Mở hướng phát triển du lịch xanh, bền vững Vườn quốc gia Xuân Liên

2 giờ trướcBài gốc

Du khách trekking thăm cây samu- di sản nghìn năm tuổi.

Với các tuyến trekking, hệ rừng nguyên sinh cùng bản sắc văn hóa vùng đệm, Xuân Liên đang trở thành điểm đến nổi bật trên bản đồ du lịch sinh thái Bắc Trung Bộ.

KHO DỰ TRỮ ĐA DẠNG SINH HỌC QUÝ GIÁ

Vườn quốc gia Xuân Liên nằm ở khu vực Thường Xuân, có diện tích rừng rộng hơn 25.000 ha, trong đó hơn 23.800 ha là rừng tự nhiên. Đây là một trong những vùng rừng đặc dụng quan trọng nhất phía Bắc tổ quốc, giữ vai trò như “lá phổi xanh” điều hòa khí hậu và bảo vệ nguồn sinh thủy của sông Chu. Việc nâng hạng khu bảo tồn thành vườn quốc gia đánh dấu một bước phát triển mới trong công tác bảo tồn, nghiên cứu và khai thác bền vững tài nguyên rừng.

Theo thống kê, Xuân Liên hiện có trên 1.228 loài thực vật bậc cao, trong đó 39 loài nằm trong Sách Đỏ Việt Nam. Hệ thực vật nơi đây có sự xuất hiện của nhiều loài cổ thụ quý như pơ mu, sa mu, chò chỉ, tẩu mặt quỷ, tẩu muối…

Các nhà khoa học đã phát hiện 10 loài sinh vật đặc hữu, cao gấp nhiều lần tiêu chí thông thường của một khu bảo tồn. Điều này phản ánh tính đặc biệt của hệ sinh thái nơi đây.

Cây samu cổ thụ

Ngoài ra, hệ động vật cũng rất phong phú, với 1.811 loài được ghi nhận. Trong số này có 94 loài nguy cấp, 56 loài thuộc Sách Đỏ Việt Nam.

Xuân Liên được biết đến là nơi phân bố quần thể vượn đen má trắng lớn nhất nước với 64 đàn, 182 cá thể; trên 200 cá thể voọc xám và nhiều loài chim quý hiếm. Đặc biệt, các nhà khoa học đã phát hiện quần thể mang Roosevelt (Muntiacus rooseveltorum) với khoảng 30 cá thể – loài từng được xem là tuyệt chủng gần một thế kỷ. Ngoài hệ sinh vật rừng, Xuân Liên còn có nguồn tài nguyên mặt nước phong phú.

Hồ Cửa Đạt với diện tích hơn 2.800 ha cùng các thác nước như Thác Tiên, Thác Tạt Mú, Thác Bảy tầng tạo nên cảnh quan tự nhiên đặc sắc. Các yếu tố rừng, núi, sông, hồ kết hợp hài hòa, hình thành một quần thể sinh thái liền mạch, rất thích hợp cho du lịch sinh thái.

Đặc biệt, không gian văn hóa vùng đệm với cộng đồng người Mường và Thái sinh sống lâu đời xung quanh vườn quốc gia cũng là một phần giá trị không thể tách rời. Các lễ hội, phong tục, nghề thủ công truyền thống và làn điệu dân ca góp phần tạo nên bản sắc văn hóa riêng cho khu vực này.

NHỮNG TUYẾN TREKKING GIỮA RỪNG NGUYÊN SINH

Bên cạnh giá trị tự nhiên và nghiên cứu, Xuân Liên đang từng bước hình thành các sản phẩm du lịch xanh, nổi bật là hệ thống tuyến trekking xuyên rừng. Đây là hướng đi phù hợp để khai thác cảnh quan mà vẫn bảo vệ được tài nguyên sinh học.

Tuyến trekking chinh phục đỉnh Pù Gió cao khoảng 1.600 m được xem là cung đường tiêu biểu với hành trình dẫn du khách đi qua nhiều tầng sinh thái, từ rừng thường xanh tới rừng già, vượt các con dốc nhỏ, men theo những con suối trong vắt.

Khi lên tới đỉnh Pù Gió, rừng núi Xuân Liên hiện ra hùng vĩ, mây trắng bao phủ, tiếng vượn vọng từ xa, mang lại cảm giác vừa hoang sơ vừa sống động.

