Mỗi khi mùa hè về, khi nắng bắt đầu rải mật lên khắp những nẻo đường làng, khi tiếng ve kêu râm ran vang lên từ những tán cây ven đường, lòng con lại bồi hồi nhớ quê, nhớ mẹ. Có điều gì đó rất riêng, rất nhẹ nhàng và da diết trong những buổi trưa hè oi ả, khi gió thoảng qua mang theo hương thơm ngai ngái của lúa đang chín. Hôm nay, trên con đường làng quen thuộc, nhìn những cánh đồng lúa vàng óng trải dài đến tận chân trời, lòng con bỗng thổn thức một cách lạ kỳ. Dừng chiếc xe đạp cũ kỹ bên vệ cỏ, con ngồi lặng lẽ nơi bờ ruộng, thả hồn theo những đợt gió, để mặc cho ký ức ùa về như dòng sông mùa lũ - dào dạt và đầy ắp yêu thương.
Ảnh minh họa Internet
Con nhớ ngày xưa - cái thời chưa biết đến lo toan, gánh nặng - chỉ biết ríu rít theo chân mẹ ra đồng. Mùa lúa chín, cánh đồng quê mình đẹp như một bức tranh vẽ, với từng dải vàng ươm mượt mà sóng sánh trong nắng. Người quê mình không ai không mong mùa lúa, bởi lúa là vàng, là cơm, là sự sống. Nhìn những bông lúa nặng trĩu, cúi đầu trên thân mình gầy guộc, con lại nhớ dáng mẹ lặng lẽ giữa đồng, tay liềm thoăn thoắt, vai áo ướt đẫm mồ hôi. Ngày ấy, mẹ chẳng bao giờ kêu mệt, dù trưa nắng như đổ lửa, dù chân lấm tay bùn. Mẹ chỉ cười, ánh mắt ánh lên sự mãn nguyện khi những bó lúa được buộc gọn gàng, xếp đều trên bờ ruộng.
Mỗi mùa gặt, làng quê con như có hội. Người người kéo nhau ra đồng từ sáng sớm, tiếng nói cười rộn rã hòa lẫn tiếng liềm cắt lúa, tiếng rơm rạ xào xạc, tiếng gió thổi qua cánh đồng nghe như một bản nhạc đồng quê êm dịu. Khi ấy, con còn bé, chẳng giúp được nhiều việc, chỉ biết chạy loanh quanh nhặt từng bông lúa rơi, xếp gọn lên bờ. Vậy mà mẹ cũng xoa đầu khen con “giỏi lắm”, làm con vui cả ngày. Rồi lớn hơn một chút, con bắt đầu học cắt lúa, bó lúa – những việc tưởng chừng đơn giản nhưng đầy khó nhọc. Con mới hiểu, vì sao mỗi mùa lúa về mẹ lại hay kêu đau lưng, vì sao đôi tay mẹ đầy những vết chai, vì sao mỗi bữa cơm chan canh rau, hạt cơm lại mặn vị mồ hôi…
Lúa chín không chỉ là thời điểm thu hoạch, mà còn là thời khắc thiêng liêng của bao đời người làm nông. Đó là khi những hy vọng, những ước mong cả vụ mùa được đơm đầy. Là khi sự vất vả mỏi mòn của tháng ngày dầm mưa dãi nắng được đáp đền bằng tiếng cười, bằng bữa cơm no, bằng những bao lúa đầy ăm ắp. Con nhớ lắm hình ảnh những người nông dân còng lưng trên đồng, lưng áo ướt sũng, khuôn mặt sạm nắng nhưng ánh mắt sáng rực niềm vui. Nhớ những chiếc nón lá bạc màu che nắng, che mưa. Nhớ từng bước chân lội ruộng nặng nề mà kiên cường.
Con lớn lên từ những mùa lúa như thế. Những mùa hè con không đi nghỉ mát, không đi chơi xa, mà chọn ở lại bên mẹ, bên ruộng đồng quê hương. Có những chiều vàng rực nắng, con cùng mẹ ngồi nghỉ dưới gốc rơm, nhai vội củ khoai nướng hay trái ổi chát. Có khi là lon nước chè xanh mát lạnh mẹ mang theo từ sáng sớm. Những thứ giản dị ấy, bây giờ con có tìm cũng không thấy ở đâu có hương vị như ngày xưa nữa.
