Mua Greenland, ngừng xung đột Ukraine: Chính sách đối ngoại của Trump có gì đáng chú ý?

4 giờ trướcBài gốc

Một mô hình thu nhỏ được in 3D của Donald Trump và lá cờ Greenland được nhìn thấy trong hình bức hình minh họa, chụp ngày 15/1. Ảnh: Reuters.

Trong những tuần gần đây, ông cũng đe dọa sẽ chiếm kênh đào Panama và đánh thuế 25% đối với hàng hóa Canada và Mexico nếu họ không ngăn chặn dòng ma túy và người di cư đổ vào Mỹ. Dưới đây là các đề xuất chính sách đối ngoại mà ông Donald Trump đã cam kết thực hiện sau khi nhậm chức.

NATO, Ukraine và các đồng minh châu Âu

Ông Trump từng nói rằng dưới thời ông làm Tổng thống, Mỹ về cơ bản sẽ suy nghĩ lại về “mục đích và sứ mệnh của NATO”.

Ông đã cam kết yêu cầu châu Âu hoàn trả cho Mỹ "gần 200 tỷ USD" số vũ khí đạn dược gửi tới Ukraine và ông không cam kết gửi thêm viện trợ cho Kiev.

Ông Trump đã cắt giảm tài trợ quốc phòng cho NATO trong phần sau của nhiệm kỳ đầu tiên và thường xuyên phàn nàn rằng Mỹ đang chi nhiều hơn mức chia sẻ công bằng của mình. Trong những tuần gần đây, ông nói rằng các thành viên NATO nên chi 5% GDP cho quốc phòng, một con số cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% hiện tại.

Về cuộc chiến ở Ukraine, ông Trump đã nói trong chiến dịch bầu cử năm 2024 rằng ông sẽ giải quyết cuộc xung đột ngay cả trước khi nhậm chức. Nhưng kể từ khi đắc cử, ông đã không lặp lại cam kết đó và các cố vấn của ông giờ thừa nhận rằng sẽ phải mất nhiều tháng để đạt được bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Ông Trump đã chỉ ra rằng Kiev có thể phải nhượng lại một số lãnh thổ để đạt được thỏa thuận hòa bình, một quan điểm được các cố vấn chủ chốt của ông ủng hộ.

Mặc dù kế hoạch hòa bình của ông Trump chưa được xây dựng đầy đủ, nhưng hầu hết các trợ lý chủ chốt của ông đều ủng hộ việc không trao cho Ukraine tư cách thành viên NATO, như một phần của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, ít nhất là trong tương lai gần. Họ cũng ủng hộ rộng rãi việc đóng băng chiến tuyến hiện tại.

Trong khi ông Trump ra tín hiệu vào đầu tháng 4/2024 rằng ông sẽ sẵn sàng gửi viện trợ bổ sung cho Ukraine dưới hình thức cho vay, nhưng hầu như giữ im lặng về vấn đề này trong các cuộc đàm phán ở Quốc hội về gói viện trợ trị giá 61 tỷ USD vào cuối tháng đó.

Ông Trump nhiều lần nêu rõ ý định mua lại Greenland. Ảnh: Getty.

Mở rộng lãnh thổ

Vào giữa tháng 12/2024, ông Trump cho biết ông dự định mua lại Greenland, một ý tưởng mà ông đã ấp ủ trong nhiệm kỳ 2017-2021 của mình. Những nỗ lực trước đây của ông đã thất bại khi Đan Mạch tuyên bố vùng lãnh thổ hải ngoại của họ không phải để bán.

Nhưng mong muốn kiểm soát hòn đảo lớn nhất thế giới của ông Trump vẫn không hề suy giảm. Trong cuộc họp báo hồi tháng 1, ông Trump từ chối loại trừ khả năng xâm chiếm Greenland, mô tả hòn đảo này rất quan trọng đối với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.

Ông Trump cũng đe dọa sẽ chiếm giữ Kênh đào Panama trong những tuần gần đây, đổ lỗi cho chính quyền Panama về việc tính phí quá cao cho các tàu của Mỹ đi qua tuyến đường vận chuyển quan trọng.

Ông Trump cũng đã cân nhắc về việc biến Canada thành một tiểu bang của Mỹ, mặc dù các cố vấn của ông cố gắng mô tả luận điểm này như một câu nói đùa chứ không phải tham vọng địa chính trị thực sự.

Trung Quốc và thương mại

Ông Trump thường xuyên đe dọa áp đặt các mức thuế quan hoặc hạn chế thương mại mới đối với Trung Quốc cũng như nhiều đồng minh thân cận.

Một đạo luật do ông đề xuất sẽ cho phép ông có toàn quyền quyết định tăng thuế trả đũa đối với các quốc gia khi họ quyết tâm dựng lên các rào cản thương mại của riêng mình. Ông đã đưa ra ý tưởng về mức thuế phổ quát 10%, có thể gây rối loạn thị trường quốc tế, và áp mức thuế ít nhất là 60% đối với Trung Quốc.

Ông Trump đã kêu gọi chấm dứt quy chế tối huệ quốc của Trung Quốc. Ông tuyên bố sẽ ban hành “các hạn chế mới mạnh mẽ hơn đối với quyền sở hữu của người Trung Quốc đối với bất kỳ cơ sở hạ tầng quan trọng nào ở Mỹ” và cương lĩnh chính thức của đảng Cộng hòa kêu gọi cấm người Trung Quốc sở hữu bất động sản ở Mỹ.

