Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp: Chính quyền gần dân hơn!

7 giờ trướcBài gốc

Hôm nay (30-6), lễ công bố các nghị quyết, quyết định về thực hiện mô hình chính quyền địa phương (CQĐP) hai cấp sẽ đồng loạt diễn ra trên cả nước.

Chia sẻ với báo chí trước thời khắc ghi dấu ấn lịch sử quan trọng này, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình nói bộ máy của chúng ta trong suốt thời gian dài mấy chục năm qua đã phát huy tác dụng rất tốt. Tuy nhiên, đến thời điểm này, bộ máy cũng bộc lộ những bất cập như tổ chức không khoa học, còn cồng kềnh, tạo ra tầng nấc trung gian, biên chế đông… nên khó cải thiện chế độ tiền lương.

Chính vì vậy, Trung ương, Bộ Chính trị quyết định phải làm một cuộc cách mạng về tổ chức, theo đó, chúng ta đã tổ chức CQĐP hai cấp, bỏ cấp huyện, tổ chức cấp tỉnh và cấp xã với quy mô khác. Từ thời điểm 1-7-2025, cả nước chính thức giảm từ 63 tỉnh, TP xuống còn 34; giảm từ 10.035 đơn vị hành chính cấp xã xuống còn 3.321 đơn vị.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: PHẠM THẮNG

Ba mục tiêu quan trọng

. Phóng viên: Thưa Phó Thủ tướng, việc tổ chức CQĐP hai cấp hướng đến những mục tiêu cụ thể gì?

+ Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình: Nói một cách ngắn gọn, việc tổ chức CQĐP hai cấp hướng đến mấy mục tiêu.

Đầu tiên là để tổ chức bộ máy CQĐP khoa học hơn, gọn nhẹ hơn, xóa được tầng nấc trung gian, làm cho chính quyền gần dân hơn.

Đây cũng là dịp để sắp xếp lại đội ngũ cán bộ tinh gọn. Những người phát huy hiệu lực không được tốt, những cán bộ có vấn đề về sức khỏe, những người có hoàn cảnh và có nguyện vọng xin nghỉ, chúng ta đã cho nghỉ. Đây là việc cần thiết để bộ máy gọn hơn và cũng tạo điều kiện để thu hút các nguồn lực khác. Hiện nay, các cháu tốt nghiệp, học hành rất bài bản, trình độ rất cao, chúng ta có dư địa để thu nạp đội ngũ như vậy.

Ngoài ra, việc sắp xếp này cũng tạo ra một không gian kinh tế đủ lớn, kết nối giữa các vùng kinh tế, các thế mạnh của các vùng miền để chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình.

Cho đến giờ này, hầu hết các tỉnh sáp nhập có dân số khoảng 2-3 triệu người; quy mô kinh tế đều rất lớn và có kết hợp cả miền núi, đồng bằng, miền biển…

Đặc biệt, chúng ta cũng sẽ có những không gian kinh tế vượt trội, có thể so sánh với các nước trong khu vực. Chẳng hạn, khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương - một trung tâm công nghiệp và Bà Rịa-Vũng Tàu cũng là một trung tâm công nghiệp và du lịch. Chưa kể sắp tới, Bà Rịa-Vũng Tàu sẽ có khu thương mại tự do giống như Đà Nẵng, giúp nơi đây trở thành một vùng kinh tế đầy sức mạnh, rất tiềm lực.

Vành đai 3 TP.HCM là một dự án giao thông quan trọng, kết nối TP.HCM với các tỉnh lân cận, trong đó có Đồng Nai. Ảnh: THUẬN VĂN

Hành trình “lột xác, phá kén”

. Vậy chúng ta đã chuẩn bị những gì cho hành trình “lột xác, phá kén” này, thưa ông?

+ Chúng ta đã triển khai nhiều giải pháp để thúc đẩy kinh tế, thúc đẩy sự tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế. Việc sắp xếp bộ máy nằm trong không gian kinh tế như vậy, cùng với những chủ trương lớn về hạ tầng kinh tế, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đường sắt tốc độ cao, năng lượng nguyên tử, trung tâm tài chính… Đó là hàng loạt chủ trương lớn để chuẩn bị tạo không gian kinh tế, chuẩn bị tăng tốc.

