Mở cơ chế thị trường điện

5 giờ trướcBài gốc

Quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam đã được xác lập chính thức với dấu mốc quan trọng là Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11-2-2020 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Định hướng này được cụ thể hóa trong Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh cho giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số, vai trò của năng lượng, đặc biệt là điện năng, càng trở nên then chốt. Ngành năng lượng phải phát triển trước một bước, nghĩa là tốc độ tăng trưởng phải cao hơn GDP, để bảo đảm cung ứng ổn định, kịp thời và đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng, đồng thời từng bước thực hiện cam kết giảm phát thải quốc tế.

Ví dụ, nếu GDP tăng 8% thì năng lượng cần tăng khoảng 10%-11% và duy trì tỉ lệ này trong những năm tới. Trong khi đó, nếu không có cơ chế đột phá, nhiều dự án phát triển nguồn và lưới điện sẽ khó hoàn thành đúng tiến độ, không đáp ứng được mục tiêu đặt ra tại Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.

Chính vì vậy, Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhằm thống nhất cơ chế trong toàn hệ thống chính trị, bảo đảm phát triển và cung ứng năng lượng bền vững.

Nghị quyết 70 đưa ra những đột phá lớn để thay đổi cơ chế phát triển ngành điện. Cốt lõi là xây dựng thị trường điện cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả, trong đó cạnh tranh được đẩy lên mức cao nhất đến khâu bán lẻ điện. Người dân sẽ có quyền lựa chọn đơn vị cung ứng, thay cho tình trạng cạnh tranh nhưng vẫn "hình thức và còn duy trì độc quyền".

Đặc biệt, Nghị quyết 70 mở đường cho tư nhân tham gia đầu tư vào nguồn và lưới điện. Đây là yếu tố có ý nghĩa quyết định, bởi nhu cầu đầu tư cho hệ thống điện là rất lớn. Để đạt hơn 183.000 MW công suất nguồn vào năm 2030 và xây dựng hệ thống truyền tải tương ứng, Việt Nam cần khoảng 200 tỉ USD trong 10 năm tới, tức trung bình 20 tỉ USD/năm. Với quy mô này, Tổng Công ty Điện lực Việt Nam (EVN) không thể tự đảm đương, việc xã hội hóa đầu tư là bắt buộc. Điều này mở ra cơ hội cho các tập đoàn lớn như: Dầu khí, Than - Khoáng sản, cùng các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa địa phương tham gia chuỗi cung ứng năng lượng quốc gia.

Cùng với đó, Nghị quyết 70 yêu cầu xây dựng giá điện minh bạch, không bù chéo, vận hành theo cơ chế thị trường. Giá điện phải được tính toán rõ ràng, công khai, loại bỏ tình trạng khách hàng dùng nhiều phải trả giá cao hơn, để giá có thể giảm khi chi phí đầu vào giảm, chứ không chỉ mãi tăng.

Nghị quyết cũng đưa ra giải pháp tháo gỡ khó khăn cho năng lượng tái tạo, xu thế tất yếu của thế giới. Điện gió, điện mặt trời cần được tham gia trực tiếp vào khâu bán lẻ đến người tiêu dùng cuối, thay vì chỉ bán buôn cho EVN. Riêng điện hạt nhân, Bộ Chính trị đã chỉ đạo đưa các dự án Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2 vào vận hành trong giai đoạn 2030-2035, đồng thời chú trọng đào tạo nguồn nhân lực.

Do đó, Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng triển khai Nghị quyết 70 vào thực tiễn.

TS Ngô Đức Lâm, nguyên Phó Viện trưởng -Viện Năng lượng - Bộ Công Thương

(Dẫn theo NLĐO)

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/mo-co-che-thi-truong-dien-post565806.html