Luật Thủ đô 2024: Phát triển đường sắt đô thị đáp ứng yêu cầu Thủ đô trong Kỷ nguyên mới

một giờ trướcBài gốc

Đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội. Ảnh N.M.

Quy định quản lý, vận hành khai thác đường sắt đô thị

Theo khoản 5 Điều 31 Luật Thủ đô 2024 quy định: “HĐND TP quy định chi tiết việc quản lý, vận hành, khai thác đường sắt đô thị và khu vực TOD; phương pháp xác định mức thu, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện việc thu tiền đối với các khoản thu quy định tại khoản 4 Điều này, bảo đảm không trùng thu với các loại thuế, phí khác TP”.

Cùng với đó, quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đưa ra các định hướng chung về tổ chức không gian quy hoạch, về các khâu đột phá phát triển đô thị (về thể chế và quản trị; về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại và kết nối bao gồm mạng lưới đường sắt đô thị (ĐSĐT); về môi trường, cảnh quan...), trong đó, ưu tiên phát triển mạng lưới ĐSĐT gắn với hình thành hệ thống chuỗi đô thị theo mô hình TOD tại các khu vực có quy hoạch ga ĐSĐT. Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội điều chỉnh đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 cũng đã đưa ra khái niệm mô hình TOD; nguyên tắc thiết kế của TOD; mục tiêu, phạm vi chính (tại và xung quanh nhà ga ĐSĐT, khu vực trong cự li đi bộ tới ga ĐSĐT, khu vực ảnh hưởng gián tiếp); các giải pháp kiểm soát bảo đảm việc triển khai TOD...

Quá trình tổng kết kinh nghiệm thực tiễn phát triển đô thị gắn liền với phát triển hệ thống giao thông công cộng của các nước trên thế giới, nhất là các nước phát triển, mô hình TOD đã được tổ chức thực hiện thành công, giải quyết căn cơ các vấn đề thách thức của đô thị, đem lại hiệu quả không chỉ về kinh tế mà cả về xã hội và môi trường.

Để đáp ứng yêu cầu phát triển của Thủ đô trong Kỷ nguyên phát triển mới, trong đó có yêu cầu hoàn chỉnh hệ thống đường sắt đô thị và phát triển đô thị khu vực xung quanh các ga,

đề-pô của các tuyến đường sắt đô thị, đường sắt địa phương, đường sắt quốc gia (đoạn qua địa bàn TP), việc xây dựng Nghị quyết của HĐND TP để cụ thể hóa các nội dung giao HĐND TP ban hành là cần thiết, tạo cơ sở pháp lý cho các sở, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan của TP tổ chức thực hiện sớm các công việc liên quan đến Phương án tuyến công trình, vị trí công trình, tổng mặt bằng tuyến đường sắt và Quy hoạch khu vực TOD trên địa bàn TP Hà Nội.

Quy định lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch khu vực TOD

Theo Nghị quyết, việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch khu vực TOD của TP phải bảo đảm các nguyên tắc sau đây: nâng cao hiệu quả sử dụng đất khu vực TOD; tạo giá trị gia tăng của đất trong khu vực TOD để tạo nguồn lực đầu tư đường sắt; phát triển đô thị đồng bộ với đường sắt để gia tăng lưu lượng hành khách sử dụng phương tiện giao thông công cộng, giảm sử dụng phương tiện giao thông cá nhân và góp phần cân đối chi phí vận hành đường sắt; hướng tới mục tiêu giảm phát thải, phát triển đô thị xanh, đáng sống, có bản sắc văn hóa, thân thiện với môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; tạo cơ sở cho việc ưu tiên thu hút nguồn lực đầu tư vào vùng phụ cận, không gian bên trên và bên dưới các nhà ga, đề-pô đường sắt; thúc đẩy phát triển mới hoặc cải tạo, chỉnh trang đô thị; cung cấp đa dạng các loại hình nhà ở cho nhiều nhóm thu nhập.

Việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và triển khai quy hoạch khu vực TOD cần bảo đảm tuân thủ các yêu cầu sau đây: ưu tiên sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ và đi xe đạp; tăng cường kết nối chặng đầu - chặng cuối, bảo đảm tiếp cận thuận tiện, an toàn cho người đi bộ, đi xe đạp; hạn chế phương tiện giao thông cơ giới cá nhân. Thiết kế khu đô thị mở, bảo đảm duy trì và thiết lập kết nối liên thông với mạng lưới đường giao thông xung quanh; tăng mật độ đường bộ, hệ thống cơ sở hạ tầng và không gian dành cho người đi bộ, xe đạp, bảo đảm tiếp cận thuận tiện, an toàn, thông suốt từ nhiều hướng; giảm chỉ tiêu bãi đỗ xe ô tô trong khu vực lõi; quy hoạch, thiết kế không gian công cộng, không gian xanh khu vực TOD phải ưu tiên bố trí không gian công cộng, quảng trường kết nối trực tiếp với lối vào nhà ga tạo điều kiện phân tán luồng hành khách dễ dàng, an toàn.

