đó, chắc chắn sẽ góp phần tích cực, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc nói chung và trên địa bàn TP. Huế nói riêng trong giai đoạn kỷ nguyên vươn mình của đất nước.

Ngành văn hóa sẽ có những bước triển khai như thế nào để Luật Di sản văn hóa đảm bảo được việc phát triển cho địa phương nhưng cũng bảo tồn được những giá trị văn hóa di sản?

Cuối năm 2024 và quý I năm 2025, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Huế đã tích cực tham gia đóng góp ý kiến vào nhiều dự thảo hướng dẫn thực hiện Luật Di sản văn hóa số 45/2025/QH15. Sở chỉ đạo các phòng, đơn vị chuyên môn tiếp tục nghiên cứu, rà soát để góp ý vào nội dung của các dự thảo làm sao vừa phải đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành vừa phải phù hợp với yêu cầu thực tiễn khi tổ chức triển khai thực hiện.

Trước mắt, Sở Văn hóa và Thể thao sẽ thông báo, phổ biến cho đội ngũ các phòng văn hóa, khoa học và thông tin cấp huyện; cán bộ, công chức phụ trách văn hóa cấp xã về các quy định của Luật Di sản văn hóa số 45/2025/QH15. Sở sẽ xây dựng kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sâu rộng về di sản văn hóa cho tất cả các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn TP. Huế đảm bảo mang tính đồng bộ, thống nhất trong quá trình thực thi. Đồng thời, sẽ tham mưu UBND TP. Huế ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết một hoặc nhiều vấn đề quy định trong Luật, văn bản của Trung ương nếu xét thấy cần thiết, cấp thiết với thực tiễn ở Huế.

Vậy về lâu dài thì sao, thưa ông?

Sở Văn hóa và Thể thao sẽ tiếp tục chú trọng công tác tổ chức đào tạo bảo đảm về nguồn lực và nhân lực để thi hành pháp luật trong hệ thống hành chính nhà nước, trong đó có pháp luật về di sản văn hóa để duy trì sự ổn định, hoạt động thông suốt, có hiệu quả phục vụ cho mục đích bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Huế gắn với phát triển kinh tế, xã hội bền vững.

Cùng với đó, tăng cường chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong thi hành pháp luật về di sản văn hóa để kịp thời đưa ra những đề xuất, kiến nghị, biện pháp xử lý về các vấn đề, nội dung bất cập, hạn chế của quy định pháp luật hoặc những chồng chéo giữa quy định pháp luật với áp dụng thực tiễn để đề xuất cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc có hướng dẫn phù hợp.

Xin cảm ơn ông!

Nhật Minh (Thực hiện)

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/du-lich/di-san-van-hoa/luat-di-san-van-hoa-se-thao-go-nhieu-diem-nghen-154605.html