Mua nhà giá hời bằng vi bằng: Hàng trăm người có nguy cơ trắng tay

2 ngày trướcBài gốc

Nhiều người dân sau khi dốc sạch tiền tích cóp để mua nhà giá rẻ bất ngờ tại phường Thạnh Xuân (quận 12, TP.HCM) nay phải đối mặt với nguy cơ mất trắng tài sản vì công trình bị cưỡng chế.

Điều đáng nói là phần lớn họ đều bị cuốn vào một kịch bản quen thuộc: Quảng cáo rầm rộ, nhà xây kiên cố, giấy tờ đang “trong quá trình hoàn thiện” và giao dịch qua vi bằng.

Mua nhà giá hời bằng vi bằng

Anh Trần Công Thiện (38 tuổi) chia sẻ, khi có nhu cầu mua nhà, anh thấy trên các trang thông tin điện tử xuất hiện hàng loạt tin rao bán nhà trong hẻm khu phố 5, đường Tô Ngọc Vân. Khu vực treo đầy băng rôn, bảng hiệu giới thiệu nhà mới xây, “giá cực rẻ, pháp lý an tâm”. Khi đến xem, anh thấy nhiều căn đã hoàn thiện, có người ở, một số khác đang đổ móng, xây dựng rầm rộ.

Anh Trần Công Thiện - một trong những người dân mua phải nhà xây sai phép. Ảnh: N.NGỌC

Thấy nhà một trệt, một lầu mà giá chỉ 650 triệu đồng, rẻ hơn nhiều so với mặt bằng chung, anh Thiện đồng ý xuống tiền ngay. Khi hỏi về pháp lý, người bán là giám đốc một công ty xây dựng chỉ đưa bản photo công chứng giấy tờ đất và trấn an: “Sổ hồng đang xin, giấy phép xây dựng sẽ có trong thời gian ngắn”. Việc mua bán được lập vi bằng tại văn phòng thừa phát lại.

Những dãy nhà khang trang xây sai phép tại phường Thạnh Xuân.

Tuy nhiên, vài năm sau, anh Thiện bất ngờ nhận thông báo từ ngân hàng về việc thu hồi đất do chủ cũ đã thế chấp vay vốn. Toàn bộ căn nhà anh tích góp suốt nhiều năm hóa ra chỉ là phần trong một khu đất thế chấp, xây dựng sai phép và không đủ điều kiện pháp lý.

Những căn hộ được rao bán vào năm 2017. Ảnh: NDCC

Ông Lê Thành Sơn (66 tuổi) cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Sau khi bán nhà cũ, ông dùng toàn bộ số tiền 850 triệu đồng mua hai căn nhà tại khu vực trên qua hình thức vi bằng. Quảng cáo rầm rộ, công khai trên mạng, nhà xây sẵn, có người vào ở khiến ông tin tưởng. Mỗi căn mua với giá 650 triệu đồng, được giới thiệu là "đã hoàn tất thủ tục xây dựng, chỉ chờ tách sổ".

Đến năm 2022, ông Sơn ngỡ ngàng khi nhận quyết định cưỡng chế vì xây dựng sai phép. Dù ông và nhiều hộ dân cố gắng gửi đơn kiến nghị, tổ chức gặp gỡ các đơn vị chức năng nhưng thực tế pháp lý không thể thay đổi: nhà không phép, đất bị thế chấp, giao dịch vi bằng không có giá trị bảo vệ quyền lợi người mua.

Hiện nay, hơn 150 người dân sinh sống trong 45 công trình xây dựng sai phép tại phường Thạnh Xuân đều đứng trước nguy cơ mất trắng tài sản. Kịch bản của các “cò đất” và chủ đầu tư là lập lờ rao bán nhà giá rẻ bất ngờ, dựng lên hình ảnh khu dân cư đang phát triển, công trình xây dựng kiên cố, người mua chỉ cần ký vi bằng là có thể dọn vào ở ngay.

Ông Lê Thành Sơn mua nhà từ năm 2017.

Điều đáng nói là những chiêu trò này lại thường đánh trúng tâm lý người thu nhập thấp, những người chỉ mong có được chỗ ở ổn định mà không đủ điều kiện tài chính để mua nhà hợp pháp

Ngôi nhà của ông Sơn mua với giá 650 triệu đồng.

Vi bằng không chứng minh quyền sở hữu nhà, đất

Luật sư Nguyễn Sa Linh, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết về mặt pháp lý, việc mua bán nhà đất bằng vi bằng do Thừa phát lại lập không làm phát sinh quyền sở hữu đối với bất động sản.

Vi bằng chỉ ghi nhận việc giao nhận tiền, hiện trạng nhà ở, không có giá trị pháp lý để chứng minh quyền sở hữu nhà hoặc quyền sử dụng đất, không thay thế được hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất được công chứng.

Vì vậy, người mua nhà đất bằng vi bằng trong các dự án chưa hoàn tất thủ tục pháp lý hoặc xây dựng trái phép sẽ không được Nhà nước công nhận quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng đất hợp pháp, cũng không được bồi thường nếu công trình bị cưỡng chế tháo dỡ.

Trong trường hợp bị cưỡng chế, người mua chỉ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại từ bên bán thông qua việc khởi kiện dân sự, tuy nhiên việc giải quyết có thể phức tạp và mất nhiều thời gian. Trách nhiệm bồi thường (nếu có) sẽ phụ thuộc vào quan hệ dân sự giữa bên mua và bên bán. Người mua có thể khởi kiện bên bán ra tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại, trả lại tiền, hoặc yêu cầu hủy giao dịch dân sự vô hiệu theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015.