Tuyến tham quan cây di sản pơ mu và sa mu cổ thụ cũng là trải nghiệm đáng nhớ. Những thân cây hàng nghìn năm tuổi sừng sững giữa tầng rừng cao vút, rêu phủ kín, tán rộng đan vào nhau như mái vòm tự nhiên. Tuyến đường dài khoảng 7 km, trong đó có nhiều đoạn phải đi bộ xuyên rừng hàng giờ.

Riêng với tuyến ngắm linh trưởng giúp du khách tiếp cận khu vực sinh sống của vượn đen má trắng và voọc xám dưới sự hỗ trợ của lực lượng kiểm lâm và người dân bản địa.

Xuân Liên mùa hoa nở.

Ngoài ra còn có tuyến trekking từ đỉnh Pù Xèo xuống Thác Bảy tầng, kết hợp tham quan di tích Hội thề Lũng Nhai, kết nối giá trị tự nhiên với văn hóa – lịch sử địa phương.

Các tuyến trekking đều được quy hoạch có giới hạn về số lượng khách, thời gian và tuyến đường rõ ràng. Nội quy rừng được phổ biến từ đầu hành trình, bảo đảm du khách tham quan có trách nhiệm và không gây ảnh hưởng đến sinh cảnh.

KHOA HỌC, BẢO TỒN VÀ ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH XANH

Bên cạnh giá trị cảnh quan, Vườn quốc gia Xuân Liên còn là một trung tâm nghiên cứu quan trọng. Trong 5 năm qua, đơn vị đã thực hiện 11 đề tài khoa học cấp quốc gia, bộ và tỉnh, cùng nhiều nhiệm vụ nghiên cứu thuộc các ngành khác. Các đề tài tập trung vào điều tra cơ bản, xác định loài quý hiếm, phân bố động thực vật đặc hữu và đánh giá tiềm năng đa dạng sinh học.

Từ các công trình nghiên cứu này, Xuân Liên đã phát hiện và bổ sung 14 loài mới cho khoa học. Trong đó có 9 loài đặc hữu của Việt Nam và khu vực, 5 loài đặc hữu riêng của Xuân Liên. Đây là những kết quả có giá trị lớn, giúp xây dựng danh lục khu hệ động thực vật rừng, tạo cơ sở dữ liệu phục vụ bảo tồn đa dạng sinh học.

Hoa đỗ quyên nở rộ ở độ cao 1.600m.

Để bảo vệ, khai thác hiệu quả tiềm năng, phát triển bền vững, Giám đốc Vườn quốc gia Xuân Liên Phạm Anh Tám, cho rằng "cần tăng cường bảo vệ tài nguyên rừng tự nhiên; ứng dụng công nghệ hiện đại trong công tác quản lý và giám sát, đồng thời ưu tiên nghiên cứu các loài quý hiếm". Ông cũng nhấn mạnh cần xây dựng các đề án phát triển kinh tế cho vùng đệm và du lịch sinh thái, nhằm đảm bảo sự hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững.

Tuyến Trekking xuyên rừng.

Được biết, Đề án phát triển du lịch sinh thái được tỉnh Thanh Hóa phê duyệt xác định rõ các phân khu chức năng: khu lõi bảo vệ nghiêm ngặt, vùng dịch vụ sinh thái tập trung ở vùng đệm. Các mô hình homestay sinh thái, du lịch cộng đồng và sản phẩm gắn với văn hóa bản địa được khuyến khích mở rộng có kiểm soát.

Hoạt động trồng cây bản địa, khoanh nuôi phục hồi rừng và bảo vệ sinh cảnh được lồng ghép vào phát triển du lịch để tạo sinh kế và nâng cao trách nhiệm của cộng đồng.

Việc nâng cấp Xuân Liên thành vườn quốc gia cũng mở ra cơ hội huy động nguồn lực từ Trung ương, tỉnh và các tổ chức quốc tế. Các nguồn lực này phục vụ cả hai mục tiêu: bảo vệ hệ sinh thái rừng và phát triển du lịch xanh bền vững.

Thiên Anh

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/mo-huong-phat-trien-du-lich-xanh-ben-vung-vuon-quoc-gia-xuan-lien.htm