Thoát khỏi văn mẫu, những kiểu học tủ và nguy cơ lệch tủ, đề thi Ngữ văn tại kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm nay được thí sinh đón nhận một cách hào hứng. Các em chia sẻ, trong quá trình ôn thi đã được biết trước về những đổi thay của kỳ thi đầu tiên theo chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) mới; đề thi môn Ngữ văn có thể sử dụng ngữ liệu không có trong sách giáo khoa. Còn theo nhận định của nhiều giáo viên, yêu cầu của đề thi môn Ngữ văn đảm bảo đúng các mức độ nhận thức, thực sự có ý nghĩa thực tế với cách sống của các em sau này. Như vậy có thể thấy “những vùng trời khác nhau” - nhìn từ đề thi môn Ngữ văn đã minh chứng cho sự đổi thay lớn trong cách ra đề thi, cũng như trong quá trình dạy và học.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 là kỳ thi đặc biệt khi vừa là năm đầu tiên thi theo chương trình GDPT mới 2018 vừa đảm bảo công tác thi cho học sinh thi theo chương trình GDPT (cũ) 2006. Đây cũng là kỳ thi lớn nhất từ trước đến nay, với sự tham gia của hơn 1,1 triệu thí sinh trên khắp cả nước. Trong đó có khoảng 200.000 nhân sự được điều động tham gia công tác tổ chức thi như cán bộ, giáo viên ngành giáo dục, lực lượng công an, quân đội, y tế, điện lực… Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sát sao, kịp thời có nhiều công điện, chỉ thị về công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ thi. Không chỉ có vậy, việc tổ chức kỳ thi đặt ra những thách thức và yêu cầu khác nhau khi kỳ thi diễn ra trong bối cảnh cả nước đang thực hiện sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp.
Khác với năm trước, năm 2025 thí sinh phải dự 4 môn thi (2 môn bắt buộc là Ngữ văn, Toán); 2 môn tự chọn (trong số 9 môn còn lại) để vừa xét tốt nghiệp THPT, vừa lấy điểm xét tuyển vào đại học. Khâu tổ chức thi cũng vì thế mà thay đổi. Thí sinh sẽ dự thi tất cả các buổi tại một phòng thi cố định, thay vì thay đổi phòng thi theo từng môn như những năm trước. Các môn thi tự chọn được tổ chức đồng thời trong một buổi. Trong cùng một phòng thi, thí sinh làm các đề khác nhau - tối đa là 5 môn.
Cùng đó, công thức tính điểm xét tốt nghiệp THPT năm 2025 có điều chỉnh theo hướng tăng vai trò của quá trình học tập ở bậc THPT. Từ đó yêu cầu đặt ra với thí sinh không chỉ thi tốt mà còn cần có kết quả học tập xuyên suốt, ổn định trong 3 năm THPT.
Trước khi diễn ra kỳ thi, công tác tập huấn, hướng dẫn coi thi với giám thị, cán bộ tham gia trong quá trình diễn ra kỳ thi; việc ra văn bản chỉ đạo các địa phương được ngành giáo dục đặc biệt chú trọng. Bộ GDĐT cho biết, vì là một kỳ thi có 2 đối tượng dự thi theo 2 quy chế thi; 2 bộ đề thi khác nhau nên việc ra đề, chấm thi sau đây sẽ được tính toán kỹ lưỡng đảm bảo sự thăng bằng giữa các tổ hợp, khối xét tuyển. Về công tác chấm thi, cách ra đề như thế nào thì sẽ có phương án chấm thi tương ứng.
Ghi nhận thực tế cho thấy, đội ngũ những người làm công tác coi thi; tham gia vào các công đoạn của kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đã thích ứng tốt với những những quy định, yêu cầu của một kỳ thi đổi mới.
Dẫu thế, để thành quả giáo dục được nhìn thấy rõ nét, nhiều giáo viên chia sẻ rằng họ vẫn chờ đợi những bước đi mạnh mẽ hơn trong hành trình đổi mới, chờ đợi những đề thi thực sự tiếp cận năng lực học sinh. Từ đó góp phần hình thành những năng lực và phẩm chất cần thiết của các thế hệ người Việt Nam trong tương lai.
Hương Lê