Về vấn đề Đài Loan, Trump đã tuyên bố rằng họ phải trả tiền quốc phòng cho Hoa Kỳ vì theo ông, Đài Loan không cung cấp cho Hoa Kỳ bất cứ thứ gì và chiếm "khoảng 100% hoạt động kinh doanh chip của chúng tôi", đề cập đến chất bán dẫn. Ông đã nhiều lần nói rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ dám xâm lược Đài Loan trong nhiệm kỳ tổng thống của ông.

Ông Trump và Thủ tướng Canada Justin Trudeau trong một cuộc gặp. Ảnh: Reuters.

Mexico, Canada và ma túy

Ông Trump cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với Mexico và Canada nếu những nước này không ngăn chặn được dòng chảy ma túy và người di cư đổ vào Mỹ.

Các nhà lãnh đạo Mexico và Canada đã tìm cách chứng minh rằng họ nghiêm túc trong việc giải quyết vấn đề nhập cư bất hợp pháp và buôn bán ma túy. Tuy nhiên, kế hoạch thực tế trong Ngày đầu tiên của ông Trump về việc áp thuế quan đối với các nước láng giềng vẫn chưa rõ ràng.

Ông Trump cho biết ông sẽ liệt các băng đảng ma túy hoạt động ở Mexico vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài và ra lệnh cho Lầu Năm Góc “sử dụng lực lượng đặc biệt một cách thích hợp” để tấn công giới thủ lĩnh và cơ sở hạ tầng của các băng đảng, một hành động khó có thể nhận được sự chấp thuận của chính phủ Mexico.

Ông cho biết sẽ triển khai Hải quân Mỹ để thực thi một cuộc phong tỏa chống lại các băng đảng và sẽ viện dẫn Đạo luật Kẻ thù ngoại quốc (Alien Enemies Act) để trục xuất những kẻ buôn bán ma túy và các thành viên băng đảng trên lãnh thổ Mỹ.

Các nhóm dân quyền và các thượng nghị sĩ đảng Dân chủ đã thúc đẩy việc bãi bỏ đạo luật đó. Được biết đạo luật này được thông qua vào năm 1798, trao cho Tổng thống một số quyền để trục xuất công dân nước ngoài trong khi đất nước đang có chiến tranh.

Cương lĩnh của đảng Cộng hòa cũng kêu gọi chuyển hàng nghìn binh sĩ được triển khai ở nước ngoài tới biên giới Mỹ-Mexico để chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp.

Người Palestine ở Gaza vui mừng trước thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Ảnh: Reuters.

Xung đột ở Israel

Đặc phái viên Trung Đông của ông Trump, Steve Witkoff, đã hợp tác chặt chẽ cùng với các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden để đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Haams, mới được công bố. Các nguồn tin thân cận với cuộc đàm phán cho biết ông đã gây áp lực đáng kể lên cả hai bên để nhanh chóng đạt được thỏa thuận, mặc dù chi tiết chính xác về sự tham gia của ông vẫn được tiết lộ trên báo chí.

Sau khi công dân Israel bị Hamas tấn công vào ngày 7/10/2023, ban đầu ông Trump còn chỉ trích giới lãnh đạo Nhà nước Do Thái, nhưng sau đó thay đổi quan điểm và nói rằng nhóm Hamas cần phải bị “đè bẹp”.

Ông Trump từng nói rằng sẽ là “cái giá đắt” nếu Israel và Hamas không đạt được thỏa thuận ngừng bắn – từ đó dẫn đến việc trao trả các con tin do nhóm phiến quân Palestine ở Gaza bắt giữ – trước khi ông nhậm chức.

Iran

Các cố vấn của ông Trump cho biết họ sẽ gia hạn chiến dịch “gây sức ép tối đa” từng được áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông đối với Iran.

Chiến dịch này tìm cách sử dụng các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ để bóp nghẹt nền kinh tế Iran và buộc nước này phải đàm phán một thỏa thuận có thể cản trở các chương trình vũ khí hạt nhân và đạn đạo của họ.

Chính quyền Biden không nới lỏng quá nhiều các lệnh trừng phạt mà ông Trump đưa ra, nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi về việc các lệnh trừng phạt đó được thực thi đủ mạnh hay chưa.

Khí hậu

Ông Trump đã nhiều lần cam kết rút khỏi Thỏa thuận Paris, một hiệp định quốc tế nhằm hạn chế phát thải khí nhà kính. Ông đã rút khỏi hiệp định này trong nhiệm kỳ đầu của mình, nhưng Mỹ đã tái gia nhập hiệp định dưới thời chính quyền Biden năm 2021.

Phòng thủ tên lửa

Ông Trump đã cam kết xây dựng một "trường lực" phòng thủ tên lửa hiện đại trên khắp nước Mỹ. Ông không đi sâu vào chi tiết, ngoài việc nói rằng Lực lượng Không gian, một nhánh quân sự mà chính quyền đầu của ông thành lập, sẽ đóng vai trò lãnh đạo trong quá trình xây dựng.

Trong cương lĩnh của đảng Cộng hòa, trường lực này được mô tả là "Vòm sắt", gợi nhớ đến hệ thống phòng thủ tên lửa có cùng tên của Israel.

Huyền Chi

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/mua-greenland-ngung-xung-dot-ukraine-chinh-sach-doi-ngoai-cua-trump-co-gi-dang-chu-y-post182085.html?utm_source=web_vt&utm_medium=home_noibat_vt&utm_campaign=noibat