Vừa qua, Bộ Chính trị đã cử 19 đoàn công tác do các ủy viên Bộ Chính trị, thành viên Ban Bí thư làm trưởng đoàn, đi các địa phương để chỉ đạo và nắm bắt, ghi nhận tình hình thực tiễn việc chuẩn bị cho sáp nhập (trung tâm hành chính của tỉnh, trung tâm của xã, nhân sự chủ chốt của tỉnh, nhân sự của xã…), chuẩn bị văn kiện cho đại hội…

Bộ Chính trị tuần nào cũng nghe báo cáo về công tác chuẩn bị và đã quyết định ngày 30-6 cả nước đồng loạt công bố các quyết định đã được Quốc hội thông qua. Bộ Chính trị đã phân công các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến các địa phương để tham dự sự kiện có tính chất quốc gia này.

Đối với các địa phương, các cấp ủy, CQĐP đã rất chủ động, rất trách nhiệm trong tổ chức lấy ý kiến của người dân. Tôi nhớ không nhầm thì hai địa phương có kết quả là 100%, đa số là 98%-99%... Như vậy, sự ủng hộ, đồng thuận của người dân đối với chủ trương này rất là lớn.

Chúng ta nhận được rất nhiều ủng hộ, tạo sự phấn khởi trong nhân dân. Nhiều địa phương, doanh nghiệp đề nghị được tổ chức bắn pháo hoa, coi đây là ngày bắt đầu lịch sử của một tỉnh mới. Tôi cũng được biết Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã đề nghị tất cả chùa, tự viện cả nước cử ba hồi chuông, trống cầu nguyện quốc thái dân an vào sáng 1-7, ngày đầu tiên vận hành mô hình CQĐP hai cấp trên cả nước.

Có thể nói không khí của đất nước rất tốt, người dân, doanh nghiệp và thế giới đánh giá cao quyết định này. Chúng tôi tiếp xúc với rất nhiều lãnh đạo các quốc gia, họ nói đây là một việc làm rất mạnh mẽ, táo bạo, hết sức sáng suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Có người nhận xét đây là quyết định rất khí phách của lãnh đạo Việt Nam.

Việc sắp xếp, tổ chức mô hình chính quyền mới tạo ra một không gian kinh tế đủ lớn, kết nối giữa các vùng kinh tế, các thế mạnh của các vùng miền để chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình. Ảnh: THUẬN VĂN

Đẩy mạnh kết nối hạ tầng

. Vậy còn sự chuẩn bị của Chính phủ?

+ Chúng tôi đã rà soát lại tất cả hệ thống pháp luật. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, hơn 1.000 nội dung cũng đã được phân cấp. Trong hơn 600 nhiệm vụ cấp huyện đang đảm nhiệm thì có khoảng 90 nhiệm vụ giao cho cấp tỉnh thực hiện, còn lại hơn 500 nhiệm vụ giao về cho cấp xã.

Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương rà soát các công trình trọng điểm, đặc biệt là những công trình kết nối. Như Bình Định và Gia Lai, Quốc hội đã thông qua chủ trương xây dựng đường cao tốc từ Pleiku đến Quy Nhơn. Với đường cao tốc như thế, khoảng cách giữa Bình Định - Gia Lai được rút ngắn đáng kể, hỗ trợ và tạo điều kiện cho Tây Nguyên phát triển.

Tương tự, nhiều tuyến đường mới sẽ tiếp tục được khởi công trong tương lai. Theo chỉ đạo của Chính phủ, vào ngày 19-8 tới, nếu không có gì thay đổi, khoảng 80 công trình giao thông sẽ được đồng loạt khởi công.

Tôi khẳng định kết nối hạ tầng là yếu tố rất quan trọng. Việc sáp nhập tỉnh nhằm tạo ra không gian phát triển kinh tế mới nhưng nếu không đồng thời phát triển hệ thống hạ tầng kết nối thì mục tiêu đề ra khó đạt được.