Ưu tiên bố trí không gian xanh và mái che trong khu vực TOD, để cung cấp các lối đi có bóng mát, khuyến khích người dân đi bộ và đi xe đạp. Các chỉ tiêu được phép điều chỉnh khi lập quy hoạch khu vực TOD bao gồm: được phép ưu tiên sử dụng đất hỗn hợp, phát triển tích hợp theo chiều đứng, bố trí không gian ngầm để nâng cao hiệu quả sử dụng đất trong khu vực TOD.

Hệ số sử dụng đất được phép điều chỉnh tăng tối đa không quá 1,5 lần so với quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch đô thị và nông thôn; chỉ tiêu về hạ tầng xã hội trong một khu vực TOD được phép phân bổ, cân đối với khu vực liền kề của khu vực TOD, phân khu đô thị liên quan và các khu vực TOD trên cùng hành lang tuyến hoặc trong bán kính phục vụ.

Diện tích sàn xây dựng công trình hạ tầng xã hội có thể được tính vào chỉ tiêu sử dụng đất hạ tầng xã hội nhưng không bao gồm chỉ tiêu đất trường học; được phép tính quy đổi diện tích cây xanh sử dụng hạn chế, cây xanh chuyên dụng, cây xanh trên mái, khối đế công trình, cây xanh đường phố theo tỷ lệ quy đổi 2m2 tương đương 1m2 chỉ tiêu đất cây xanh đơn vị ở.

Phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch khu vực TOD bao gồm nhà ga, đề-pô và vùng phụ cận được xác định đến ranh các thửa đất nằm trong phạm vi khoảng 1.000m tính từ các lối vào của các ga, đề-pô. Trường hợp xác định phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch khu vực TOD có phát sinh thửa đất có một phần diện tích nằm trong phạm vi 1.000m tính từ các lối vào của các ga, đề-pô thì có thể xác định phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch khu vực TOD bao gồm trọn thửa đất hoặc một phần thửa đất.

Đối với các khu vực TOD cấp vùng hoặc cấp quốc gia đã được xác định theo Quy hoạch chung Thủ đô, có thể xem xét mở rộng phạm vi nghiên cứu. Cơ quan, đơn vị được UBND TP giao tổ chức lập quy hoạch khu vực TOD phải phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND xã, phường liên quan rà soát quỹ đất và hiện trạng sử dụng để lập quy hoạch khu vực TOD.

Tùy thuộc tính chất của khu vực đô thị xung quanh ga, lưu lượng hành khách thông qua và đặc điểm kết nối giữa các tuyến đường sắt hoặc loại hình giao thông công cộng khác, phạm vi nghiên cứu lập quy hoạch khu vực TOD có thể bao gồm ba khu vực nhỏ hơn gồm: khu vực lõi, khu vực chính và khu vực mở rộng.

Khu vực lõi là khu vực bao gồm nhà ga hoặc đề-pô, có phạm vi khoảng 200 -500m từ các lối vào của ga hoặc đề-pô, được quy hoạch nhằm ưu tiên xây dựng các công trình kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng, cơ quan hành chính và hạ tầng giao thông nhằm phục vụ tốt nhất cho việc kết nối, tiếp cận thuận tiện và sử dụng giao thông công cộng.

Khu vực chính là khu vực tiếp theo bên ngoài khu vực lõi, có phạm vi từ ranh giới ngoài của khu vực lõi đến khoảng 500m - 800m từ các lối vào của nhà ga hoặc đề-pô, được quy hoạch nhằm ưu tiên xây dựng các công trình nhà ở cao tầng, công trình dịch vụ công cộng như trường học, trung tâm chăm sóc sức khỏe, không gian sinh hoạt cộng đồng, phù hợp với các mục tiêu của TOD; Khu vực mở rộng là khu vực tiếp theo bên ngoài khu vực chính, có phạm vi từ ranh giới ngoài của khu vực chính đến khoảng 800 - 1.000m từ các lối vào của nhà ga hoặc đề-pô, được quy hoạch nhằm ưu tiên xây dựng các công trình nhà ở, công trình công cộng và không gian mở.

TOD sẽ mang lại lợi ích hài hòa cho cả người dân, DN và Nhà nước, đồng thời kết nối Hà Nội với các không gian tăng trưởng mới. Việc theo đuổi mô hình TOD cũng thể hiện sự quán triệt sâu sắc các định hướng chiến lược của Đảng và Nhà nước, được nêu rõ trong hàng loạt Nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết số 15-NQ/TƯ về về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội; Nghị quyết số 30-NQ/TƯ ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh Vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045…

TS Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Việt Nam

Gia Bảo

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/luat-thu-do-2024-phat-trien-duong-sat-do-thi-dap-ung-yeu-cau-thu-do-trong-ky-nguyen-moi-438485.html