Luật Phòng bệnh thể chế hóa quy định về chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân

2 giờ trướcBài gốc

Xây dựng luật theo hướng lấy Luật Phòng bệnh làm luật “gốc”

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo trình bày Tờ trình dự án Luật Phòng bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã nêu yêu cầu cấp thiết ban hành luật. Theo đó, việc xây dựng dự án Luật Phòng bệnh nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân, được khẳng định trong Hiến pháp, Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25/10/2023 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và các chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư tại Thông báo số 176-TB/VPTW ngày 25/4/2025 và Văn bản số 15845-CV/VPTW ngày 03/7/2025. Đặc biệt là Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành nội dung họp. Ảnh: Quochoi.vn

Mục tiêu đến năm 2030, nâng cao thể lực, trí lực, tầm vóc và tuổi thọ khỏe mạnh của Nhân dân. Đến năm 2030, tăng chiều cao trung bình của trẻ em và thanh thiếu niên từ 1 - 18 tuổi thêm tối thiểu 1,5cm; tuổi thọ trung bình đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm.

Giảm gánh nặng bệnh tật và kiểm soát các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Tỷ lệ tiêm chủng các vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng thiết yếu đạt trên 95%. Tỷ lệ người dân thường xuyên tham gia hoạt động thể chất tăng thêm 10%. Tăng cường kiểm soát các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe như rượu, bia, thuốc lá và từ môi trường đất, nước, không khí...

Người dân được tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng, hưởng tới chăm sóc sức khỏe toàn diện. Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày Tờ trình tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Bố cục của dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 06 Chương với 41 Điều, quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; Phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; Dinh dưỡng trong phòng bệnh; Các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh; Điều khoản thi hành…

Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Phòng bệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cơ bản nhất trí với phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, lĩnh vực phòng bệnh có phạm vi rộng, tác động đến tất cả các đối tượng người dân, trong mọi điều kiện và hoàn cảnh sống; mặc dù đã có những quy định có liên quan đến phòng chống bệnh tật và nâng cao sức khỏe như Luật An toàn thực phẩm, Luật An toàn vệ sinh lao động, Luật Thể thao, Luật Tài nguyên nước,… nhưng việc dự án Luật chỉ điều chỉnh các nội dung về phòng bệnh chưa được quy định tại các văn bản luật khác là chưa thể hiện đầy đủ, bảo đảm tính bao quát các nội dung trong lĩnh vực phòng bệnh.

Có ý kiến khác cho rằng phòng bệnh là vấn đề rất lớn đòi hỏi sự kết hợp của nhiều lĩnh vực khác nhau; do đó đề nghị, cần xây dựng luật theo hướng lấy Luật Phòng bệnh làm luật “gốc”, quy định nguyên tắc cơ bản về phòng bệnh, còn lại để các Luật chuyên ngành điều chỉnh. Vì vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật để khẳng định phòng bệnh và nâng cao sức khỏe có phạm vi rộng; thể hiện rõ tư duy xây dựng dự án Luật không điều chỉnh các nội dung có liên quan đến phòng bệnh đã quy định ở các văn bản luật hiện hành khác.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi.vn

Đối với sự phù hợp của nội dung dự thảo Luật với mục đích, quan điểm xây dựng dự án Luật và các chính sách đã được Chính phủ thông qua, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội thống nhất về mục đích, quan điểm xây dựng luật, tuy nhiên đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung thêm các quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng trong phòng bệnh để bảo đảm thực hiện được mục đích ban hành Luật, bảo đảm sự cân đối giữa 5 chính sách đã được quy phạm hóa trong dự thảo Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Chính phủ đang xây dựng Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển để trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Thường trực Ủy ban thấy rằng, theo Dự thảo Báo cáo đề xuất, có nhiều nội dung liên quan đến chăm sóc sức khỏe cần được nghiên cứu để thể chế hóa trong dự thảo Luật như mở rộng độ bao phủ của Chương trình tiêm chủng mở rộng về số lượng, đối tượng trong suốt vòng đời, kiểm tra sức khỏe định kỳ cho người có nguy cơ cao mắc bệnh không lây nhiễm, thực hiện Chương trình sức khỏe Việt Nam… Do đó, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, bảo đảm sự thống nhất và tương hỗ giữa dự thảo Luật và dự thảo Chương trình mục tiêu quốc gia.