Vì vậy, về mặt kinh tế, chủ trương nhất quán là đẩy mạnh kết nối hạ tầng ở ba cấp độ gồm kết nối quốc gia, kết nối liên vùng và kết nối nội tỉnh, tùy theo quy mô và tính chất từng khu vực. Việc xây dựng hệ thống đường cao tốc quốc gia, các tuyến ven biển hay đường sắt tốc độ cao… chính là những ví dụ tiêu biểu cho định hướng kết nối đó.

Với sự chuẩn bị khá đồng bộ, từ hệ thống hạ tầng kinh tế, nguồn nhân lực, cải cách hành chính, phân cấp và phân quyền…, tôi tin rằng thời gian tới, nền kinh tế sẽ tiếp tục khởi sắc, chất lượng phục vụ người dân sẽ ngày càng được nâng cao.

Cán bộ bộ phận một cửa ở TP.HCM hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính. Ảnh: THUẬN VĂN

Loại bỏ tình trạng hẹn tới hẹn lui

. Chính phủ đã có giải pháp gì để CQĐP hai cấp hoạt động vận hành thông suốt và không có “khoảng trống” trong giải quyết các thủ tục, dự án đầu tư của người dân, doanh nghiệp, thưa Phó Thủ tướng?

+ Mô hình CQĐP hai cấp thì xã nào cũng phải có một trung tâm hành chính công và người dân đến đây để giải quyết tất cả nhu cầu về hành chính. Phần lớn các dịch vụ hành chính công đã được đưa lên mạng, được số hóa, thực hiện trên nền tảng số.

Vừa qua, Chính phủ đã giao cho VNPT, Viettel xây dựng trợ lý ảo để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ công trên nền tảng số. Kết quả thử nghiệm ở TP.HCM trong ba tháng vừa qua là rất tốt, dù số lượng ban đầu có hơi khiêm tốn, một ngày chỉ có hơn 10.000 người truy cập. Tuy nhiên, đây mới chỉ là giai đoạn thử nghiệm, trong tương lai, số lượng người truy cập chắc chắn sẽ nhiều hơn.

Đến thời điểm này, trợ lý ảo có thể sẵn sàng trả lời cho người dân 1.800 dịch vụ công và hướng dẫn trình tự, thủ tục thực hiện. Các thủ tục đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử, đăng ký xe, làm hộ chiếu, xin giấy phép xây dựng… trợ lý ảo đều có thể trả lời được và nhiều thủ tục trong số này, chúng ta có thể ngồi tại nhà để thực hiện dịch vụ.

Việc ứng dụng đổi mới sáng tạo và đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn trực tiếp phục vụ người dân tốt hơn. Cùng với đó, hoạt động của chính quyền cũng trở nên công khai, minh bạch hơn, giúp người dân dễ dàng giám sát, hạn chế tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực.

Những biểu hiện trì hoãn như hẹn tới hẹn lui, “nay yêu cầu thế này, mai đổi khác”… sẽ dần được loại bỏ, bởi toàn bộ quy trình và trạng thái xử lý đều được thể hiện rõ ràng trên hệ thống số.

. Xin cảm ơn ông.

Theo kế hoạch, thời gian tổ chức lễ công bố các nghị quyết, quyết định của Trung ương đối với các tỉnh, TP được thực hiện thống nhất trong toàn quốc từ 8 giờ ngày 30-6-2025.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự lễ công bố ở TP.HCM, Chủ tịch nước Lương Cường dự lễ công bố ở Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự lễ ở TP Hải Phòng, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự lễ công bố ở TP Cần Thơ và Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú sẽ dự lễ ở TP Đà Nẵng…

Tại kỳ họp thứ 9 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Theo nghị quyết, cả nước sau sắp xếp có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh gồm 28 tỉnh và 6 TP; trong đó có 19 tỉnh và 4 TP hình thành sau sắp xếp và 11 tỉnh, TP không thực hiện sắp xếp.