Tạm hoãn cưỡng chế để điều tra

Theo Thông báo kết luận nội dung tố cáo ngày 24-10-2024, Sở Xây dựng TP.HCM đã ban hành kết luận xác nhận tố cáo của 14 hộ dân đối với lãnh đạo và công chức Đội Thanh tra địa bàn Quận 12 thuộc Thanh tra Sở Xây dựng là đúng sự thật.

Nội dung tố cáo liên quan đến việc buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý trật tự xây dựng, có dấu hiệu bao che cho chủ đầu tư vi phạm giấy phép xây dựng tại công trình nằm trên một phần thửa đất số 417, địa chỉ số 161/152 đường Tô Ngọc Vân, phường Thạnh Xuân, quận 12.

Công trình vi phạm được xây dựng kiên cố, tồn tại nhiều năm qua.

Công trình này do ông Lý Chí Minh và bà Phan Thị Hướng làm chủ đầu tư, được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn từ năm 2016, sau đó được điều chỉnh vào năm 2017. Theo giấy phép, công trình có mật độ xây dựng 40,03%, tổng diện tích sàn hơn 2.800 m², cao 3 tầng với chiều cao 12,6m. Tuy nhiên, chủ đầu tư không thực hiện thủ tục thông báo khởi công xây dựng theo quy định, đồng thời xây dựng và đưa công trình vào sử dụng sai phép.

Qua quá trình kiểm tra, Sở Xây dựng xác định Đội Thanh tra địa bàn quận 12 đã không thực hiện đúng quy trình kiểm tra công trình sau khi cấp phép, không phối hợp thường xuyên với UBND phường Thạnh Xuân trong việc giám sát, xử lý vi phạm và thiếu trách nhiệm trong công tác tuần tra, kiểm tra, phát hiện cũng như ngăn chặn các hành vi vi phạm.

Có 45 công trình xây sai phép.

Điều này đã tạo điều kiện cho chủ đầu tư tiếp tục thi công và hoàn thành công trình, bàn giao 48 căn nhà cho 44 hộ dân với 146 nhân khẩu vào ở ổn định từ năm 2017 đến nay. Việc công trình tồn tại sai phép trong thời gian dài đã dẫn đến hậu quả khó khắc phục.

Trách nhiệm về những sai phạm này được xác định thuộc về lãnh đạo Đội Thanh tra địa bàn và công chức thanh tra viên phụ trách khu phố 5, phường Thạnh Xuân trong giai đoạn từ 2016 đến 2022. Trong đó, trách nhiệm chính thuộc về lãnh đạo đội và các công chức thanh tra viên phụ trách địa bàn.

Nhiều hộ dân sống trong lo lắng vì quyết định cưỡng chế.

Liên quan đến vụ việc, mới đây khi trao đổi với PLO, ông Nguyễn Văn Quyên, Phó Chủ tịch UBND phường Thạnh Xuân, cho biết đối với những trường hợp phải cưỡng chế theo các quyết định xử lý vi phạm hành chính, UBND phường đã phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các hội đoàn thể và các đơn vị liên quan để tiếp xúc, vận động người dân tự giác chấp hành, nhằm hạn chế tối đa thiệt hại. Đối với các trường hợp không chấp hành, UBND phường sẽ tổ chức cưỡng chế theo đúng quy định.

Thông báo kết luận nội dung tố cáo của Sở Xây dựng được dán trước khu vực người dân đang ở.

Về vấn đề hỗ trợ, Phó Chủ tịch UBND phường Thạnh Xuân cho biết hiện nay không có quy định hỗ trợ đối với các trường hợp vi phạm xây dựng, đất đai bị xử lý. Tuy nhiên, UBND phường rất chia sẻ với các hộ dân bị ảnh hưởng và sẽ phối hợp cùng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các hội đoàn thể và các đơn vị liên quan xem xét, hỗ trợ các trường hợp khó khăn thật sự, trong phạm vi thẩm quyền và khả năng.

Liên quan đến kế hoạch cưỡng chế dự kiến tổ chức vào ngày 29-5 tới, ông Quyên cho biết phường đã tạm hoãn để Công an TP.HCM xử lý một vụ án hình sự liên quan.

Người dân nên xác minh pháp lý nhà đất tại địa phương

Theo Luật sư Nguyễn Sa Linh, có ba rủi ro lớn khi mua đất, mua nhà bằng giấy viết tay:

Thứ nhất, giao dịch mua bán nhà đất không được công nhận là giao dịch hợp pháp, khi tranh chấp có thể bị tòa án tuyên vô hiệu do vi phạm luật. Luật nghiêm cấm hành vi xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp hoặc đất quy hoạch. Việc lập vi bằng giao nhận tiền mua bán đất không có giá trị pháp lý xác định giao dịch chuyển nhượng là hợp pháp.

Thứ hai, người xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp sẽ bị xử phạt và phá dỡ nhà do sử dụng đất sai mục đích theo quy định Luật hiện hành.

Thứ ba, trường hợp đất bị nhà nước thu hồi và người dân đủ điều kiện được bồi thường thì chỉ được bồi thường theo giá đất cụ thể của loại đất bị thu hồi. Nghĩa là người dân nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp thì chỉ được bồi thường theo giá đất nông nghiệp cùng loại.

Luật sư Nguyễn Sa Linh cho rằng khi mua bán nhà đất, người dân và chính quyền cần phối hợp để cung cấp thông tin đa chiều để tránh rủi ro.

Trong đó, người dân cần liên hệ với chính quyền địa phương để tìm hiểu về pháp lý nhà, đất định mua. Đối với người bán, người mua phải yêu cầu được xem các giấy tờ pháp lý liên quan đến bất động sản.

HỒNG THẮM - NHƯ NGỌC

Nguồn PLO : https://plo.vn/mua-nha-gia-hoi-bang-vi-bang-hang-tram-nguoi-co-nguy-co-trang-tay-post851530.html