Máy bay rơi trong 30 giây: Lỗi động cơ, cánh tà hay va phải chim?

15 giờ trướcBài gốc

Phần sót lại của máy bay bị rơi hôm 12/6. Ảnh: Reuters.

Những gì thực sự xảy ra với chuyến bay AI171 của hãng hàng không Air India từ Ahmedabad tới London chiều 12/6 sẽ được tiết lộ sau một cuộc điều tra chi tiết. Các điều tra viên Ấn Độ cùng chuyên gia từ Mỹ và Anh sẽ tham gia nỗ lực này trong những ngày tới, trong bối cảnh giới chức xác định nguyên nhân chiếc Boeing 787-8 Dreamliner rơi ngay sau khi cất cánh, chỉ cách đường băng Sân bay quốc tế Sardar Vallabhbhai Patel 1,5 km.

Thảm kịch hôm 12/6 cướp đi sinh mạng của 241 người trên máy bay và nhiều người khác trên mặt đất là lần đầu tiên một chiếc Boeing 787-8 Dreamliner gặp tai nạn chết người kể từ khi được đưa vào phục vụ thương mại năm 2011. Các chuyên gia hàng không và phi công chuyên lái 787-8 tại sân bay Ấn Độ chia sẻ trên BBC những yếu tố có khả năng góp phần dẫn tới thảm kịch này.

Suy đoán về sự cố “siêu hiếm”

Cơ trưởng Sumeet Sabharwal và cơ phó Clive Kundar là người điều khiển máy bay gặp nạn. Họ đều là những phi công dày dặn kinh nghiệm, với tổng hơn 9.000 giờ bay. Riêng ông Sabharwal có 22 năm kinh nghiệm với tư cách phi công hàng không dân dụng.

Máy bay chở 242 người khi lăn bánh dọc theo đường băng Sân bay quốc tế Ahmedabad vào chiều 12/6. Air India cho biết AI171 cất cánh lúc 13h39 (giờ địa phương). Theo Bộ trưởng Nội vụ Ấn Độ Amit Shah, máy bay nạp đầy 100 tấn nhiên liệu khi cất cánh.

Cơ quan quản lý hàng không Ấn Độ tiết lộ ngay sau khi cất cánh, buồng lái phát tín hiệu khẩn cấp, sau đó không có thêm phản hồi nào khác. Chưa rõ lý do AI171 phát tín hiệu khẩn cấp nhưng người duy nhất sống sót kể lại anh nghe thấy tiếng nổ lớn khi máy bay tìm cách tăng độ cao.

Các chuyên gia cùng phi công đã đặt ra một vài kịch bản dự đoán nguyên nhân dẫn tới thảm kịch rơi máy bay hôm 12/6. Ảnh: Reuters.

Một đoạn phim ghi lại cảnh máy bay bay tầm thấp trên một khu dân cư. Sau đó, máy bay tiếp tục hạ cao độ và bị cây cối cùng tòa nhà che khuất, trước khi phát nổ. Dữ liệu truyền về sau cùng cho thấy máy bay đạt độ cao 190 m.

"Phi công sẽ không có thời gian phản ứng nếu mất cả hai động cơ", một phi công giấu tên nhận định. Đoạn video cho thấy máy bay ở trên không trong khoảng 30 giây.

Gần như không thể xác định chắc chắn nguyên nhân dựa trên các video do nhân chứng quay. Tuy nhiên, những video này cho thấy máy bay vật lộn để cất cánh và nâng độ cao, dường như do thiếu lực đẩy hoặc công suất.

Một số chuyên gia suy đoán về khả năng cực kỳ hiếm gặp - hỏng hóc đồng thời cả hai động cơ. Câu hỏi được đặt ra là: Liệu máy bay có kích hoạt Ram Air Turbine (RAT) - một tuabin dự phòng khẩn cấp sẽ tự động khởi động khi các động cơ chính gặp sự cố nhằm tạo ra năng lượng cho các hệ thống thiết yếu của máy bay - hay không?

Cả hai động cơ gặp sự cố gần như chưa từng xảy ra. Ví dụ đáng chú ý nhất là “Phép màu trên sông Hudson” năm 2009, khi chiếc Airbus A320 của US Airways bị mất cả hai động cơ do va chạm với chim ngay sau khi cất cánh từ Sân bay LaGuardia của New York, nhưng hạ cánh thành công trên sông Hudson.