Đại biểu LÊ ĐÀO AN XUÂN (Phú Yên):

Chọn đúng người, giao đúng việc

Việc đưa mô hình CQĐP hai cấp đi vào hoạt động là một quyết tâm chính trị rất lớn của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra một thử thách không nhỏ trong xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu mới, với mục tiêu cao nhất là xây dựng chính quyền thực sự phục vụ nhân dân. Đặc biệt, tiêu chí chất lượng đối với đội ngũ cán bộ cấp xã được xác định là yếu tố then chốt. Trong quá trình sắp xếp, bố trí cán bộ thời gian qua, các địa phương đã bám sát tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, lấy tiêu chuẩn “chọn người theo việc”, ưu tiên cán bộ có năng lực, phẩm chất đạo đức tốt và tinh thần phục vụ nhân dân để bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt ở cấp xã.

Với tinh thần cán bộ “dám nghĩ, dám làm”, tôi tin tưởng rằng thời gian tới, CQĐP cấp xã sẽ thực sự trở thành cầu nối hiệu quả giữa Nhà nước với nhân dân, là kênh quan trọng bảo đảm quyền lợi, lợi ích chính đáng và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

-----

Đại biểu NGUYỄN NGỌC SƠN (Hải Dương):

Xác lập vị trí cán bộ, công chức cấp xã

Mô hình CQĐP hai cấp được triển khai đồng bộ trên cả nước với thời điểm chính thức vận hành là từ ngày 1-7-2025.

Với mô hình này, cơ chế phân cấp, phân quyền cho cấp xã đã được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Để thực hiện, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn cao bởi họ là những người gần dân nhất, trực tiếp xử lý nhanh nhất các vấn đề người dân phản ánh.

Luật Cán bộ, công chức sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua đã chính thức xác lập vị trí của cán bộ, công chức cấp xã trong hệ thống công vụ - đây là cơ sở quan trọng để nâng cao hiệu lực quản lý.

Theo đó, có cơ chế ghi nhận, khen thưởng xứng đáng đối với người làm tốt, những cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ có thể bị xử lý kỷ luật... Điều này sẽ góp phần làm cho bộ máy ngày càng tinh gọn, hiệu quả hơn. Khi ý kiến phản ánh của người dân được xử lý ngay từ cấp xã, điều đó cũng đồng nghĩa với việc hiện thực hóa một trong những mục tiêu lớn mà Trung ương đã đề ra…

-----

Đại biểu NGUYỄN HẢI DŨNG (Ninh Bình):

Xây dựng CQĐP gần dân, sát dân

Qua theo dõi quá trình vận hành thử nghiệm mô hình CQĐP hai cấp, tôi thấy hầu hết người dân khi đi làm thủ tục hành chính đều đánh giá là tốt, nhanh, cán bộ tận tụy, tích cực hỗ trợ.

Theo tôi, mô hình CQĐP hai cấp sẽ dần đi vào hoạt động ổn định với sự nhiệt huyết của cán bộ cùng sự hỗ trợ của công nghệ… Bước đầu, mục tiêu của Đảng, Nhà nước về một CQĐP gần dân, sát dân, chủ động phục vụ nhân dân đang dần trở thành hiện thực.

Để chuẩn bị cho việc tiếp nhận một khối lượng công việc rất lớn và mới, một mô hình tổ chức vận hành cũng rất mới, tôi cho rằng Chính phủ đã rất kịp thời ban hành 28 nghị định nhằm hướng dẫn phân cấp, phân quyền cho các địa phương.

Bước đầu vận hành thử nghiệm mô hình mới đạt được kết quả tốt, dù vậy trong tương lai sẽ không tránh khỏi việc phát sinh những khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, Quốc hội đã có nghị quyết về cơ chế đặc biệt xử lý một số vấn đề khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Đây được coi là “thượng phương bảo kiếm” mà Quốc hội trao cho Chính phủ để kịp thời sửa đổi các quy định, tạo thuận lợi cho vận hành bộ máy, cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết các thủ tục.

NGUYỄN THẢO ghi

ĐỨC MINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/mo-hinh-chinh-quyen-dia-phuong-2-cap-chinh-quyen-gan-dan-hon-post857868.html