Một bệnh lý phổ biến và nguy hiểm nhưng đang bị coi thường

13 giờ trướcBài gốc

Nhiều trường hợp đi khám sức khỏe, khi siêu âm ổ bụng được kết luận là gan nhiễm mỡ. Ảnh: Shutterstock.

TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết rất nhiều trường hợp đi khám sức khỏe, khi siêu âm ổ bụng được kết luận là gan nhiễm mỡ.

Nhiều người rất lo lắng nhưng cũng không ít bệnh nhân lại nghĩ đây chỉ là một rối loạn chuyển hóa nhẹ, điều chỉnh chế độ ăn uống và luyện tập sẽ hết. Một số bác sĩ cũng đơn giản hóa bằng cách an ủi bệnh nhân rằng tình trạng gan nhiễm mỡ "ai mà chẳng bị". Sự thật chưa hẳn vậy.

Từ gan nhiễm mỡ đến xơ gan và ung thư

Bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa (MASLD - metabolic dysfunction – associated steatotic liver disease) gặp ở khoảng 30% dân số thế giới, ở 65% các bệnh nhân đái tháo đường type 2 và 75% người bênh béo phì.

Sự gia tăng tỷ lệ mắc MASLD có liên quan "đại dịch béo phì" ở nhiều quốc gia. Bệnh này rất nguy hiểm vì thường kèm theo ít nhất một yếu tố nguy cơ tim mạch, tăng khả năng bị đái tháo đường và các biến chứng tim mạch. Sau cùng, chúng sẽ dẫn đến xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Dự báo trong thời gian tới, xơ gan và ung thư gan do MASLD có thể là chỉ định chính của ghép gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa gặp ở khoảng 30% dân số thế giới. Ảnh: Aajtak.

TS Nguyễn Quang Bảy cũng cho hay tình trạng nhiễm mỡ dẫn đến xơ hóa và ung thư gan diễn qua 5 giai đoạn:

Giai đoạn xơ hóa 0 (nhiễm mỡ): Có sự tích tụ mỡ trong gan nhưng gan chưa bị tổn thương và chưa có xơ. Tình trạng này có thể được đảo ngược hoàn toàn.
Giai đoạn xơ hóa độ 1: Không có hoặc chỉ có rất ít sẹo xơ. Lối sống lành mạnh có thể giúp phục hồi tổn thương và đảo ngược MASLD.
Giai đoạn xơ hóa độ 2: Viêm và tổn thương đã gây ra một số sẹo xơ. Gan có thể vẫn hoạt động tốt và phần lớn tổn thương có thể được phục hồi.
Giai đoạn xơ hóa độ 3: Có nhiều sẹo xơ trong gan. Ở giai đoạn này, rất quan trọng để ngăn chặn tổn thương và sẹo tiến triển thêm, nhằm tránh tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, vẫn có thể phục hồi một phần tổn thương.
Giai đoạn xơ hóa độ 4 (xơ gan): Có quá nhiều sẹo xơ gây thay đổi hình dạng của gan. Gan vẫn có thể hoạt động và thậm chí phục hồi một phần tổn thương ở giai đoạn này. Nếu quá nhiều mô gan bị xơ hóa, gan có thể không còn thực hiện được chức năng bình thường.
Giai đoạn xơ gan mất bù, gây suy gan, ung thư gan.

Sàng lọc bệnh MASLD bằng cách nào?

MASLD thường không có triệu chứng, nhiều người được phát hiện ở giai đoạn muộn, đã có xơ gan nên cần tập trung sàng lọc những người có nguy cơ, bao gồm:

Bệnh nhân có tăng men gan không rõ nguyên nhân (ví dụ không do viêm gan virus).
Thừa cân hoặc béo phì.
Béo bụng, vòng eo to.
Đái tháo đường type 2.
Chế độ ăn có quá nhiều thực phẩm và đồ uống không lành mạnh.
Ngồi nhiều, lười tập thể dục.
Rối loạn mỡ máu.
Huyết áp cao.
Các tình trạng liên quan đến kháng insulin, như hội chứng buồng trứng đa nang.

Việc sàng lọc ban đầu có thể bao gồm xét nghiệm men gan (AST, ALT) và siêu âm ổ bụng. Ảnh: Blossomclinic.

Việc sàng lọc ban đầu có thể bao gồm xét nghiệm men gan (AST, ALT) và siêu âm ổ bụng. Siêu âm ổ bụng bằng máy siêu âm bình thường chỉ cho biết tương đối mức độ gan nhiễm mỡ. Siêu âm đàn hồi gan (Fibroscan) cho biết mức độ xơ cứng của gan. Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định, bác sĩ phải dựa vào kết quả sinh thiết gan.

"Việc chẩn đoán sớm, can thiệp kịp thời và quản lý phù hợp có thể ngăn chặn sự tiến triển thành xơ gan", bác sĩ Bảy nhấn mạnh.

Điều trị bệnh MASLD nhằm 2 mục tiêu chính là ngăn chặn tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn để không dẫn đến ung thư gan hoặc suy gan. Ngoài ra, giúp gan phục hồi càng nhiều tổn thương càng tốt.

Theo vị chuyên gia, phương pháp điều trị chính là duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và giảm cân (nếu có thừa cân, béo phì).

"Điều này có vẻ như là lời khuyên chung chung, nhưng thực tế, những bước này giúp giảm mỡ gan và viêm nhiễm. Ví dụ, đối với những người thừa cân, bằng chứng cho thấy giảm từ 5 đến 10% trọng lượng cơ thể có thể ngăn chặn và đôi khi thậm chí đảo ngược tổn thương gan. Phẫu thuật thắt dạ dày điều trị béo phì có hiệu quả rất tốt với gan nhiễm mỡ", bác sĩ Bảy phân tích.

Các thuốc có tác dụng điều trị MASLD chủ yếu là các thuốc điều trị đái tháo đường như Pioglitazone, ức chế SGLT-2 hoặc thuốc GLP-1 RA (ví dụ semaglutide) điều trị béo phì. Năm 2024, Resmetirom, một thuốc chủ vận thụ thể beta hormon tuyến giáp là thuốc đầu tiên được FDA phê duyệt để điều trị MASH tại Mỹ.

Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/mot-benh-ly-pho-bien-va-nguy-hiem-nhung-dang-bi-coi-thuong-post1536186.html