Meta, công ty mẹ của Facebook, Instagram và WhatsApp... là gã khổng lồ công nghệ đứng thứ hai sau Google trong việc sử dụng internet trên toàn cầu. Các hoạt động của Meta bao gồm hàng tỉ người dùng với 10% tổng lưu lượng cố định và chiếm tới 22% tổng lưu lượng di động. Gần đây, các khoản đầu tư của công ty này vào trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy việc sử dụng dữ liệu internet cao hơn nữa. Có lẽ, đây chính là động lực để Meta đi đến quyết định xây dựng tuyến cáp ngầm xuyên lục địa nhằm đảm bảo cơ sở hạ tầng ổn định, tin cậy, thúc đẩy hoạt động kinh doanh và nắm quyền điều hành.
Theo kế hoạch, tuyến cáp quang ngầm mới, lớn, trải dài khắp thế giới khoảng hơn 40.000 km, có thể có tổng vốn đầu tư hơn 10 tỉ đô la. Và Meta là chủ sở hữu cũng là người dùng duy nhất của tuyến cáp ngầm này. Đây có thể trở thành cột mốc lịch sử làm thay đổi tiến trình phát triển của công ty tỉ phú Mark Zuckerberg.
Mô tả của Tagare khi tuyến cáp hoàn thành. Meta sẽ sở hữu một tuyến cáp ngầm chuyên dụng cho lưu lượng dữ liệu trên toàn thế giới. Tuyến cáp ngầm sẽ trải dài từ Bờ Đông Hoa Kỳ đến Ấn Độ qua Nam Phi và sau đó đến Bờ Tây Hoa Kỳ từ Ấn Độ qua Úc — tạo thành hình chữ "W" quanh quả địa cầu. Hình ảnh: Sunil Tagare
Meta không phải là cái tên mới trong lĩnh vực cáp ngầm. Theo các nhà phân tích viễn thông của Telegeography, Meta là một phần chủ sở hữu của 16 mạng lưới cáp ngầm hiện có.
Tuy nhiên, dự án cáp mới này sẽ là dự án đầu tiên do chính Meta sở hữu hoàn toàn.
Điều này đồng nghĩa với việc Meta sẽ nằm trong danh sách cùng với Google - công ty đang sở hữu khoảng 33 tuyến cáp ngầm khác nhau. Ngoài ra còn có hai Big Tech thế giới bao gồm Amazon và Microsoft. Tuy nhiên, danh sách những gã khổng lồ công nghệ này đều chỉ sở hữu một phần chứ không phải toàn bộ tuyến cáp ngầm như dự tính của Meta trong tương lai.
Kế hoạch của Meta nhấn mạnh cách thức đầu tư và quyền sở hữu các mạng lưới ngầm với sự chuyển dịch từ các tập đoàn là các nhà mạng viễn thông sang bao gồm cả các gã khổng lồ công nghệ lớn.
Meta sẽ phải đối mặt với những khó khăn gì?
Sunil Tagare, một chuyên gia, người tiên phong trong lĩnh vực cáp ngầm (người sáng lập Flag Telecom) đã xác nhận dự án của Meta nhưng cho biết dự án này vẫn đang trong giai đoạn đầu. Dự kiến, Meta sẽ tuyên bố chính thức vào đầu năm 2025.
Meta phải đối mặt với khá nhiều khó khăn khi bắt đầu kế hoạch xây dựng tuyến cáp ngầm. Cụ thể, theo công ty SubCom - một trong số ít công ty có khả năng xây dựng cáp ngầm cho biết: Năng lực và nguồn cung về dịch vụ này không nhiều. Ngay cả Google đã đặt trước dịch vụ công ty vài năm, cũng chưa thể biến kế hoạch thành hiện thực.
Hơn nữa, nhà phân tích cáp ngầm Ranulf Scarbrough còn cho đưa ra thông tin: "Nguồn cung cáp trên tàu ngầm rất khan hiếm và đắt đỏ. Để có đủ nguồn lực thực hiện dự án cáp ngầm trải dài như vậy sẽ là một thách thức vô cùng lớn".
Có lẽ, để dự án đường cáp ngầm trải dài khắp thế giới trở thành hiện thực, Meta phải chia nhỏ các giai đoạn của dự án, thời gian và số vốn đầu tư chắc chắn sẽ là con số khổng lồ trong tương lai.
