Một món gỏi khoái khẩu nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ

7 giờ trướcBài gốc

Sau một ngày làm việc mệt nhọc trên công trình, ông T. cùng bạn bè quây quần bên mâm gỏi cá rô phi sống. Không ngờ, chỉ 24 giờ sau, ông sốt cao, chân phải bỗng tê liệt, mất hoàn toàn khả năng cử động.

"Tả biển" - vi khuẩn nguy hiểm từ hải sản sống - khiến ông nhanh chóng rơi vào sốc, suy gan và thận. Sau khi được chuyển gấp từ Hải Phòng lên Bệnh viện Việt Đức và điều trị tích cực 3 ngày, ông may mắn giữ được cả mạng sống lẫn đôi chân, nhưng vẫn phải mất nhiều tháng phục hồi chức năng.

Gỏi cá sống là món ăn tìm ẩn nhiều rủi ro bởi vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, các loại sán, ký sinh trùng. Ảnh: An Nam.

"Vi khuẩn tử thần" ẩn mình sau vị tươi ngon

Những trường hợp như ông T. không phải hiếm, đặc biệt ở những vùng mà thói quen ăn gỏi cá hay hải sản tươi sống đã ăn sâu vào đời sống ẩm thực. Hương vị ngọt tươi, cảm giác “nguyên bản” của món ăn khiến nhiều người ưa chuộng, nhưng cũng vô tình mở đường cho các loại ký sinh trùng và vi khuẩn nguy hiểm xâm nhập cơ thể.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), những “thủ phạm” phổ biến thường trú ẩn trong món ăn sống rất đa dạng. Sán lá gan nhỏ thường có mặt trong cá nước ngọt hoặc cá vùng nước lợ chưa nấu chín.

Sán làm tổ bên trong cơ thể người bệnh có thói quen ăn cá sống. Ảnh: Europicsn.

Một báo cáo của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho thấy ở nhiều địa phương, tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ liên quan chặt chẽ đến thói quen ăn gỏi cá.

Có tới 61% người thường xuyên ăn gỏi cá bị nhiễm loại sán này. Năm 2018, Hòa Bình (cũ) ghi nhận tỷ lệ 24,4%, Ninh Bình 21%, Thanh Hóa 21,6%, Nam Định (cũ) 11,8%, Phú Yên (cũ) 15,3%.

Ngoài ra, giun Anisakis simplex ký sinh ở cá biển như cá hồi, cá ngừ và cả mực sống; WHO ước tính có khoảng 40 triệu người trên thế giới nhiễm ký sinh trùng do ăn cá sống, riêng Việt Nam có 5 triệu người thuộc nhóm nguy cơ, trong đó nửa triệu người đã nhiễm.

Bên cạnh đó, nhiều loại vi khuẩn đường ruột nguy hiểm như Vibrio parahaemolyticus, Salmonella hay Listeria cũng có thể ẩn trong món gỏi cá tươi sống. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ ước tính samonella ảnh hưởng đến khoảng 1,3 triệu người tại quốc gia này mỗi năm. Trong khi đó, Listeria là nguyên nhân dẫn đến hàng nghìn ca ngộ độc.

Nhiều hệ lụy

Theo CDC Mỹ, những tác nhân gây bệnh từ cá sống khi xâm nhập vào cơ thể người có thể để lại hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng.

Tại Bệnh viện Khoo Teck Puat (Singapore), ông Sim Tharn Chun, 52 tuổi, vẫn hôn mê sâu sau 10 ngày ăn gỏi cá sống với cháo. Vợ ông, bà Cathryn Sim, cho biết bác sĩ chẩn đoán ông nhiễm vi khuẩn Streptococcus nhóm B (GBS) gây viêm màng não, từng lên cơn co giật và phải dùng thuốc an thần, chống co giật.

Trước đó, hai vợ chồng có yuesheng (gỏi cá sống chế biến kiểu người Hoa) tại một khu ẩm thực. Ba ngày sau, ông xuất hiện đau nhức, đau đầu dữ dội, nôn mửa, tiêu chảy và rơi vào trạng thái lú lẫn. Khi chân sưng to và gần bất tỉnh, ông được đưa cấp cứu. “Bác sĩ nói cơ hội hồi phục là rất thấp. Tôi chỉ có một người chồng và anh ấy là cả cuộc đời tôi”, bà nói.

Sán là gan là ký sinh trùng thường được tìm thấy bên trong cá sống. Ảnh: Shutterstock.

Ngoài vi khuẩn Streptococcus kể trên, nhiều loại ký sinh trùng từ cá sống cũng tiềm ẩn hiểm họa cho sức khỏe. Sán lá gan nhỏ ký sinh trong đường mật, gây viêm kéo dài, tạo sẹo xơ và tắc nghẽn, là yếu tố nguy cơ dẫn tới ung thư ống mật, một loại ung thư hiếm gặp nhưng tiên lượng xấu.

Giun Anisakis simplex có khả năng đâm xuyên niêm mạc dạ dày hoặc ruột, gây đau quặn dữ dội, buồn nôn, nôn mửa và đôi khi là phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Nhiều ca buộc phải nội soi khẩn để gắp giun, nếu không sẽ dẫn đến tắc ruột hoặc viêm phúc mạc.

Sán lá phổi di chuyển đến phổi, gây ho mạn tính, đau ngực, ho ra máu; một số ấu trùng còn có thể “lạc chỗ” lên não, gây co giật, viêm màng não hoặc tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Vi khuẩn Vibrio, Salmonella và Listeria có thể gây tiêu chảy cấp, nhiễm trùng huyết, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ và người suy giảm miễn dịch.

Con sán dài 1,6 m được người đàn ông mang đến bệnh viện. Ảnh: The Straits Times.

Tháng 8/2017, một người đàn ông ở Mỹ đã đến cấp cứu tại Trung tâm Y tế Cộng đồng Khu vực UCSF Fresno, mang theo lõi giấy vệ sinh quấn quanh một con sán dây dài 1,6 m. Anh cho biết, con sán vẫn còn ngọ nguậy khi được kéo ra từ cơ thể. Bác sĩ gần như chắc chắn nguyên nhân xuất phát từ thói quen ăn cá sống hàng ngày, bởi bệnh nhân không có tiền sử du lịch hay sử dụng nguồn nước kém vệ sinh.

CDC khuyến cáo khi lựa chọn thực phẩm sống, điều quan trọng nhất là đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và được xử lý vệ sinh nghiêm ngặt. Hãy nhớ rằng những món như gỏi cá có thể mang theo ký sinh trùng hoặc vi khuẩn nếu bảo quản không đúng cách.

Trước khi ăn, cần kiểm tra độ tươi, màu sắc, mùi và cách chế biến. Dụng cụ, thớt, dao dùng cho thực phẩm sống phải tách biệt với đồ chín để tránh lây nhiễm chéo. Nước đá dùng kèm cũng nên làm từ nguồn nước sạch.

Dù yêu thích hương vị tươi nguyên, bạn vẫn nên hạn chế tần suất ăn và tuyệt đối tránh khi sức đề kháng suy giảm hoặc đang mắc bệnh đường ruột. Ăn đồ sống là một trải nghiệm vị giác, nhưng chỉ nên diễn ra khi an toàn đã được đặt lên hàng đầu.

Kỳ Duyên

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/mot-mon-goi-khoai-khau-nhung-tiem-an-nhieu-nguy-co-post1576303.html