Lý do châu Âu không còn mặn mà với kế hoạch điều quân đến Ukraine

3 ngày trướcBài gốc

Những tiếng nói mạnh mẽ từ Anh và Pháp gần đây kêu gọi điều động hàng nghìn binh sĩ đến Ukraine để đảm bảo một lệnh ngừng bắn trong tương lai. Tuy nhiên, châu Âu dường như đang rút khỏi ý tưởng táo bạo này, chuyển sang các giải pháp thay thế ít rủi ro hơn.

Các nhà lãnh đạo châu Âu trong hội nghị thảo luận về an ninh châu Âu và Ukraine, tại London, Anh hồi đầu tháng 3 - Ảnh: Reuters

Khi tham vọng va chạm thực tế

Theo Reuters, các nhà lãnh đạo như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đầu tháng này đã không ngần ngại đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng: triển khai hàng nghìn binh sĩ đến Ukraine để giám sát và bảo vệ một lệnh ngừng bắn trong tương lai. Ý tưởng này được xem là biểu tượng cho sự đoàn kết và quyết tâm của châu Âu trong việc đối phó với Nga. Nhưng chỉ chưa đầy một tháng, kế hoạch này đã dần mờ nhạt, nhường chỗ cho những giải pháp thực tế hơn như tăng cường viện trợ quân sự hay giám sát lệnh ngừng bắn từ xa.

Sự thay đổi này không phải là ngẫu nhiên. Nó phản ánh những thách thức chồng chất mà châu Âu phải đối mặt: từ rạn nứt nội bộ, khó khăn về hậu cần, đến áp lực từ cả Nga và Mỹ.

Pháp và Anh, hai trụ cột của NATO ở châu Âu, từng đứng đầu nỗ lực xây dựng một lực lượng quân sự đa quốc gia tại Ukraine. Tổng thống Pháp Macron và Thủ tướng Anh Starmer đã đích thân đến Nhà Trắng để thuyết phục Mỹ ủng hộ ý tưởng này, cam kết rằng hai nước có thể đóng góp hàng nghìn binh sĩ. Kế hoạch ban đầu không chỉ nhằm giám sát lệnh ngừng bắn mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới Nga: châu Âu sẽ không đứng ngoài cuộc.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nước châu Âu đều đồng tình với ý tưởng gửi quân. Một số quốc gia lo ngại về chi phí khổng lồ, tình trạng thiếu hụt nhân lực và nguy cơ bị cuốn vào xung đột trực tiếp với Nga. Sự thiếu đồng thuận này đã làm suy yếu động lực ban đầu.

Việc triển khai và duy trì một lực lượng lớn ở Ukraine đòi hỏi nguồn lực khổng lồ: từ vận chuyển, hậu cần, đến đảm bảo an toàn cho quân đội trong một khu vực chiến sự chưa ổn định. Đây là bài toán mà ngay cả những nước có quân đội mạnh như Pháp và Anh cũng không dễ giải.

"Họ đang lùi một bước khỏi lực lượng bộ binh và cố gắng định hình lại những gì họ đang làm thành một điều gì đó có thể hợp lý hơn", một nhà ngoại giao châu Âu cho Reuters biết.

"Khi Ukraine còn ở thế mạnh, việc gửi quân nghe rất hấp dẫn. Nhưng với tình hình hiện tại và sự thiếu cam kết từ Mỹ, đó không còn là lựa chọn thực tế nữa", một nhà ngoại giao nói.

Tổng thống Donald Trump ban đầu tỏ ra ủng hộ kế hoạch của châu Âu nhưng chính quyền ông đã nhanh chóng thay đổi thái độ. Đặc phái viên Steve Witkoff thậm chí còn chế giễu ý tưởng này là "biểu diễn chính trị", phản ánh sự hoài nghi của Mỹ về tính khả thi và hiệu quả.

Trong khi đó Nga tuyên bố thẳng thừng rằng bất kỳ sự hiện diện nào của quân đội NATO tại Ukraine đều là "lằn ranh đỏ", có thể dẫn đến leo thang quân sự nghiêm trọng. Những lời cảnh báo này không chỉ là lời nói suông mà còn đi kèm với các hành động quân sự đe dọa.

Các giải pháp thay thế

Trước những rào cản trên, châu Âu không từ bỏ Ukraine mà chuyển hướng sang các giải pháp thay thế ít mạo hiểm hơn. Hội nghị tại Paris trong tuần này sẽ thảo luận nhiều nội dung then chốt, bao gồm việc củng cố năng lực quốc phòng cho Ukraine nhằm nâng cao khả năng răn đe, cũng như cơ chế giám sát các lệnh ngừng bắn liên quan đến Biển Đen và cơ sở hạ tầng năng lượng thiết yếu.

