Mở lối cho siêu đô thị và động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

3 giờ trướcBài gốc

Khi các dự án hoàn thành, "siêu đô thị" TP. Hồ Chí Minh sẽ có thêm một cánh tay đắc lực từ Đồng Nai, tạo nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững trong kỷ nguyên mới. Việc kết nối giao thông giữa TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai mang ý nghĩa vô cùng quan trọng và chiến lược đối với sự phát triển của cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Máy bay bay sát đường băng số 1 trước nhà ga sân bay Long Thành. Ảnh: Công Phong - TTXVN

*Động lực mới

Mặc dù trong thời gian qua, các tuyến đường kết nối giữa 2 địa phương đã được quan tâm, chỉ đạo thực hiện như đường vành đai, cao tốc, liên kết vùng, thế nhưng vẫn chưa đáp ứng kỳ vọng và nhu cầu giao thông kết nối đặc biệt là khi cảng hàng không quốc tế Long Thành chính thức đưa vào hoạt động.

Nhu cầu kết nối giữa Cảng hàng không Tân Sơn Nhất và Cảng hàng không quốc tế Long Thành là rất cấp thiết để đảm bảo việc vận hành song song giữa hai sân bay, Cảng hàng không Long Thành sẽ tiếp nhận một phần lượng khách và hàng hóa từ Tân Sơn Nhất khi đi vào hoạt động.

Do đó, việc sớm nghiên cứu triển khai các dự án giao thông kết nối khác như Metro, đường sắt tốc độ cao, các cầu kết nối trên các đường liên vùng là hết sức cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu kết nối giao thông, giảm thời gian di chuyển, đặc biệt góp phần rút ngắn khoảng cách kết nối, thời gian di chuyển từ Cảng hàng không Tân Sơn Nhất về Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Theo Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Trần Lưu Quang, việc kết nối giao thông giữa TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai không chỉ là kết nối hạ tầng mà còn là kết nối nghĩa tình, khát vọng phát triển chung của hai địa phương. Ông Trần Lưu Quang đề nghị cần có kế hoạch cụ thể, chia sẻ kinh nghiệm và tháo gỡ các vướng mắc, đặc biệt là vấn đề giải phóng mặt bằng và chênh lệch giá đền bù, để hai bên cùng nhau phát triển. Ông Trần Lưu Quang coi việc kết nối giao thông là một phần của "kết nối nghĩa tình, kết nối mong muốn, khát vọng" để hai địa phương cùng phát triển, vượt qua các rào cản trước đây.

Theo Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn, việc kết nối giao thông đồng bộ với TP. Hồ Chí Minh là cực kỳ quan trọng để Đồng Nai không bị tụt lại phía sau. Tỉnh Đồng Nai sẽ hành động cụ thể, triển khai các dự án giao thông trọng điểm, bao gồm cao tốc, vành đai và tuyến metro kết nối đến sân bay Long Thành. Mục tiêu là hình thành không gian phát triển liên kết liền mạch, bền vững giữa hai địa phương với sân bay Long Thành đóng vai trò trung tâm kết nối cho cả vùng Đông Nam Bộ.

Về mặt chủ trương chung, lãnh đạo hai tỉnh/thành phố đã thống nhất cao.Về mặt pháp lý cụ thể, HĐND tỉnh Đồng Nai đã có những bước đi quan trọng trong việc phân chia trách nhiệm chủ quản, tạo điều kiện cho TP Hồ Chí Minh triển khai các bước tiếp theo cho những dự án được giao.

Đáng chú ý, HĐND tỉnh Đồng Nai đã thông qua các nghị quyết để "mở đường" pháp lý cho các dự án kết nối giao thông giữa hai địa phương. Trong đó, Đồng Nai đã giao quyền chủ động cho TP. Hồ Chí Minh trong việc triển khai một số dự án. Nguyên tắc chung cả hai địa phương đã thống nhất phân chia đầu mối thực hiện từng dự án nhằm đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả trong triển khai thực tế.