Đánh giá kỹ tác động chính sách, nguồn lực đảm bảo tính khả thi

Phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm số 03/2007/QH12, qua 17 năm thực hiện, luật vẫn còn hiệu lực thi hành. Do đó, khi xây dựng Luật Phòng bệnh cần rà soát các nội dung, tránh trùng với quy định tại Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm.

Đặc biệt, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Trong đó, quy định rõ: bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và của mọi người dân.

“Mỗi gia đình, mỗi người dân chủ động phòng bệnh; mỗi gia đình phải có tủ thuốc y tế thông thường; nhà nào có điều kiện có vườn thuốc nam, như vậy người dân sẽ có kiến thức về những bệnh thông thường”- Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ tịch Quốc hội lưu ý rà soát, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết của Bộ Chính trị, hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất. Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình như Nghị quyết số 72-NQ/TW đã nêu.

Các nội dung Nghị quyết số 72-NQ/TW đề ra cần được Chính phủ nghiên cứu thể chế hóa cả ở trong dự án Luật Phòng bệnh và các luật liên quan như: Luật Bảo hiểm y tế, Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, Luật Bảo vệ sức khỏe Nhân dân, Luật Phòng, chống tác hại rượu bia…

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị quy định rõ bệnh không lây nhiễm phổ biến, cách phòng ngừa bệnh không lây nhiễm, quản lý điều trị không lây nhiễm, cung cấp dịch vụ dự phòng, quản lý không lây nhiễm tại cộng đồng…

Điều 39 dự thảo Luật Phòng bệnh quy định về thành lập Quỹ phòng bệnh, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là bước đổi mới cần thiết, song phải thiết kế cơ chế quản lý minh bạch, tránh trùng lặp với các nhiệm vụ chi khác; quy định rõ nguồn lực tài chính, mục đích, nhiệm vụ, nguyên tắc sử dụng, cơ chế kiểm soát Quỹ.

Cùng với đó, tiếp tục rà soát đảm bảo tính thống nhất đồng bộ với các luật liên quan, đặc biệt là chú trọng tính khả thi nguồn lực thực hiện, tránh dàn trải, hình thức, không phát sinh thêm tổ chức mới. Đồng thời, quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm, chế tài để đảm bảo tính khả thi, luật đi vào cuộc sống để nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết, qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao tinh thần, trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Y tế và các cơ quan liên quan, dự án Luật Phòng bệnh cơ bản đảm bảo đúng quy định; ghi nhận sự tích cực của cơ quan chủ trì thẩm tra dự án luật; đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan tham gia thẩm tra, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án luật trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị cơ quan liên quan tiếp tục hoàn thiện quy định về phòng chống bệnh truyền nhiễm, phòng chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ, đảm bảo tính khái quát, thống nhất cách hiểu trong triển khai thực hiện. Đặc biệt nhấn mạnh trong dự thảo Luật Phòng bệnh này quan điểm phòng bệnh là chính, do đó, các quy định liên quan đến giáo dục ý thức phòng bệnh cho toàn dân và các biện pháp phòng ngừa, phát hiện sớm và biện pháp dinh dưỡng để hỗ trợ là những giải pháp rất quan trọng trong dự thảo Luật Phòng bệnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định về dinh dưỡng trong phòng bệnh, bảo đảm việc áp dụng nguyên tắc dinh dưỡng trong phòng bệnh theo vòng đời. Đánh giá rà soát tính khả thi nguồn kinh phí thực hiện các quy định về phòng chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và kinh phí để áp dụng dinh dưỡng trong phòng bệnh. Cùng với đó, hoàn thiện quy định về kinh phí cho công tác phòng bệnh, Quỹ phòng bệnh bảo đảm thống nhất với hệ thống pháp luật liên quan và hiệu quả hoạt động của Quỹ phòng bệnh.

Nguyễn Vũ

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/luat-phong-benh-the-che-hoa-quy-dinh-ve-cham-soc-va-nang-cao-suc-khoe-nhan-dan.869545.html