Lý do thỏa thuận thương mại Mỹ - Ấn 'rất gần' nhưng vẫn sụp đổ

5 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (bên trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc gặp năm 2019 khi ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên. Ảnh: ANI/TTXVN

Theo hãng tin Reuters, New Delhi hiện phải đối mặt với việc bất ngờ bị áp thuế 25% đối với hàng hóa xuất sang Mỹ từ ngày 1/8, cùng với các biện pháp trừng phạt chưa được tiết lộ liên quan đến nhập khẩu dầu từ Nga. Trong khi đó, Tổng thống Trump đã hoàn tất các thỏa thuận thương mại lớn hơn với Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU), thậm chí còn dành điều khoản ưu đãi hơn cho Pakistan - quốc gia vốn được coi là đối thủ của Ấn Độ.

Các cuộc phỏng vấn với bốn quan chức chính phủ Ấn Độ và hai quan chức Mỹ cho thấy những chi tiết về thỏa thuận đề xuất, cũng như cách mà tiến trình đàm phán đổ vỡ dù đôi bên đã đạt được đồng thuận kỹ thuật về hầu hết các vấn đề.

Theo cả hai phía, sự kết hợp giữa những đánh giá sai về yếu tố chính trị và các tín hiệu bị bỏ lỡ đã khiến thỏa thuận tan vỡ, bất chấp việc hai nền kinh tế lớn nhất và lớn thứ năm thế giới - với kim ngạch thương mại song phương hơn 190 tỷ USD - đều thể hiện mong muốn hợp tác.

Ấn Độ tin rằng sau chuyến thăm Washington của Bộ trưởng Thương mại Piyush Goyal và chuyến thăm Delhi của Phó tổng thống Mỹ JD Vance, hai bên đã đưa ra hàng loạt nhượng bộ để tiến tới thỏa thuận.

Hai quan chức Ấn Độ cho biết New Delhi đề xuất áp thuế suất 0% với hàng công nghiệp chiếm khoảng 40% kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang Ấn Độ. Dù vấp phải áp lực trong nước, Ấn Độ vẫn đề nghị từng bước hạ thuế ô tô và rượu Mỹ theo hạn ngạch, đồng thời chấp thuận yêu cầu trọng yếu của Washington về việc tăng cường nhập khẩu năng lượng và quốc phòng.

“Hầu hết bất đồng đã được giải quyết sau vòng đàm phán thứ năm tại Washington, thắp lên hy vọng về một bước đột phá", một quan chức cho hay.

Tuy nhiên, tính toán này đã sai lầm. Tổng thống Trump nhìn nhận vấn đề khác và muốn có thêm nhượng bộ.

“Mặc dù đạt tiến triển trên nhiều mặt trong đàm phán với Ấn Độ, nhưng chưa bao giờ có một thỏa thuận khiến chúng tôi thực sự hài lòng", một quan chức Nhà Trắng nói. “Chúng tôi chưa bao giờ đạt được một thỏa thuận toàn diện - loại thỏa thuận mà chúng tôi mong đợi".

Sai lầm trong tính toán

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, trong chuyến thăm Washington tháng 2, đã đồng ý đặt mục tiêu đạt thỏa thuận vào mùa thu 2025, đồng thời tăng gấp đôi kim ngạch thương mại song phương lên 500 tỷ USD vào năm 2030.

Để thu hẹp thâm hụt thương mại hàng hóa 47 tỷ USD, New Delhi cam kết mua tới 25 tỷ USD năng lượng từ Mỹ và tăng cường nhập khẩu quốc phòng.

Tuy vậy, các quan chức Ấn Độ thừa nhận họ đã trở nên quá tự tin sau khi Tổng thống Trump đề cập một thỏa thuận “lớn” sắp diễn ra, coi đó là tín hiệu về một kết quả thuận lợi. Điều này khiến Ấn Độ trở nên cứng rắn hơn, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và sữa - hai ngành rất nhạy cảm về chính trị.

“Chúng tôi là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất, Mỹ không thể bỏ qua thị trường 1,4 tỷ dân", một quan chức Ấn Độ tham gia đàm phán nói giữa tháng 7.