*Để không còn “mạnh ai nấy làm”

TP. Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế, trung tâm tài chính, thương mại lớn nhất cả nước. Đồng Nai là thủ phủ công nghiệp và sở hữu Cảng Hàng không quốc tế Long Thành - cửa ngõ hàng không quốc tế của cả vùng và quốc gia. Việc kết nối thông suốt sẽ tạo thành trục logistics và công nghiệp liền mạch, giảm chi phí vận tải, thúc đẩy giao thương, hình thành chuỗi cung ứng – sản xuất – tiêu thụ hiệu quả.

Kết nối giao thông đồng bộ giữa TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai sẽ mở rộng không gian phát triển đô thị của TP. Hồ Chí Minh, giảm áp lực dân số cho khu vực trung tâm và tạo điều kiện hình thành các khu đô thị vệ tinh hiện đại, thông minh xung quanh sân bay Long Thành, góp phần xây dựng TP. Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị đa cực, bền vững.

Các công trình giao thông trọng điểm quốc gia kết nối với sân bay Long Thành đang được các đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Ảnh: Sỹ Tuyên - TTXVN

Theo đánh giá của Tiến sĩ Nguyễn Văn Tân, Trưởng Khoa Quản trị-Kinh tế quốc tế, Trường Đại học Lạc Hồng ( Đồng Nai ), dưới góc nhìn hợp tác liên vùng, sự phối hợp giữa TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai đang thể hiện khả năng tạo động lực mạnh cho kết nối giao thông và logistics khu vực phía Nam.

Điểm nhấn rõ ràng nhất là tuyến đường sắt Bàu Bàng – Cái Mép với tổng vốn đầu tư gần 6 tỷ USD, điều này cho thấy cam kết lớn của hai địa phương trong việc kết nối trực tiếp các khu công nghiệp và các khu thương mại như Cái Mép, Phước An, Cần Giờ, Long Thành, Nhơn Trạch, Bàu Bàng. Sự đồng bộ hóa quy hoạch hạ tầng đường bộ, đường sắt và chuỗi cung ứng đa phương thức giúp tối ưu luồng hàng hóa giữa hai đầu nguồn và các cửa ngõ biển, từ đó giảm chi phí vận tải và thời gian thông quan cho doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai. Sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân và của chính quyền địa phương tạo nền tảng triển khai hiệu quả các dự án, phát huy hiệu ứng mạng lưới và tăng sức cạnh tranh của khu vực và cả nước.

Nhấn mạnh về sự hợp tác giữa TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai trong kết nối giao thông, Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền, giảng viên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, trong những năm gần đây, sự hợp tác giữa TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai thể hiện rõ nét hơn qua nhiều dự án hạ tầng then chốt, như cao tốc TP. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây mở rộng, đường vành đai 3, cầu Cát Lái, cùng các tuyến kết nối sân bay Long Thành. TP. Hồ Chí Minh cần không gian phát triển công nghiệp, logistics và dân cư mở rộng về phía Đông; trong khi Đồng Nai cần liên kết hạ tầng, dịch vụ và thị trường đô thị của TP. Hồ Chí Minh để nâng tầm giá trị.

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng “mạnh ai nấy làm”, quy hoạch thiếu đồng bộ, và cơ chế phối hợp vùng chưa đủ thực quyền, khiến nhiều dự án chậm tiến độ hoặc chưa phát huy tối đa hiệu quả liên thông. Chưa gắn kết giữa hạ tầng giao thông với quy hoạch công nghiệp và đô thị hai bên tuyến.

Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền đề xuất giải pháp trước mắt cũng như lâu dài nhằm khắc phục tình trạng “mạnh ai nấy làm”, kết nối giao thông giữa hai địa phương đạt hiệu lực, hiệu năng và hiệu quả, trước hết cần một cơ chế điều phối vùng có thực quyền, cần lập “Ban điều phối vùng TP. Hồ Chí Minh mở rộng” với ngân sách chung và thẩm quyền ra quyết định liên ngành.

