Tháng 6/2025, tạp chí y khoa danh tiếng The Lancet đã công bố chuỗi nghiên cứu về tiểu đường tuýp 2 khởi phát sớm. Kết quả cho thấy những người được chẩn đoán mắc tiểu đường trước 40 tuổi có nguy cơ cao mắc các biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch, suy thận, tổn thương võng mạc và tuổi thọ cũng giảm đáng kể lên tới 14 năm.
Tiểu đường tuýp 2 khởi phát sớm (trước 40 tuổi) nguy hiểm hơn nhiều so với khi mắc bệnh ở tuổi muộn hơn. Người mắc bệnh sớm dễ gặp nhiều biến chứng hơn, các biến chứng này có thể tương tác với nhau khiến bệnh diễn tiến nhanh hơn.
Ảnh minh họa
Nghiên cứu nhấn mạnh, càng được chẩn đoán sớm, nguy cơ tử vong càng cao. So với người cùng tuổi không mắc bệnh:
Chẩn đoán ở tuổi 30: tuổi thọ giảm 14 năm
Chẩn đoán ở tuổi 40: giảm 10 năm
Chẩn đoán ở tuổi 50: giảm 6 năm
Ở các nước phát triển, mắc tiểu đường khi còn trẻ có mức độ nguy hiểm tương đương với việc mắc ung thư trước 40 tuổi, đều khiến tuổi thọ trung bình giảm khoảng 11 năm.
Vì vậy cần chủ động thay đổi lối sống. Những ai có nguy cơ cao cần kiểm tra đường huyết sau ăn từ sớm. Phòng bệnh – phát hiện sớm – điều trị kịp thời là chìa khóa quan trọng.
8 dấu hiệu cảnh báo đường huyết mất kiểm soát
Theo bác sĩ Trần Vĩ – Phó trưởng khoa Nội tiết Bệnh viện số 6 thành phố Vũ Hán (Trung Quốc), có 8 dấu hiệu phổ biến cho thấy đường huyết sau ăn đang bất ổn:
Khát nước bất thường: Uống nhiều nước sau bữa ăn nhưng vẫn khô miệng, tiểu tiện quá 2 lần trong 30 phút có thể đường huyết đang tăng cao.
Buồn ngủ sau ăn: Đường huyết tăng nhanh gây phản ứng hạ đường huyết, kèm tình trạng máu đặc làm não thiếu oxy khiến bạn mệt mỏi, buồn ngủ sau ăn.
Cảm giác đói dù vừa ăn xong: Thậm chí còn run tay, đánh trống ngực có thể do insulin thiếu hoặc đề kháng khiến tế bào không nhận được năng lượng.
Mờ mắt tạm thời: Nhìn vật mờ như phủ sương sau bữa ăn, hồi phục sau 1–2 tiếng có thể do thay đổi áp suất thấu thấu ở thủy tinh thể do đường huyết cao.
Hồi hộp, run tay: Biểu hiện thường gặp khi đường huyết dao động mạnh, kích thích thần kinh giao cảm.
Ảnh minh họa
Ngứa da không rõ nguyên nhân: Thường xuất hiện ở tay, chân hoặc thân người, không có phát ban do đường huyết cao gây khô da và kích thích dây thần kinh ngoại biên.
Đau đầu, chóng mặt: Đau tức thái dương sau ăn, đứng dậy thấy choáng có thể do đường huyết biến động ảnh hưởng mạch máu não.
Vết thương lâu làn: Vết xước nhỏ hơn 2 tuần chưa lành có thể do đường huyết cao làm tổn thương mạch máu, giảm khả năng tái tạo mô.
6 thói quen âm thầm làm tăng đường huyết
Bác sĩ Phó Văn Quân – Bệnh viện Quận Thuận Nghĩa (Bắc Kinh) cảnh báo những thói quen tưởng như vô hại dưới đây đang âm thầm khiến bạn tăng đường huyết:
Ngồi lâu, ít vận động: Ngồi làm việc, xem tivi, dùng điện thoại quá nhiều khiến quá trình trao đổi chất chậm lại, giảm nhạy cảm insulin.
Ăn quá nhiều tinh bột tinh chế: Gạo trắng, mì sợi... tuy ngon nhưng ăn nhiều khiến insulin phải "làm việc quá tải", về lâu dài dễ bị rối loạn.
Thức khuya, đảo lộn đồng hồ sinh học: Ngủ muộn làm rối loạn nội tiết, tăng đường huyết, tổn thương gan và tụy.
Căng thẳng, dễ xúc động: Tâm trạng tiêu cực khiến cơ thể tiết ra hormone căng thẳng – một yếu tố ức chế insulin, làm đường huyết tăng vọt.
Thường xuyên uống nước ngọt: Nước ngọt có ga, nước trái cây công nghiệp chứa nhiều đường là “bom đường huyết” đối với tụy và gan.
Ăn tối muộn, ăn đồ mặn – béo – ngọt: Bữa tối nhiều dầu mỡ, ăn muộn làm rối loạn chuyển hóa, tăng đề kháng insulin, tích tụ mỡ bụng.
10 nguyên tắc giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả
Không cần chờ đến khi mắc bệnh mới bắt đầu điều trị. Nếu phát hiện tiền tiểu đường và can thiệp kịp thời bằng lối sống, hoàn toàn có thể đảo ngược tình trạng này.
Ăn nhiều ngũ cốc thô: Thay một phần cơm trắng bằng gạo lứt, yến mạch, hạt kê…
Ăn đúng thứ tự: Canh - rau - thịt cá trứng - cơm giúp đường huyết tăng chậm hơn.
Hạn chế cắt nhỏ rau củ: Rau để nguyên hoặc chỉ cắt lớn giúp giảm chỉ số đường huyết.
Vận động đều đặn: Mỗi ngày 30 phút đi bộ nhanh, chạy chậm, bơi lội…
Duy trì cân nặng hợp lý: Giữ chỉ số BMI từ 18.5–23.9.
Không hút thuốc, hạn chế rượu bia.
Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi ngày, tránh thức khuya.
Uống đủ nước, giúp cơ thể cân bằng đường huyết.
Giảm căng thẳng, học cách thư giãn, thiền, nghe nhạc…
T. Linh (Theo Aboluowang)