Phía Ấn Độ thậm chí thúc đẩy việc Mỹ cắt giảm thuế quan cơ bản 10% công bố hồi tháng 4, cùng với thuế thép, nhôm và ô tô. Sau đó, khi Mỹ ký các thỏa thuận thương mại với Nhật Bản và EU, New Delhi kỳ vọng có thể đạt mức thuế quan tương tự 15% nhưng với ít nhượng bộ hơn. Đây là điều Nhà Trắng không chấp nhận.

“Tổng thống Trump muốn một thông báo gây chú ý với việc mở rộng tiếp cận thị trường, đầu tư và cam kết mua sắm lớn hơn,” một nguồn tin am hiểu đàm phán tại Washington cho biết. Một quan chức Ấn Độ thừa nhận New Delhi chưa sẵn sàng đáp ứng mức kỳ vọng đó.

“Có thời điểm, cả hai bên đã rất gần đến việc ký kết thỏa thuận”, Mark Linscott, cựu Đại diện Thương mại Mỹ, hiện làm việc cho một nhóm vận động hành lang theo sát các cuộc thảo luận, nhận định. “Điều còn thiếu là một cuộc điện đàm trực tiếp giữa Tổng thống Trump và Thủ tướng Modi".

Tuy nhiên, quan chức Nhà Trắng bác bỏ điều này, cho rằng các thỏa thuận khác vẫn được hoàn tất mà không cần sự can thiệp trực tiếp. Ngược lại, quan chức Ấn Độ tham gia đàm phán khẳng định Thủ tướng Modi không thể gọi điện vì lo ngại một cuộc trò chuyện một chiều với ông Trump sẽ đặt ông vào thế bất lợi.

Ba quan chức Ấn Độ khác cho rằng những phát biểu liên tục của ông Trump về việc hòa giải xung đột Ấn Độ - Pakistan càng làm căng thẳng bầu không khí, góp phần khiến ông Modi không đưa ra quyết định cuối cùng.

Một quan chức cấp cao của Ấn Độ thẳng thắn thừa nhận sự sụp đổ bắt nguồn từ phán đoán sai lầm, khi các cố vấn hàng đầu đã xử lý thiếu hiệu quả tiến trình. “Chúng tôi không có đủ sự hỗ trợ ngoại giao cần thiết trong khi Mỹ đạt được các thỏa thuận tốt hơn với Việt Nam, Indonesia, Nhật Bản và EU. Kết quả là giờ đây chúng tôi rơi vào một cuộc khủng hoảng đáng lẽ có thể tránh được", ông nói.

Ngày 5/8, Tổng thống Trump tiếp tục tuyên bố sẽ tăng thuế nhập khẩu từ Ấn Độ từ mức 25% hiện tại “rất đáng kể” trong vòng 24 giờ, đồng thời cáo buộc New Delhi mua dầu Nga đang “thổi bùng chiến tranh” tại Ukraine.

“Còn nước còn tát”

Đàm phán vẫn chưa khép lại, với một phái đoàn Mỹ dự kiến đến Delhi cuối tháng này. Các quan chức Ấn Độ vẫn tin rằng thỏa thuận có thể được cứu vãn.

“Điều đó vẫn có thể,” một quan chức Nhà Trắng cho hay.

Chính phủ Ấn Độ hiện đang xem xét lại các lĩnh vực nông nghiệp và sữa để tìm dư địa nhượng bộ, theo một quan chức khác. Về dầu mỏ Nga, Ấn Độ có thể cắt giảm một số mặt hàng nhập khẩu để chuyển sang nguồn cung từ Mỹ nếu giá cả hợp lý.

“Có thể sẽ cần sự trao đổi trực tiếp giữa Thủ tướng và Tổng thống. Hãy nhấc máy lên. Hiện tại, cả hai bên đều đang chịu thiệt. Nhưng tiềm năng cho một thỏa thuận thương mại cùng có lợi vẫn hiện hữu,” ông Linscott nhấn mạnh.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/ly-do-thoa-thuan-thuong-mai-my-an-rat-gan-nhung-van-sup-do-20250806150524232.htm