Hơn 200 máy bay chiến đấu của Israel đã tham gia cuộc không kích mở màn hôm 13/6. Hình ảnh do Không quân Israel công bố, xác nhận sự góp mặt của F-35I và các cuộc tấn công vẫn đang tiếp diễn.
Israel đang sử dụng máy bay F-35I và các máy bay chiến đấu khác để làm suy yếu hệ thống phòng không của Iran và giành ưu thế trên không. (Nguồn: Getty Images)
Đợt không kích này nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Iran, bao gồm cơ sở hạt nhân, hệ thống phòng thủ và các vị trí lãnh đạo quân sự cấp cao. Đây được xem là một trong những chiến dịch phức tạp và mạo hiểm nhất mà máy bay F-35 từng thực hiện, vượt xa so với những lần không kích trước đây vốn chỉ nhằm vào các nhóm vũ trang phi nhà nước hoặc các đối thủ có hệ thống phòng thủ yếu hơn.
Kết hợp cùng các tiêm kích F-16 và F-15 thế hệ cũ, F-35I đã được sử dụng để đánh vào các mục tiêu trên khắp Iran trong nhiều ngày. Quân đội Israel tuyên bố đã giành được ưu thế trên không ở một số khu vực, bao gồm cả thủ đô Tehran.
Chiến dịch quân sự quy mô này được cho là nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân đang tăng tốc của Iran, đồng thời làm suy yếu năng lực quân sự, đặc biệt là hệ thống phòng không và chương trình tên lửa đạn đạo của nước này.
Chuyên gia Justin Bronk, từ Viện Royal United Services (Anh), nhận định rằng chiến dịch này là "thử thách lớn nhất" đối với F-35 từ trước tới nay. Dù Israel không công khai chi tiết vai trò của F-35 trong chiến dịch, nhưng với tính chất của mục tiêu, nhiều khả năng loại máy bay này đã đóng vai trò trung tâm.
Theo Bronk, các dữ liệu công khai từ Không quân Israel đều cho thấy F-35I là "năng lực chiến đấu tiên tiến, then chốt và cực kỳ hiệu quả trong toàn bộ chiến dịch không quân". Ông cho rằng F-35 được thiết kế chính xác để đối phó với những kịch bản như thế này, thâm nhập không phận bị kiểm soát nghiêm ngặt và vô hiệu hóa hệ thống phòng thủ đối phương.
Bronk giải thích thêm: "F-35 kết hợp khả năng tàng hình với hệ thống cảm biến hiện đại để phát hiện và xác định nhanh các mối đe dọa như radar phòng không, từ đó truyền dữ liệu cho các máy bay khác hoặc tự mình tiêu diệt mục tiêu. Ngoài ra, nó còn có thể thực hiện các cuộc tấn công tác chiến điện tử, giúp bảo vệ phi đội và đảm bảo các đòn tấn công chính xác vào mục tiêu".
F-35 là máy bay chiến đấu tàng hình đa nhiệm, một động cơ do hãng Lockheed Martin (Mỹ) sản xuất. Các biến thể gồm F-35A (cất/hạ cánh thông thường), F-35B (đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng) và F-35C (hoạt động trên tàu sân bay). Tuy nhiên, Israel sở hữu một biến thể riêng biệt – F-35I "Adir".
Israel là quốc gia đầu tiên sử dụng F-35 trong chiến đấu vào năm 2018. Dù hiện chỉ sở hữu dưới 40 chiếc, nước này đang tiếp tục đặt mua thêm. Điều đặc biệt ở F-35I là Israel có toàn quyền can thiệp vào hệ thống phần mềm, dữ liệu nhiệm vụ và tích hợp các công nghệ do chính họ phát triển, từ tác chiến điện tử, liên kết dữ liệu cho đến an ninh mạng, mà không phụ thuộc vào chu kỳ cập nhật của Mỹ, như các quốc gia khách hàng F-35 khác.
Chiến dịch không kích mới nhất của Israel đã thử nghiệm toàn diện năng lực này: hơn 100 mục tiêu quân sự và hạt nhân trên khắp Iran, bao gồm cả các cơ sở làm giàu uranium, đã bị tấn công. Mục tiêu chiến lược là ngăn chặn Iran tiến gần hơn tới việc chế tạo vũ khí hạt nhân.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) khẳng định chương trình hạt nhân của Iran đã "tăng tốc đáng kể" trong thời gian gần đây, gọi đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy Tehran đang tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân.
Ngược lại, Iran vẫn tuyên bố chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích dân sự. Tuy nhiên, mức độ làm giàu uranium và hoạt động bí mật của họ khiến cộng đồng quốc tế lo ngại.
Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nhiều lần khẳng định rằng Iran không thể được phép sở hữu vũ khí hạt nhân. Hiện tại, dù Mỹ không trực tiếp tham gia vào chiến dịch không kích, họ đã cảnh báo Iran không được tấn công lực lượng Mỹ trong khu vực.
Một số tàu chiến của Hải quân Mỹ, bao gồm cả tàu sân bay, đang đóng quân tại Trung Đông và đã hỗ trợ phòng không cho Israel, giúp bảo vệ nước này khỏi các đòn trả đũa bằng tên lửa từ Iran.
Xuân Minh