Mưa lũ miền Trung - Tây Nguyên: 'Vaccine' chống lại tin giả

2 giờ trướcBài gốc

Cơn bão tin giả được tiếp sức bởi AI

Mỗi năm, khi những cơn bão từ Biển Đông ập vào dải đất miền Trung hay những trận mưa rừng xối xả trút xuống đại ngàn Tây Nguyên, hàng triệu trái tim người Việt lại thắt lại. Chúng ta lo lắng cho đồng bào, xót xa trước những mái nhà chìm trong biển nước và những cảnh đời màn trời chiếu đất.

Tuy nhiên, trong kỷ nguyên số hiện nay, bên cạnh thiên tai hữu hình, chúng ta đang phải đối mặt với một "thảm họa vô hình" nhưng sức tàn phá không kém phần khốc liệt: “Cơn bão tin giả” được tiếp sức bởi trí tuệ nhân tạo (AI).

Sự xuất hiện của AI đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc chơi thông tin. Nếu như trước đây, tin giả chỉ là những dòng trạng thái thêu dệt hay những bức ảnh cắt ghép vụng về bằng photoshop, thì nay, AI đã nâng tầm sự lừa dối lên một mức độ tinh vi đáng sợ.

Bộ đội hỗ trợ thực phẩm thiết yếu đến đồng bào vùng lũ.

Thực tế, AI có thể tạo ra những bức hình “siêu thực”. Một bức ảnh chụp cảnh người dân Tây Nguyên đang vật lộn giữa dòng lũ dữ, một em bé ngồi khóc trên mái nhà giữa biển nước mênh mông, hay cảnh sạt lở đất kinh hoàng chôn vùi cả một ngôi làng... Tất cả đều có thể được AI vẽ ra mà không cần một ống kính máy ảnh nào tại hiện trường. Những hình ảnh này thường được tối ưu hóa để đánh vào cảm xúc mạnh nhất của người xem: sự bi thương, nỗi sợ hãi và lòng trắc ẩn.

Đặc biệt, trong bối cảnh nhạy cảm như bão lũ miền Trung - Tây Nguyên vừa qua, sự xuyên tạc này không chỉ gây nhiễu loạn dư luận mà còn cản trở trực tiếp đến công tác cứu trợ và an ninh trật tự.

Ngày 23/11 vừa qua, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Đắk Lắk cho biết những ngày qua đã phát hiện 52 tài khoản mạng xã hội đăng tải, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video chưa được kiểm chứng, thiếu dữ liệu, có dấu hiệu sai sự thật.

Bộ đội thông tin đảm bảo liên lạc trong mưa lũ.

Bộ Công an cũng ra cảnh báo, giữa lúc mưa lũ miền Trung – Tây Nguyên đang diễn biến cực đoan thì xuất hiện nhiều video, hình ảnh do AI tạo dựng lan truyền trên mạng xã hội với nội dung thổi phồng thiệt hại, xuyên tạc công tác cứu trợ. Hơn nữa, có người còn bịa đặt hàng nghìn người chết, hàng chục nghìn người chưa được ứng cứu để câu view, kêu gọi ủng hộ.

Không để lòng tốt đặt nhầm chỗ

Hậu quả của tin giả AI trong bão lũ không chỉ dừng lại ở không gian mạng mà nó gây ra những tổn thất thực tế vô cùng đau xót. Nói như vậy bởi vì, trong bão lũ, thông tin chính xác là yếu tố sống còn. Khi tin giả tràn lan, các đoàn cứu trợ có thể bị điều hướng sai, gây lãng phí nguồn lực, thời gian và công sức quý báu của lực lượng cứu hộ.

Thế nhưng, hệ lụy lâu dài và nguy hiểm nhất là làm xói mòn niềm tin của dư luận. Khi người dân liên tục bị lừa bởi những hình ảnh AI thương tâm giả tạo, họ sẽ sinh ra tâm lý nghi ngờ. Đến khi có những hoàn cảnh thật sự cần giúp đỡ, những bức ảnh báo chí chân thực được đưa lên, cộng đồng lại dè dặt, hoài nghi: Liệu đây có phải ảnh AI không? Liệu tiền có đến đúng nơi không?...

Cuộc chiến chống lại tin giả AI không thể chỉ dựa vào các cơ quan chức năng mà cần sự tỉnh táo của mỗi người dùng mạng xã hội Tức là, chúng ta cần nhanh chóng tạo ra “vaccine” chống tin giả”. Loại “vaccine” này cần được hiểu và xây dựng dựa trên 3 lớp bảo vệ chính: Nhận thức - Công nghệ - Pháp lý.

Bạn đọc cần chọn lọc, kiểm chứng thông tin.

Trong đó, người dùng mạng xã hội phải nâng cao kỹ năng nhận diện ảnh - clip AI. Đồng thời, phải kiểm chứng nguồn tin trước khi chia sẻ một bài viết hay chuyển tiền từ thiện, hãy thực hiện quy tắc “Chậm lại 30 giây”. Kiểm tra xem thông tin đó có xuất hiện trên các báo đài chính thống (VOV, VTV, TTX, Lao động, Tuổi trẻ, Thanh Niên,..) hay không. Đối với các lời kêu gọi từ thiện, hãy ưu tiên các quỹ uy tín (Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ) hoặc các cá nhân đã được xác thực danh tính, có sao kê minh bạch.

Bên cạnh đó, khung pháp lý cần có chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn nữa đối với hành vi sử dụng công nghệ cao để lừa đảo và tung tin thất thiệt trong tình trạng khẩn cấp về thiên tai.

Có thể nói, miền Trung - Tây Nguyên vẫn còn đó những khó khăn chồng chất do mưa lũ lịch sử, sạt lở đất. Đừng để đồng bào của chúng ta phải gánh chịu thêm “thiên tai thứ hai” từ sự vô cảm và trục lợi của con người thông qua công nghệ. AI là một bước tiến vĩ đại của nhân loại, nhưng nó chỉ thực sự có giá trị khi phục vụ cho sự thật và điều thiện. Mỗi cú click chuột, mỗi lượt chia sẻ của chúng ta trong mùa bão lũ cần được đặt dưới sự kiểm soát của lý trí và trách nhiệm. Hãy để lòng tốt được trao đi đúng chỗ, và hãy để sự thật là điểm tựa vững chắc nhất giúp đồng bào vượt qua bão tố.

CTV Sông Hàn/VOV- Miền Trung

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/mua-lu-mien-trung-tay-nguyen-vaccine-chong-lai-tin-gia-post1248811.vov