Một phi công kỳ cựu nói hỏng hóc cả hai động cơ có thể do nhiên liệu bị nhiễm bẩn hoặc tắc nghẽn. Động cơ máy bay phụ thuộc vào hệ thống đo nhiên liệu chính xác. Việc tắc nghẽn hệ thống này có thể dẫn đến tình trạng thiếu nhiên liệu và động cơ ngừng hoạt động.

Tuy nhiên, cựu phi công Marco Chan cho rằng hiện chưa có bằng chứng chứng minh cả hai động cơ bị hỏng dựa trên những video hiện tại. Còn chuyên gia hàng không Mohan Ranganathan nói hỏng cả hai động cơ là "sự cố rất, rất hiếm gặp".

Va chạm với chim

Một số chuyên gia Ấn Độ nhắc tới khả năng khác: Va chạm với chim. Trong những trường hợp nghiêm trọng, động cơ sẽ mất công suất nếu hút phải chim, như nguyên nhân chính trong thảm kịch Jeju Air của Hàn Quốc khiến 179 người thiệt mạng vào năm 2024.

Các chuyên gia và phi công quen thuộc với sân bay Ahmedabad tiết lộ sân bay này “nhẵn mặt với chim”. “Chim bay xung quanh”, ông Ranganathan nói, giống với ít nhất 3 phi công từng bay tại sân bay này.

Hiện trường vụ tai nạn rơi máy bay Air India hôm 12/6. Ảnh: Reuters.

Theo dữ liệu của Bộ Hàng không Dân dụng Ấn Độ tháng 12/2023, bang Gujarat báo cáo 462 vụ va chạm với chim trong 5 năm qua, hầu hết xảy ra tại sân bay Ahmedabad. Báo cáo của Times of India vào tháng 9/2023 trích dẫn dữ liệu của Cơ quan Quản lý Sân bay ghi nhận 38 vụ va chạm với chim trong năm 2022-2023 tại Ahmedabad, tăng 35% so với 12 tháng trước đó.

Tuy nhiên, một phi công kỳ cựu cho biết va chạm với chim hiếm khi dẫn tới tai nạn kinh hoàng “trừ khi ảnh hưởng tới cả hai động cơ”.

Vấn đề nằm ở cánh tà máy bay?

Theo ba chuyên gia, thảm họa có thể xảy ra vì các cánh tà không mở trong lúc cất cánh, mặc dù các phi công và chuyên gia phản biện kịch bản này.

Các cánh tà đóng vai trò sống còn trong quá trình cất cánh, giúp máy bay tạo ra lực nâng tối đa ở tốc độ thấp hơn. Nếu cánh tà không được mở rộng đúng cách, máy bay được nạp đầy tải cho chuyến bay dài, chở đầy hành khách, đối phó với điều kiện thời tiết nóng sẽ gặp khó khăn trong việc cất cánh.

Theo một phi công, trong điều kiện thời tiết gần 40 độ C ở Ahmedabad vào chiều 12/6, không khí loãng hơn sẽ đòi hỏi cài đặt cánh tà cao hơn và lực đẩy động cơ lớn hơn. Trong điều kiện như vậy, ngay cả một lỗi cấu hình nhỏ cũng có thể dẫn đến những hậu quả thảm khốc.

Tuy nhiên, một phi công khác nói việc cất cánh trong khi cánh tà bị thu lại sẽ kích hoạt cảnh báo từ Hệ thống Cảnh báo Cấu hình Cất cánh của chiếc 787, báo hiệu bất thường cho phi hành đoàn.

Còn ông Chan nói với những video hiện tại, chưa thể xác định chắc chắn cánh tà có mở rộng không, nhưng lỗi như vậy “cực kỳ bất thường”: “Chính phi công sẽ cài đặt cánh tà trước khi cất cánh và có danh sách kiểm tra và quy trình để xác minh. Do đó, nếu cánh tà bị đặt sai cách thì lỗi có thể thuộc về con người”.

Khoảnh khắc máy bay Air India rơi ở Ahmedabad Đoạn video từ camera an ninh ghi lại khoảnh khắc chiếc máy bay chở hơn 240 hành khách của hãng Air India rơi xuống ngay sau khi cất cánh tại Ahmedabad (Ấn Độ) vào 12/6.

Trí Ân

Nguồn Znews : https://znews.vn/may-bay-roi-trong-30-giay-loi-dong-co-canh-ta-hay-va-phai-chim-post1560678.html