Tin giả giữa tâm lũ: Hiểm họa không thể xem nhẹ

5 giờ trướcBài gốc

Những hình ảnh về thiên tai ở miền Trung do AI tạo ra. Ảnh: Internet

Tin giả lan nhanh

Trưa 21-11, mạng xã hội xuất hiện thông tin “vỡ đập Am Chúa”, “vỡ đập Suối Dầu”, “Tin khẩn, người dân khu vực Chợ Ga, Nha Trang bắt buộc phải di dời”, khiến nhiều người dân vùng lũ Khánh Hòa hoang mang. Ngay lập tức, công an địa phương đã vào cuộc xác minh thông tin và khẳng định đây là thông tin sai sự thật.

Ngày 22-11, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an Khánh Hòa) đã làm việc với hai chủ tài khoản cùng trú huyện Cam Lâm. Họ thừa nhận hành vi vi phạm, gỡ bài, đăng đính chính và cam kết không tái phạm.

Tại Đắk Lắk, ngày 23-11, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao đã làm việc với bà N.T.N.V, trú tại xã Ea Ly, vì xuất hiện trong đoạn clip lan truyền với nội dung không đúng sự thật về việc “sập nhà nghỉ khiến hàng chục người chết”. Bà N.T.N.V thừa nhận không lường được hậu quả của lời nói trong clip, cơ quan công an tiếp tục củng cố hồ sơ để xử lý theo quy định.

Những vụ việc như trên không còn xa lạ, đặc biệt mỗi khi xảy ra thiên tai. Trước đó, khi bão số 3 (Yagi) gây thiệt hại nặng nề ở nhiều tỉnh miền Bắc, mạng xã hội ngập tràn những tin đồn về “vỡ đê”, “phá đê để phân lũ”. Chỉ trong vài ngày, Công an các huyện Yên Dũng, Tân Yên, Lạng Giang và thành phố Bắc Giang (cũ) đã phải triệu tập hàng loạt đối tượng đăng tải thông tin sai sự thật.

Ở tỉnh Hải Dương (cũ), Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh cũng liên tục phát thông cáo khẳng định thông tin “vỡ đê Tứ Kỳ, Cẩm Giàng, Thanh Hà, Chí Linh” là sai sự thật. Nghiêm trọng không kém, tại tỉnh Phú Thọ (cũ), Công an tỉnh đã làm việc với bốn chủ tài khoản mạng xã hội vì đăng tải thông tin không chính xác về vỡ đê Yên Lập, sạt lở ở Hạ Hòa và đặc biệt là tin giả về “xe ô tô bị nước cuốn trôi 10km nhưng cứu được cả bốn người”.

Cũng trong thời điểm này, chỉ sau vài giờ, đoạn clip “người mẹ bế con ngồi trong chậu kêu gọi cứu trợ ở Hà Giang” đã thu hút hàng chục nghìn lượt chia sẻ, tạo cảm giác bàng hoàng về tình hình thiên tai. Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng xác minh, thì đây chỉ là sản phẩm dàn dựng của một YouTuber nhằm câu view.

Không chỉ tung tin đồn thất thiệt, nhiều nội dung lừa đảo cũng xuất hiện giữa lúc người dân khó khăn. Loạt tin nhắn khẳng định “nhắn cú pháp 3ST4G hay 4G gửi 191 sẽ được Viettel tặng dữ liệu miễn phí do bão lũ” đã lan rộng trong cộng đồng. Viettel ngay sau đó phải lên tiếng khẳng định đây là thông tin giả, và việc hỗ trợ cho người dân vùng thiên tai là do nhà mạng chủ động thực hiện, không yêu cầu bất kỳ cú pháp nhắn tin nào.

Trách nhiệm pháp lý

Trong thời điểm cam go do mưa lũ gây nên, các video, hình ảnh do AI tạo ra với nội dung sai thực tế càng khiến tình hình thêm rối ren. Không ít clip nhanh chóng đạt hàng trăm nghìn lượt xem, lấn át cả những thông tin khẩn cấp từ lực lượng chức năng.

Trước thực trạng trên, các cơ quan chức năng đã đưa ra nhiều cảnh báo nhằm giúp người dân bảo vệ mình trước “bão tin giả”. Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) khuyến cáo người dân chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn chính thống như Ban Chỉ đạo Phòng, chống thiên tai, chính quyền địa phương hoặc báo chí chính thống. Bất cứ hình ảnh, video nào có nội dung bất thường, kích động hoặc chưa được cơ quan chức năng xác nhận đều không nên chia sẻ.

Chuyên gia công nghệ, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Tap Hospitality Vietnam Trần Văn Thành chia sẻ: “Các dấu hiệu để người dân nhận diện sản phẩm do AI tạo nên đó là hình ảnh nhân vật thường có chi tiết méo mó, ánh sáng không đồng nhất; chuyển động của môi và mắt bị lệch nhau; cảnh nền đôi khi không tương thích với chủ thể; giọng nói thiếu cảm xúc, đều đều, không khớp khẩu hình…”.

Trong bối cảnh thiên tai, mỗi thông tin sai sự thật đều có thể gây tổn hại trực tiếp đến công tác cứu hộ hoặc khiến người dân hiểu lầm, hành động sai lạc. Thạc sĩ, Luật sư Đào Trung Kiên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Công lý toàn dân khẳng định: “Theo quy định của Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Luật An ninh mạng năm 2018, hành vi cung cấp hoặc chia sẻ thông tin giả mạo, bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân có thể bị phạt từ 5 đến 10 triệu đồng đối với cá nhân. Trường hợp sử dụng tài khoản mạng xã hội để giả mạo tổ chức, cá nhân nhằm phát tán tin giả, mức phạt có thể lên tới 20 triệu đồng. Các trang thông tin điện tử xuyên tạc hoặc xúc phạm tổ chức, cá nhân có thể bị phạt tới 30 triệu đồng. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc làm thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, người đăng tải có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và buộc bồi thường”.

Khi lực lượng cứu hộ vẫn đang ngày đêm nỗ lực vào vùng sâu, vùng bị chia cắt để tìm kiếm và hỗ trợ người dân, việc lan tỏa thông tin đúng sự thật chính là hành động thiết thực nhất để giúp đồng bào vượt qua khó khăn. Và chỉ cần một lần cân nhắc trước khi chia sẻ, chúng ta có thể chặn đứng những thông tin gây hại ấy, góp phần giữ vững niềm tin của cộng đồng, đồng hành cùng các lực lượng đang ngày đêm ứng phó với thiên tai.

Nhóm phóng viên

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/tin-gia-giua-tam-lu-hiem-hoa-khong-the-xem-nhe-724612.html