Sản xuất, buôn bán hàng giả diễn biến phức tạp
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) nêu thực tế, chống hàng giả, gian lận thương mại là yêu cầu sống còn của nền kinh tế. Thực tế cho thấy chúng ta đã làm nhưng chưa đủ mạnh, chưa triệt để. Các đợt rà soát gần đây ở các địa phương đã phát hiện nhiều vi phạm cho thấy vấn đề rất nghiêm trọng. Tuy nhiên, hiện mới thấy chống mà chưa thấy xây. Việc hàng giả, hàng nhái tồn tại là do người tiêu dùng quan tâm đến uy tín thương hiệu nên nhiều cơ sở đã mượn danh, khoác lên mình thương hiệu nổi tiếng của người khác để dễ bán hàng.
Theo đại biểu, cần phát động phong trào xây dựng thương hiệu, mỗi doanh nghiệp, mỗi ngành hàng cần tạo ra thương hiệu riêng gắn với chất lượng thật, nguồn gốc rõ ràng, sản xuất xanh và minh bạch. Những ví dụ thành công như vải thiều Bắc Giang, gạo ST 25 hay xe Vinfast cho thấy nếu có chiến lược đúng đắn và sự đồng hành chính sách, thương hiệu Việt Nam hoàn toàn có thể vươn xa.
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) thảo luận. Ảnh: PHẠM THẮNG
Cùng quan điểm, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho biết, hàng giả, hàng nhái gây ra hàng loạt hệ lụy. Trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người dân, làm suy giảm uy tín, thương hiệu của các doanh nghiệp chân chính, giảm niềm tin của người dân đối với hàng hóa trong nước, cản trở sự phát triển của nền kinh tế, thất thu ngân sách nhà nước, gây bất ổn xã hội và môi trường đầu tư. Thực tế cho thấy tình hình sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, buôn lậu hầu như ít thuyên giảm và đang diễn biến phức tạp, bất chấp sự nỗ lực của các cơ quan chức năng.
Đại biểu phân tích, hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường; thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả và các hàng giả khác lưu hành trên thị trường nhiều năm qua cho thấy thủ đoạn của các đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp. Đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng liên quan đến một cán bộ cao cấp của một bộ chuyên ngành đã được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố và một số vụ án khác cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa về phẩm chất đạo đức và lối sống. Thêm hiện tượng hàng giả tràn lan trên mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo nổ vang rầm rộ thì bức tranh hàng giả đã đủ gam màu và cung bậc khiến cho người tiêu dùng dù có thông thái đến mấy cũng khó phân biệt được sản phẩm giả đang lưu thông trên thị trường.
Sẽ trình Quốc hội phê duyệt Luật Thương mại điện tử
Giải trình nhiều câu hỏi về hàng giả, hàng kém chất lượng cũng như quản lý livestream bán hàng, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa nhận dù các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực, nhưng hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn diễn biến phức tạp.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ rõ các nguyên nhân chính: Là do hành vi kinh doanh hàng giả, hàng nhái có lợi nhuận lớn, lôi kéo nhiều đối tượng tham gia. Thêm vào đó, là các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, lợi dụng công nghệ cao để gian lận trong môi trường thương mại điện tử; nguồn lực, cả nhân lực và vật lực của các cơ quan chức năng còn hạn chế; công tác phối hợp giữa các cơ quan đôi lúc chưa đồng bộ; luật pháp hiện hành, cơ chế, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe; một bộ phận cán bộ, trong một số ngành, lĩnh vực được trao trách nhiệm nhưng tha hóa, biến chất, tiếp tay cho hành vi vi phạm.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện chính sách pháp luật, phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng và cơ chế phối hợp liên ngành, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác giám sát, kiểm tra. Trình Quốc hội phê duyệt Luật Thương mại điện tử để tăng cường quản lý, dự kiến sẽ trình tại Kỳ họp thứ 10 tới đây.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu giải trình làm rõ các ý kiến đại biểu. Ảnh: PHẠM THẮNG
Cùng với đó, Bộ Công Thương nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ, tăng cường kiểm tra, hậu kiểm bắt buộc, hoàn thiện cơ chế hỗ trợ lực lượng quản lý thị trường tại địa phương hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đề xuất áp dụng các chế tài đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm; đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn các doanh nghiệp, hộ kinh doanh chấp hành pháp luật và khuyến cáo người tiêu dùng tiêu dùng thông minh.
Về vấn đề xử lý gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái trên môi trường thương mại điện tử, Bộ trưởng đánh giá, việc kiểm soát và xử lý hàng giả, hàng nhái trên môi trường trực tuyến luôn gặp khó khăn, vì nhiều mặt hàng phức tạp, công nghệ tinh vi, lực lượng và phương tiện thanh kiểm tra còn hạn chế, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan chuyên ngành khác nhau. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về chế tài đối với các mô hình bán hàng, quảng cáo mới. Chế tài của chúng ta chưa thực sự đủ mạnh.
Bộ trưởng nhấn mạnh, để khắc phục tình trạng này, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, dự án Luật Thương mại điện tử, trình Chính phủ, Quốc hội. Theo đó, Bộ Công Thương đề xuất làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan chức năng với các mô hình thương mại điện tử và các đối tượng livestream bán hàng.
Bộ trưởng cho biết sẽ phân cấp thẩm quyền cho địa phương trong quản lý giao dịch thương mại điện tử. Tiếp tục phối hợp với các đơn vị chuyên ngành trong thanh kiểm tra, xử lý các mặt hàng vi phạm. Tích cực, chủ động rà soát và xử lý lợi dụng livestream và các website, ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn người dân, doanh nghiệp chỉ mua sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng bảo đảm. Tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ ngành, địa phương. Phối hợp với Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Công an để rà soát thông tin, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.
VŨ DUNG