Một đời vì nước – một tâm hồn vì dân

7 phút trướcBài gốc

Một cảnh hát bội trong vở diễn “Phụng Nghi Đình” tại lễ giỗ Đức Thương Công Tả quân Lê Văn Duyệt.

TP Hồ Chí Minh, nơi dòng người hối hả cuốn theo nhịp sống hiện đại, vẫn có một khoảng lặng linh thiêng, nơi thời gian dường như ngưng đọng: Lăng Đức Tả quân Lê Văn Duyệt, tọa lạc tại quận Bình Thạnh (cũ). Mỗi năm, vào những ngày này, nơi đây lại rộn ràng trong không khí trang nghiêm của lễ giỗ – một nghi lễ không chỉ để tưởng nhớ một bậc khai quốc công thần, mà còn là dịp để hậu thế soi mình vào lịch sử, tìm về cội nguồn dân tộc.

Sinh năm 1763 tại thôn Long Hưng, tỉnh Tiền Giang (cũ), Lê Văn Duyệt là một trong “Ngũ hổ tướng” của triều Nguyễn, người hai lần giữ chức Tổng trấn Gia Định thành. Ông không chỉ là vị tướng tài ba, mà còn là nhà quản lý mẫn cán, người đã góp phần định hình vùng đất phương nam – mở mang bờ cõi, ổn định đời sống dân sinh, và bảo vệ biên cương Tổ quốc.

Dân gian vẫn gọi ông bằng cái tên thân thương “Ông Lớn Thượng” – một cách gọi vừa kính trọng, vừa gần gũi. Sau khi ông qua đời năm 1832, nhân dân lập miếu thờ, và Lăng Lê Văn Duyệt trở thành nơi linh thiêng, biểu tượng của lòng trung nghĩa và tinh thần yêu nước.

Nét đẹp văn hóa và tâm linh

Năm nay, lễ giỗ lần thứ 193 được tổ chức từ ngày nêu trên tại khu di tích, theo nghi thức “Tiểu cung đình triều Nguyễn”. Từ lễ Cúng Tiên thường, Xây chầu – Đại bội, đến các nghi lễ Tế Tiền hiền – Hậu hiền – Anh hùng liệt sĩ, tất cả đều được thực hiện với sự thành kính, trang trọng. Những món lễ phẩm như trà, rượu, trầu cau, bánh Gia Định xưa, trái cây Nam Bộ… không chỉ là vật cúng, mà còn là biểu tượng của văn hóa phương nam, của lòng biết ơn và tưởng niệm.

Hàng trăm đoàn từ các đình, miếu, tổ đình khắp nơi quy tụ về đây, cùng nhân dân TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, tạo nên một không gian giao hòa giữa quá khứ và hiện tại, giữa tâm linh và đời sống.

Lễ giỗ không chỉ là dịp tưởng niệm, mà còn là bài học sống động về lịch sử, về đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Những người trẻ đến đây không chỉ để chiêm bái, mà còn để hiểu rằng: đất nước này được dựng xây từ mồ hôi, máu và trí tuệ của những bậc tiền nhân như Đức Tả quân.

Tranh chân dung Lê Văn Duyệt thờ trong Lăng Ông Bà Chiểu (tác giả chụp lại)

Trong tiếng trống tế lễ, trong làn khói hương quyện bay, hình ảnh Lê Văn Duyệt như hiện về uy nghi mà gần gũi, nghiêm cẩn mà nhân hậu. Ông không chỉ là một vị tướng, mà còn là một phần hồn cốt của phương nam, của dân tộc Việt, sâu sắc và tấm lòng của người dân đối với Đức Tả quân Lê Văn Duyệt.

Từ bao đời nay, người dân Nam Bộ, đặc biệt là vùng đất Gia Định – Sài Gòn, vẫn luôn dành cho Đức Tả quân Lê Văn Duyệt một sự kính trọng đặc biệt. Không chỉ là một vị tướng tài ba, ông còn là người có tầm nhìn vượt thời đại, thương dân như con, và luôn đặt lợi ích của bá tánh lên hàng đầu.

Ông Lê Văn Hòa, một trong những thành viên trong Ban quản lý và lễ nghi Lăng Ông Bà Chiểu nói rằng, nơi an nghỉ của Đức ngài, không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là trung tâm tín ngưỡng dân gian. Người dân đến đây không chỉ để thắp nhang, cầu khấn, mà còn để thể hiện lòng biết ơn với một vị công thần đã góp phần dựng xây và bảo vệ vùng đất phương nam công lao và nhân đức.

Một vị thần trong lòng dân

Lê Văn Duyệt từng hai lần giữ chức Tổng trấn Gia Định. Không chỉ giỏi trị quốc, ông còn quan tâm đến cải cách hành chính, phát triển kinh tế, mở mang giáo dục giáo dục và hạ tầng cho vùng đất phương nam. Ông cho đào kênh Vĩnh Tế, đắp đường đến tận Cao Miên, lập các cơ sở từ thiện để giúp dân học nghề, ổn định cuộc sống.

Trong tâm thức người Sài Gòn xưa, Đức Tả quân không chỉ là một vị tướng mà còn là một vị thần. Tại Lăng Ông, người dân thường xuyên đến cúng lễ, xin xăm, phóng sinh chim sẻ, chim én, thậm chí cả chim bồ câu - những hành động thể hiện lòng thành kính và niềm tin vào sự linh thiêng của ngài.

