Luật Đường sắt (sửa đổi): Không để 'đặt hàng nội' rồi nhập khẩu ngoại

8 phút trướcBài gốc

Rà soát kỹ lưỡng để bịt “kẽ hở”, phòng ngừa tiêu cực

Chiều 18/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Toàn cảnh phiên họp.

Với tinh thần thẳng thắn, xây dựng, nhiều ý kiến tâm huyết đã được đưa ra nhằm hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm phát triển đường sắt một cách hiện đại, minh bạch, hiệu quả và bền vững.

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Lê Hữu Kiên (đoàn Thanh Hóa) đánh giá cao chủ trương sửa đổi Luật Đường sắt trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước sức ép phải bắt kịp xu thế phát triển vượt bậc của giao thông đường sắt thế giới. Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh, các chính sách đặc thù trong dự thảo luật đều rất mới, có thể chưa có tiền lệ nên cần phải được rà soát kỹ để tránh bị lợi dụng.

“Cần phải thận trọng từ khâu xây dựng cơ chế chính sách đến quy hoạch, lựa chọn nhà thầu, công nghệ… để hệ thống đường sắt được đầu tư hiệu quả, hiện đại, chi phí hợp lý và vận hành thông minh”, ông Kiên nêu rõ.

Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An) khẳng định tầm quan trọng của việc quy định rõ hoạt động kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt. Đây là cơ sở pháp lý để khai thác hiệu quả tài sản công, minh bạch hóa đầu tư, thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân.

Ông Hiếu đề xuất cần làm rõ cơ chế chuyển giao giữa nhà đầu tư xây dựng và doanh nghiệp vận hành, cũng như quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan. Ngoài ra, dự thảo luật cần nghiêm cấm hành vi tự mở lối đi qua đường sắt, giao chính quyền địa phương chịu trách nhiệm xóa bỏ các lối đi tự phát trong một thời hạn cụ thể sau khi luật có hiệu lực.

Gắn giao thông với phát triển đô thị: TOD cần quy định chặt chẽ

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) đánh giá cao việc dự thảo Luật đã tiếp cận xu hướng phát triển giao thông gắn với đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị định hướng giao thông). Đây là giải pháp tối ưu để phát triển đồng bộ hạ tầng, tiết kiệm chi phí và quỹ đất.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận).

Tuy nhiên, ông Thông lưu ý cần làm rõ trách nhiệm giữa nhà đầu tư và chính quyền trong quy hoạch TOD, đặc biệt phải minh bạch trong đấu thầu khai thác quỹ đất xung quanh các nhà ga lớn. “Nếu chỉ xây nhà ga hiện đại mà thiếu kết nối, mô hình TOD sẽ thất bại, gây lãng phí lớn”, ông cảnh báo.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) ủng hộ việc chia nhỏ dự án thành các gói thầu để tạo điều kiện triển khai thuận lợi, song nhấn mạnh phải có cơ chế kiểm soát nhằm ngăn chặn việc lợi dụng chính sách. Ông cũng bày tỏ lo ngại với quy định cho phép Chính phủ bảo lãnh 100% vốn tín dụng, đồng thời kiến nghị chỉ nên hỗ trợ bằng lãi suất ưu đãi thay vì bảo lãnh toàn bộ.

Về mô hình TOD, ông Hòa đề nghị cần quy định rõ quyền lợi và cơ chế ưu đãi cụ thể để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư.

Phát triển công nghiệp đường sắt: Không để "đặt hàng nội" rồi nhập khẩu ngoại

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đánh giá dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) mang tính đột phá khi đặt ra cơ chế “đặt hàng” sản phẩm công nghiệp đường sắt cho doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, ông cảnh báo nếu không kiểm soát chặt, doanh nghiệp có thể lách luật, nhập khẩu rồi gắn mác sản phẩm nội địa.

“Cần quy định rõ không được nhập khẩu, kể cả linh kiện để lắp ráp các sản phẩm đã được Nhà nước giao đặt hàng cho doanh nghiệp trong nước sản xuất”, ông Cường nhấn mạnh.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội).

Về thu hút đầu tư tư nhân, ông Cường cho rằng cần bổ sung cơ chế cho phép nhà đầu tư tư nhân tham gia các dự án đầu tư công như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Ông đề xuất ba nguyên tắc lựa chọn nhà đầu tư: không thay đổi mục tiêu, chi phí không vượt quá dự toán nhà nước, hiệu quả vận hành cao hơn đầu tư công thuần túy.

Về mô hình TOD, ông Cường không đồng tình với quy định cho phép chỉ định nhà đầu tư làm đường sắt thực hiện luôn dự án TOD. Theo ông, điều này dễ dẫn đến việc lợi dụng phát triển đường sắt để thực chất lấy đất làm dự án đô thị. “Phần TOD nên do Nhà nước đầu tư rồi tổ chức đấu giá minh bạch. Nếu muốn ưu tiên nhà đầu tư đường sắt, có thể cho họ quyền ưu tiên trong quá trình đấu thầu TOD”, ông nêu giải pháp.

Góp ý về nội dung chỉ định thầu, đại biểu Hoàng Văn Cường đồng tình với quy định dành cho các công trình đặc thù. Tuy nhiên, ông đề nghị phải công khai toàn bộ hợp đồng để phòng chống tham nhũng. Đồng thời, cần rà soát lại Điều 32 của dự thảo vì hiện tại gần như cho phép chỉ định rộng rãi mà thiếu cơ chế giám sát.

Liên quan đến việc sử dụng nhà thầu nước ngoài, ông Cường cũng đề nghị mở rộng khả năng tham gia của họ không chỉ giới hạn trong các hoạt động tư vấn mà cả ở những lĩnh vực phù hợp.

Kết luận, nhiều đại biểu nhấn mạnh, ngoài đường sắt chuyên dùng, toàn bộ hệ thống hạ tầng đường sắt, bất kể được đầu tư bằng ngân sách hay vốn tư nhân, đều là hạ tầng công cộng và phải được quản lý như tài sản công. Đây là nguyên tắc then chốt nhằm đảm bảo quyền lợi của Nhà nước và người dân, đồng thời tránh tư nhân hóa trá hình hạ tầng giao thông chiến lược.

Phi Long/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/luat-duong-sat-sua-doi-khong-de-dat-hang-noi-roi-nhap-khau-ngoai-post1208176.vov