Thay vì gửi quân trực tiếp, châu Âu tập trung cung cấp vũ khí, thiết bị và huấn luyện cho quân đội Ukraine. Gói viện trợ 2 tỉ euro mới nhất từ Pháp, gồm cả tên lửa chống tăng MILAN và xe bọc thép AMX-10RC, là minh chứng rõ ràng cho hướng đi này.

Các cuộc thảo luận tại Paris và Ả Rập Saudi đã đề cập đến việc giám sát các lệnh ngừng bắn giới hạn, đặc biệt trên biển và các cơ sở hạ tầng năng lượng. Đây là cách để châu Âu đóng góp mà không cần đặt chân vào lãnh thổ Ukraine.

Một số ý tưởng cho rằng châu Âu có thể hỗ trợ từ bên ngoài, chẳng hạn củng cố lực lượng NATO ở các nước láng giềng như Romania hoặc làm lực lượng dự phòng cho một phái bộ Liên Hợp Quốc trong tương lai.

"Dù chúng tôi không triển khai quân trực tiếp, một số nước vẫn sẵn sàng gửi binh sĩ để huấn luyện hoặc hỗ trợ các nhiệm vụ khác", một quan chức quốc phòng châu Âu tiết lộ. Tuy nhiên, những giải pháp này dường như chưa đáp ứng được mong đợi của Ukraine - một lực lượng "sẵn sàng chiến đấu" để đối phó với Nga.

Một quan chức cấp cao châu Âu nhận định rằng các cam kết an ninh hiện nay với Ukraine giống như một "bữa tiệc buffet" với vô số lựa chọn, nhưng tính hiệu quả cuối cùng vẫn phụ thuộc vào mức độ thực tâm trong việc thực hiện thỏa thuận ngừng bắn. "Và tôi không mấy lạc quan về điều đó", ông nói.

Về phần mình, Kyiv từ lâu đã nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải đi kèm với cam kết an ninh vững chắc từ phương Tây.

"Chúng tôi không cần lực lượng gìn giữ hòa bình với mũ nồi xanh. Chúng tôi cần binh sĩ châu Âu sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ biên giới và đối phó với các cuộc tấn công", ông Ihor Zhovkva, phụ tá cấp cao của Tổng thống Volodymyr Zelensky, nói. Ukraine muốn thấy một sự hiện diện quân sự mạnh mẽ, không chỉ là biểu tượng mà phải thực sự hiệu quả.

Trong trường hợp không triển khai một lực lượng quân sự quy mô lớn trực tiếp vào Ukraine, châu Âu vẫn có thể đảm nhận vai trò hỗ trợ hậu cần hoặc làm lực lượng dự phòng cho một đơn vị quốc tế hoạt động trong khuôn khổ thỏa thuận hòa bình tương lai, nếu được Liên Hợp Quốc phê chuẩn.

Phó tổng thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách các hoạt động gìn giữ hòa bình, ông Jean-Pierre Lacroix, cho biết ý tưởng về một phái bộ giám sát tại Ukraine hiện vẫn chỉ dừng ở mức "giả định", và mọi kế hoạch như vậy đều phải có một sứ mệnh được ủy nhiệm chính thức. Dù vậy, ông thừa nhận rằng câu hỏi về khả năng triển khai này đang ngày càng được nêu ra thường xuyên hơn trong các cuộc thảo luận quốc tế.

Một số nhà ngoại giao châu Âu cho rằng, thay vì hiện diện trực tiếp trên lãnh thổ Ukraine, châu Âu có thể tăng cường lực lượng tại các quốc gia lân cận như Romania, đồng thời củng cố các đơn vị thuộc cơ chế Tăng cường hiện diện tiền phương (EFP) của NATO tại Đông Âu nhằm đảm bảo tính răn đe khu vực.

Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cũng đề xuất rằng, dù khả năng Ukraine gia nhập NATO vẫn còn xa vời, các điều khoản trong hiệp ước phòng thủ tập thể của liên minh này có thể được mở rộng để bảo đảm rằng các quốc gia thành viên sẽ hỗ trợ Kyiv trong trường hợp nước này bị tấn công. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff xác nhận đây là một chủ đề còn đang được cân nhắc.

"Giải pháp này có thể mang lại sự bảo đảm an ninh đáng tin cậy nhất, mà không cần phải gánh chịu chi phí và rủi ro cao như khi triển khai lực lượng quân sự trực tiếp vào Ukraine", một nhà ngoại giao châu Âu khác nhận định.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/ly-do-chau-au-khong-con-man-ma-voi-ke-hoach-dieu-quan-den-ukraine-230865.html