Thêm nữa là quy hoạch giao thông phải được đồng bộ với quy hoạch sử dụng đất và phát triển đô thị, tránh tình trạng hạ tầng giao thông xong nhưng không có quỹ đất hai bên tuyến để phát triển dịch vụ, công nghiệp. Quy hoạch giao thông phải gắn chặt với chuỗi giá trị sản xuất, logistics, phân phối. Các tuyến vành đai, cao tốc, đường sắt cần được thiết kế đi qua cụm công nghiệp, trung tâm logistics và kho ngoại quan để tối ưu dòng hàng. Khu vực sân bay Long Thành nên được quy hoạch như “hạt nhân chuỗi cung ứng vùng Đông Nam Bộ”, nơi tập trung logistics hàng không, thương mại điện tử và công nghiệp hỗ trợ.

Tiếp theo là cần thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư vùng để huy động vốn xã hội vào các tuyến kết nối, đặc biệt là các tuyến đường song hành, cầu vượt sông Đồng Nai, đường ven sông và đường sắt đô thị liên tỉnh.

Về tầm nhìn dài hạn, Tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền kiến nghị nên hình thành “hành lang phát triển Đông Nam Bộ”, liên kết TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai thành một không gian kinh tế, giao thông tích hợp, với Long Thành là “trục trung tâm mới” của cả vùng. Khi đó, kết nối giao thông, kiến tạo dòng chảy kinh tế xã hội mới, lan tỏa năng suất và nâng vị thế toàn vùng phía Nam.

Cùng quan điểm trên, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tân, Trưởng Khoa Quản trị-Kinh tế quốc tế, Trường Đại học Lạc Hồng (Đồng Nai) cho hay để đảm bảo hiệu quả lâu dài, cần thiết lập cơ chế quản trị liên vùng, chuẩn hóa thủ tục thông quan và đẩy mạnh mô hình hợp tác công tư cho các hạ tầng logistics. Với triển khai đồng bộ, kết nối TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai hứa hẹn tăng trưởng kinh tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong 3–5 năm tới.

Để kết nối giao thông 2 địa phương TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai có hiệu lực, hiệu năng, hiệu quả, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tân đề xuất cần thực hiện một số giải pháp như quản trị liên vùng và quy hoạch đồng bộ, thành lập ban chỉ đạo chung, chia sẻ dữ liệu, quy trình phê duyệt đầu tư và thông quan được chuẩn hóa giữa hai địa phương TP .Hồ Chí Minh – tỉnh Đồng Nai.

Cùng với đó là phát triển hạ tầng đa phương thức, nâng cấp đường bộ, mở rộng đường sắt liên vùng, kết nối trực tiếp với cảng Cái Mép và đẩy mạnh hệ thống logistics, các cửa ngõ thông quan. Trung tâm điều hành vận tải và dữ liệu, giám sát luồng hàng hóa, tối ưu lịch trình và rút ngắn thời gian chờ đợi; chuẩn hóa thông quan xuyên vùng khu vực TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai.

Mô hình đầu tư và ưu đãi, (hợp tác công tư, ưu đãi đất đai, thuế và phí thông quan cho dự án có tác động mạng lưới TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai. Đổi mới công nghệ và vận hành, ứng dụng công nghệ chuỗi cung ứng, dự báo nhu cầu, vận tải ngoài giờ cao điểm nhằm đáp ứng chiến lược chuyển đổi số quốc gia. Đo lường và thí điểm, KPIs (các chỉ số đo lường hiệu suất) về thời gian vận chuyển, chi phí và giảm ùn tắc, triển khai nhanh các dự án trọng điểm trong 6–12 tháng.

Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh được ví như hai cực nam châm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, kết nối lại sẽ tạo nên một siêu đô thị đa cực. Sự gắn kết, đặc biệt là thông qua hệ thống hạ tầng giao thông, không chỉ là nhu cầu cấp thiết mà còn là mệnh lệnh phát triển để khơi thông nguồn lực, nâng tầm vị thế của cả khu vực. Sự kết nối giao thông giữa Đồng Nai và TP. Hồ Chí Minh mang ý nghĩa chiến lược đa chiều, là chìa khóa để khai thác tối đa tiềm năng của hai địa phương./.

Nguyễn Văn Việt/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/mo-loi-cho-sieu-do-thi-va-dong-luc-phat-trien-vung-kinh-te-trong-diem-phia-nam/395962.html