Lê Văn Duyệt không chỉ là một nhân vật lịch sử, mà còn là biểu tượng của lòng trung nghĩa, trí tuệ và nhân ái. Trong lòng người dân, ông sống mãi như một ngọn đèn soi sáng đạo lý và lòng yêu nước. Nếu bạn từng đến Lăng Ông Bà Chiểu, hãy dành một phút tĩnh lặng để cảm nhận sự hiện diện của một vị anh hùng không chỉ trong sử sách, mà trong từng hơi thở của đất trời Gia Định.

Lễ vật kính dâng lên bậc tiền nhân, kính cẩn nghiêng mình trước anh linh ngài

Tôi đứng giữa dòng người thắp nhang, nghe tiếng trống tế vang vọng, lòng chợt lặng đi. Những nghi thức cung đình được tái hiện trang nghiêm: lễ tiên thường, chánh giỗ, hậu thường, như đưa ta trở về một thời đại mà đạo lý, nhân nghĩa và lòng trung liệt là kim chỉ nam của người quân tử. Tiếng hát bội ngân vang như lời kể sử thi, nhắc nhớ về một vị quan liêm khiết.

Lòng yêu nước và sự công minh

Lễ giỗ hôm nay không chỉ là một nghi lễ truyền thống, mà là một lời nhắc nhở sâu sắc rằng: lòng yêu nước, sự công minh và tình thương dân là những giá trị bất biến, là di sản tinh thần mà Đức Tả quân đã để lại cho chúng ta, những thế hệ hôm nay và mai sau.

Trong từng tiếng trống tế, từng lời hát bội, từng nén nhang dâng lên, chúng ta không chỉ tưởng nhớ một vị anh hùng, mà còn khẳng định rằng: người dân Nam Bộ chưa bao giờ quên, và sẽ không bao giờ quên, công lao của Đức Tả quân Lê Văn Duyệt.

Nguyện cầu cho đất nước thanh bình, nhân dân an lạc, và cho đạo lý trung nghĩa mãi mãi được gìn giữ. Từ thuở thiếu thời, Lê Văn Duyệt đã theo phò Nguyễn Ánh, trải qua bao gian nan, hiểm nguy, góp phần quan trọng trong công cuộc thống nhất đất nước. Sau khi nhà Nguyễn được thiết lập, ông được giao trọng trách Tổng trấn Gia Định - vùng đất chiến lược và phồn thịnh bậc nhất phía nam.

Trong suốt hai nhiệm kỳ giữ chức Tổng trấn, Đức Tả quân đã thi hành nhiều chính sách khoan dung, xét xử công minh. Ông nổi tiếng là người cương trực, không sợ quyền thế, dám đứng ra bảo vệ dân lành khỏi sự hà hiếp của quan lại. Chính vì thế, dù đã hơn một thế kỷ trôi qua, hình ảnh của ông vẫn sống mãi trong lòng người dân Nam Bộ như một biểu tượng của lòng trung nghĩa và đức độ.

Tín ngưỡng và tình cảm dân gian

Có cụ già lặng lẽ dâng trầu cau, có em nhỏ rụt rè xin một nén nhang, có những đoàn người từ các tỉnh xa về chiêm bái. Mỗi ánh mắt, mỗi bước chân đều mang theo một niềm tin, một lòng thành. Trong khoảnh khắc ấy, tôi cảm nhận được sự kết nối vô hình giữa quá khứ và hiện tại - giữa một vị anh hùng đã khuất và những thế hệ hôm nay đang tiếp nối di sản của ông.

Cảnh hát bội trong vở diễn “Phụng Nghi Đình” tại lễ giỗ Đức Thương Công Tả quân Lê Văn Duyệt.

Lễ giỗ không chỉ là tưởng niệm, mà là sự sống động của ký ức, là lời nhắc nhở rằng: lòng yêu nước, sự công minh và tình thương dân là những giá trị không bao giờ phai mờ. Đức Tả quân Lê Văn Duyệt không chỉ sống trong sử sách, mà còn sống trong từng hơi thở của đất trời Gia Định, trong từng nhịp tim của người dân nơi đây.

Hôm nay, trong không khí trang nghiêm và đầy lòng thành kính, mọi người cùng nhau tụ hội về Lăng Ông Bà Chiểu để tưởng niệm lễ giỗ lần thứ 193 của Đức Tả quân Lê Văn Duyệt, một vị công thần kiệt xuất, người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử và trong lòng dân Nam Bộ.

“Đức Tả quân không chỉ là một vị tướng tài ba, mà còn là một người thương dân, sống thanh liêm, chính trực, và luôn đặt lợi ích của bá tánh lên hàng đầu”, bà Ba Lập, cựu giáo viên dạy sử, quê tận Cà Mau đến viếng Đức Tả quân chia sẻ.

Sau khi thắp hương phụng viếng Đức Tả quân, ông Năm Thảo, 73 tuổi ở Đồng Tháp bộc bạch: “Lăng Ông Bà Chiểu là nơi an nghỉ của Đức Tả quân Lê Văn Duyệt. Vào dịp lễ giỗ hàng năm gia đình tôi đều đến đây chiêm bái Đức ngài. Tôi cho rằng nơi đây không chỉ là một di tích lịch sử cấp quốc gia, mà còn là trung tâm tín ngưỡng dân gian, nơi người dân tìm về để thắp nén nhang tri ân, để cầu nguyện cho quốc thái dân an, và để kết nối tâm hồn mình với cội nguồn lịch sử. Xin kính cẩn nghiêng mình trước anh linh ngài. Nguyện cầu cho đất nước thanh bình, nhân dân an lạc, và cho đạo lý trung nghĩa mãi mãi được gìn giữ”.

GIẢN THANH SƠN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/mot-doi-vi-nuoc-mot-tam-hon-vi-dan-post909774.html