Tại sao việc xây dựng cáp ngầm dưới biển lại hấp dẫn các công ty công nghệ lớn như Meta?
Đầu tiên, quyền sở hữu duy nhất đối với tuyến cáp ngầm sẽ giúp Meta có quyền ưu tiên hỗ trợ lưu lượng internet trên chính "tài sản riêng" của mình. Điều này không chỉ có lợi cho gã khổng lồ công nghệ mà còn giúp nâng cao vị thế và lợi ích kinh tế của các khu vực có đường cáp ngầm dưới biển chạy qua.
Thêm nữa, các công ty công nghệ muốn sở hữu trực tiếp các tuyến cáp ngầm mà không phải phụ thuộc vào các nhà viễn thông như hiện nay với mục tiêu tự chủ và toàn quyền cung cấp nội dung, quảng cáo và nhiều ý tưởng khác cho người dùng trên toàn thế giới. Nhận thức về việc tự xây dựng, tự làm chủ cáp ngầm sẽ giúp Meta kiếm được nhiều tiền hơn nhờ đáp ứng chất lượng dịch vụ trên lưu lượng internet, phục vụ người dùng tốt hơn. Đây cũng là mục tiêu kinh doanh cốt lõi của bất kể công ty vì lợi nhuận nào.
Thứ hai là địa chính trị.
Trong những năm gần đây, cáp ngầm đã bị phá hủy vì nhiều lý do khách quan và chủ quan. Gần đây nhất là trục trặc do đứt cáp ngầm ở biển Baltic. Lộ trình mà Meta lên kế hoạch xây dựng cáp ngầm nhằm mục đích "tránh các khu vực căng thẳng về địa chính trị". Tuyến đường cáp ngầm theo kế hoạch của Meta sẽ tránh Biển Đỏ, Biển Đông, Ai Cập, Marseille, Eo biển Malacca và Singapore.
Theo thông báo của Ủy Ban Truyền thông Liên Bang (FCC - Hoa Kỳ) cho biết họ đang có kế hoạch xem xét lại việc cấp phép cáp ngầm. Việc cấp phép này đã không được ra quyết định sau nhiều thập kỷ. Hơn thế nữa, lý do an ninh quốc gia và quyền sở hữu tư nhân cũng là điều khiến cơ quan này phải cân nhắc.
Thứ ba, dựa trên lý thuyết của Sunil Tagare, tuyến cáp ngầm do Meta xây dựng sẽ liên quan trực tiếp đến Ấn Độ. Nơi đây trở thành điểm cuối của tuyến cáp hình W và Meta sẽ có cơ hội xây dựng năng lực trung tâm dữ liệu tại quốc gia này. Mục tiêu sau đó là tạo cơ sở hạ tầng tốt nhất cho việc đào tạo và huấn luyện các mô hình AI.
"Ấn Độ có thể trở thành thủ đô đào tạo của thế giới"
Sunil Tagare - Doanh nhân
AI là một phần lớn trong lộ trình cơ sở hạ tầng của Meta và rất nhiều gã khổng lồ công nghệ khác. Đối với Meta, Ấn Độ là một thị trường khổng lồ chiếm nhiều người dùng nhất: hơn 375 triệu người dùng Facebook, 363 triệu người dùng Instagram và 536 triệu người dùng WhatsApp. Thị trường lớn này cũng đang rất nhiệt tình với các tính năng mới từ các công cụ AI. Với các khoản đầu tư mạnh mẽ của Meta nhắm đến tiềm năng tăng trưởng tại Ấn Độ đã khiến lý do xây dựng tuyến cáp ngầm và đặt điểm "hạ cánh" tại quốc gia này trở nên hợp lý hơn bao giờ hết.
Cuối cùng, chúng ta có thể phải chờ thêm để nhận thông báo chính thức từ Meta về kế hoạch xây dựng cáp ngầm toàn cầu và sở hữu tư nhân lần đầu vào đầu năm 2025. Tuy nhiên, với sự quan tâm từ cộng đồng công nghệ và các gã khổng lồ đang có kế hoạch mở rộng, đây là thông tin đầu tư đáng chú ý và sẽ tạo ra nhiều cuộc cạnh tranh trong tương lai.
Minh Phú