Có những chiều con ngồi một mình giữa đồng lúa, nhìn gió thổi từng đợt sóng vàng trên ruộng mà tưởng như nghe thấy lời mẹ. “Lúa là cơm, là máu thịt của người nông dân mình đó con à. Phải quý, phải thương từng hạt một.” Giờ đây, khi đi qua nhiều miền đất lạ, ăn những bữa cơm nơi phố thị sang trọng, con vẫn không thể quên bát cơm trắng quê nhà – thơm dẻo, đậm đà, mà mẹ nấu từ gạo lúa do chính tay mẹ gặt. Mỗi hạt cơm ấy dường như chứa đựng cả tình yêu, cả mồ hôi, nước mắt và cả tuổi trẻ của mẹ.
Mỗi lần mùa lúa về, trong lòng con lại sống lại cả một trời ký ức. Những ngày đầu hè, khi lúa còn xanh mướt, trải dài đến tận chân trời, con đã thấy đẹp. Nhưng khi lúa chuyển màu, khi cánh đồng trở nên vàng ruộm - đó là lúc thiên nhiên khoe sắc rực rỡ nhất. Lúa không chỉ mang vẻ đẹp của sự trọn vẹn, mà còn là biểu tượng của sự cần cù, nhẫn nại và hi sinh. Mà mẹ – chính là người dạy con hiểu những điều ấy bằng chính cuộc đời của mẹ.
Giờ đây, khi con đã trở thành một người phụ nữ trưởng thành, mang trong mình cả tình yêu ruộng đồng và nỗi niềm nhớ mẹ da diết, con càng thấm thía hơn giá trị của những mùa lúa quê. Con vẫn là cô gái nông dân ngày nào, vẫn yêu bùn đất, yêu màu vàng lúa chín, và yêu cả cái nắng cháy da giữa tháng sáu. Con tự hào vì được lớn lên trong một vùng quê thuần hậu, nơi mỗi bữa cơm đều là thành quả của một quá trình vun trồng không mỏi mệt.
Đôi lúc, giữa phố thị ồn ào, con thèm được nghe tiếng lúa xào xạc trong gió, thèm được hít căng lồng ngực hương thơm ngào ngạt của đồng lúa chín, thèm được ngồi bên mẹ ăn bát cơm trắng với cà pháo, rau luộc, nước mắm gừng. Chỉ giản dị thế thôi, mà sao lòng con cứ quặn thắt mỗi khi nghĩ đến. Có phải vì mẹ không còn bên con mỗi mùa lúa về nữa? Hay vì thời gian đã cuốn con đi quá xa khỏi những điều tưởng như đơn giản nhưng lại là thiêng liêng nhất?
Con không chắc mình sẽ sống cả đời ở quê, nhưng con chắc một điều - quê hương và mùa lúa chín sẽ luôn ở lại trong tim con, như một phần máu thịt. Mỗi khi con mỏi mệt, con lại nhắm mắt nghĩ đến hình ảnh ruộng lúa vàng ươm trong nắng, nghĩ đến mẹ, đến những buổi gặt hái rộn ràng tiếng nói cười. Để rồi, con lại mỉm cười, lại thấy mình đủ đầy năng lượng bước tiếp.
Mùa lúa chín - với người khác có thể chỉ là một mùa trong năm, nhưng với con, đó là mùa của yêu thương, của ký ức, của mẹ, và của chính con - một người con lớn lên từ những hạt lúa, từ bờ ruộng, từ vòng tay của mẹ trong mùa hè nắng gắt.
Và rồi năm tháng cứ trôi, mùa lúa vẫn thay nhau trở lại, mang theo hương thơm của quê hương, của bát cơm dẻo, của những buổi chiều đồng gió mát. Nhưng mẹ thì không còn nữa… Giờ đây, khi con ngồi một mình giữa cánh đồng vàng ruộm, nghe gió thì thầm như giọng mẹ, nước mắt con lại lặng lẽ rơi. Con biết, mẹ đang ở đâu đó, vẫn nhìn con, vẫn dõi theo từng mùa lúa chín. Con hứa với mẹ, sẽ luôn yêu quý từng bông lúa, sẽ sống chan hòa, tử tế như mẹ đã sống.
Con yêu mẹ, yêu quê, yêu mùa lúa về - yêu tất cả những gì đã làm nên một phần con hôm nay. Và nếu được ước, con chỉ ước thêm một lần được về quê, được gặt lúa cùng mẹ, được ăn cơm mẹ nấu và lại được nghe mẹ nói lời thương con.
Phương Uyên