Mâm lễ cúng Tết Đoan ngọ 2025 gồm những gì?

một ngày trướcBài gốc

Tết Đoan ngọ, còn được gọi là Tết Đoan dương, diễn ra vào ngày mùng 5/5 Âm lịch hàng năm. Đây là một trong những lễ tết truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, được biết đến với tên gọi khác là Tết diệt sâu bọ. Người xưa tin rằng đây là thời điểm thuận lợi để tiêu diệt các loại ký sinh trùng và bảo vệ mùa màng, tiêu diệt cả "sâu bọ" gây bệnh trong cơ thể để giữ gìn sức khỏe.

Mâm cúng Tết Đoan ngọ gồm những gì?

Trong mâm cúng cúng tổ tiên ngày Tết Đoan ngọ ở cả 3 miền, các lễ vật bắt buộc phải có bao gồm:

Trái cây
Trầu cau
Hoa tươi
Hương, vàng mã
Nước
Trái cây mùa hè đặc trưng
Cơm rượu nếp

Tết giết sâu bọ thường đến sau vụ mùa. Vì thế mà mâm lễ cúng Tết Đoan ngọ tương đối phong phú với nhiều loại nông sản. Trầu cau, hương hoa cũng là những lễ vật mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, tượng trưng cho lòng thành kính đối với tổ tiên.

Rượu nếp là món ăn quen thuộc trong ngày Tết Đoan ngọ, được làm từ gạo nếp lên men. Theo quan niệm dân gian, rượu nếp có tác dụng diệt sâu bọ trong dạ dày, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Tùy thuộc vào vùng miền, mâm cúng Tết Đoan ngọ có thể được bổ sung các món ăn khác hoặc các món ăn truyền thống của địa phương để thể hiện sự phong phú trong văn hóa ẩm thực.

Mâm lễ cúng Tết Đoan ngọ với đầy đủ các lễ vật. (Ảnh: Vũ Thu Hương)

Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Bắc

Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Bắc mang đậm nét truyền thống. Ngoài những lễ vật chung ở trên, một số loại trái cây có trong mâm cúng là là mận và vải. Đây hai loại quả phổ biến nhất của mùa Tết Đoan ngọ. Đặc biệt, mận và vải không chỉ dùng để bày biện trang trọng mà còn thưởng thức như một phần của nghi thức diệt sâu bọ, nhờ vị chua ngọt đặc trưng giúp thông cổ họng và làm sạch ký sinh trùng trong cơ thể.

Bánh gio hay còn gọi là bánh tro là một lễ vật không thể thiếu. Được làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro đốt, bánh gio khi ăn thường được chấm cùng nước mật mía, tạo nên sự kết hợp ngọt ngào, hấp dẫn hoàn hảo cho ngày hè oi bức. Một số địa phương như Lào Cai còn thêm vào mâm cúng món bánh khúc, loại bánh đặc trưng của người Nùng với vỏ nếp dẻo thơm và nhân đỗ bùi rất hấp dẫn.

Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Bắc được bày biện đẹp mắt. (Ảnh: Vũ Thu Hương)

Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Trung

Người miền Trung từ lâu đã coi trọng thịt vịt trong mâm cúng Tết Đoan ngọ, với niềm tin rằng từ sau ngày mùng 5/5 Âm lịch, thịt vịt chính thức vào mùa. Khi đó, vịt có thịt chắc, thơm ngon và không còn mùi hôi, thích hợp cho việc chế biến nhiều món ăn như vịt luộc, cháo vịt, gỏi vịt, vịt tiềm thuốc bắc...

Không chỉ là món ăn cúng, các món từ vịt còn có công dụng giải nhiệt tốt trong thời tiết nóng nực. Hiện nay nhiều địa phương trren cả nước cũng ăn món thịt vịt vào ngày Tết Đoan ngọ, không chỉ riêng miền Trung.

Cũng không thể thiếu trong mâm cúng miền Trung là món chè kê, một món ăn độc đáo với vị ngọt thanh, dễ chịu, thường được ăn kèm với bánh tráng vừng giòn rụm. Chè kê được coi là món quà từ thiên nhiên, giúp người dân miền Trung thưởng thức một ngày Tết Đoan ngọ trọn vẹn với sự tươi mát cả trong lẫn ngoài.

Mâm cúng Tết Đoan ngọ đơn giản của người Huế có chè kê và thịt vịt. (Ảnh: Nhi Trương)

Mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Nam

Khác với miền Bắc và miền Trung, mâm cúng Tết Đoan ngọ ở miền Nam đa dạng và phong phú với các món bánh đặc sản địa phương như bánh ú tro, bánh ú bá trạng, và chè trôi nước.

Bánh ú tro có hình chóp, được bọc bởi lớp lá tre hoặc lá chuối, bên trong là phần gạo nếp nhuộm màu nâu đặc trưng, quyện cùng nhân đỗ xanh giã nhuyễn. Bánh không chỉ đẹp mắt mà còn mang lại hương vị thanh mát, dễ ăn, phù hợp với tiết trời nóng bức của miền Nam trong dịp Tết Đoan ngọ.

Bánh ú bá trạng kích thước nhỉnh hơn bánh ú tro có người gốc từ người Hoa. Bánh ú bá trạng được kết hợp nhiều loại nhân đa dạng, gói ghém cẩn thận trong lớp lá trước khi được hấp hoặc luộc chín.

Bánh ú bá trạng là món ăn Tết Đoan ngọ đặc trưng ở miền Nam. (Ảnh: Ngọc Trà Nguyễn)

Chè trôi nước, món chè truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết Đoan ngọ ở miền Nam được làm từ bột gạo nếp với nhân đậu xanh ngọt bùi. Khi ăn, chè trôi nước mang lại cảm giác thanh mát, tượng trưng cho sự trôi chảy và suôn sẻ trong cuộc sống. Ngoài ra, người dân miền Nam còn cúng xôi gấc, xôi vò, thể hiện sự dồi dào và thịnh vượng.

Tết Đoan ngọ không chỉ là dịp lễ truyền thống để tưởng nhớ tổ tiên mà còn phản ánh sự đa dạng, phong phú và tinh tế của ẩm thực ba miền Việt Nam. Mặc dù mỗi vùng miền có những phong tục và lễ vật khác nhau, nhưng tất cả đều hướng tới một ý nghĩa chung mong cầu những điều tốt đẹp đến với gia đình.

Nhật Thùy

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/mam-le-cung-tet-doan-ngo-2025-gom-nhung-gi-ar945033.html