Mỹ áp thuế đối với 50% thép nhập khẩu: Ngành thép Việt Nam sẽ chịu tác động lớn?

2 ngày trướcBài gốc

Xuất khẩu sang Mỹ giảm mạnh, tỷ trọng co hẹp

Vào ngày 30/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông có kế hoạch tăng thuế quan lên thép nhập khẩu từ 25% lên 50%. Động thái này sẽ gia tăng áp lực lên các nhà sản xuất thép toàn cầu và khiến cuộc chiến thương mại càng trở nên căng thẳng.

Ông phát biểu tại một cuộc vận động ở Pennsylvania: “Chính quyền của tôi sẽ nâng thuế quan với thép nhập khẩu vào Mỹ từ 25% lên 50%. Điều này sẽ càng củng cố ngành thép trong nước”.

Mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ tuần này.

Câu hỏi đặt ra lúc này là các doanh nghiệp thép ảnh hưởng trực tiếp thế nào đối với lệnh thuế này?

Ngay từ phiên giao dịch đầu tuần này, sắc đỏ bao phủ cổ phiếu ngành thép như HSG (-1,8%), NKG (-1,5%), HPG (-0,78%) hay TVN (-1,35%). Tuy nhiên, hầu hết cổ phiếu nhóm ngày này đều thu hẹp mức giảm về cuối phiên.

Liên quan đến tác động của chính sách thuế 50% mà Mỹ dự định áp dụng đối với thép nhập khẩu, Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG) mới đây cho biết biện pháp này sẽ không gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh trong thời gian tới.

Tập đoàn lý giải, từ tháng 9/2024, Bộ Thương mại Mỹ đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với các sản phẩm tôn mạ kẽm, mạ lạnh và mạ màu xuất khẩu từ Việt Nam.

Do ảnh hưởng của cuộc điều tra và tâm lý thận trọng từ phía khách hàng, hoạt động xuất khẩu tôn mạ sang thị trường Mỹ đã tạm ngừng từ thời điểm đó đến nay.

Đầu tháng 4, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố quyết định sơ bộ trong cuộc điều tra chống bán phá giá (AD) đối với sản phẩm thép mạ nhập khẩu từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Cuộc điều tra được khởi xướng từ tháng 9/2024, khi DOC nhận được đơn kiện từ các nhà sản xuất thép Mỹ. Sau quyết định sơ bộ này, DOC sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng vào ngày 18/8, trước khi Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC) đưa ra kết luận cuối cùng vào tháng 10/2025.

Mức thuế chống bán phá giá đối với các doanh nghiệp Việt Nam có sự chênh lệch đáng kể. Các công ty bị điểm tên chịu mức thuế 39,84-59%, và phần còn lại sẽ áp mức tối đa 88,12%.

Trong số này, đáng chú ý có Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG) là công ty niêm yết bị áp thuế mức cao nhất đến 59%. Tiếp đến còn có Tôn Hòa Phát - thuộc Tập đoàn Hòa Phát (Mã: HPG) và Thép Nam Kim (Mã: NKG) đều bị áp mức thuế 49,42%.

Công ty Tôn Đông Á (Mã: GDA) là công ty đại chúng chịu mức thuế thấp nhất ở mức 39,84%.

Ngoài ra còn nhiều công ty khác như Tôn Pomina, Thương mại Thép TVP, Thép Tây Nam, Tôn Phương Nam và các công ty có vốn nước ngoài như China Steel & Nippon Steel Việt Nam, Maruichi Sun Steel, Sam Hwan Vina, Tôn Thép Việt Pháp sẽ cùng mức thuế 49,42%.

Các doanh nghiệp thép Việt Nam khác không được đề cập kể trên sẽ chịu thuế tới 88,12%.

Bên cạnh thuế chống bán phá giá, trợ cấp, các loại thép Việt Nam nói chung khi xuất khẩu sang Mỹ phải chịu mức thuế 25% theo mục 232 áp dụng từ năm 2018 và mới đây ông Trump tiếp tục tuyên bố nâng thuế thép bắt buộc lên 50%.

Việc giảm tỷ trọng hoặc thậm chí ngừng xuất khẩu sang Mỹ cũng đang xảy ra tại Nam Kim (Mã: NKG). Tại ĐHĐCĐ năm 2025 diễn ra hôm 25/4, lãnh đạo của Nam Kim cho biết kể từ khi Mỹ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp hồi tháng 9 năm ngoái thì việc xuất khẩu tôn mạ sang thị trường này gần như ngưng lại. Năm ngoái, Mỹ chiếm 10% tỷ trọng xuất khẩu của doanh nghiệp này.

“Mức thuế sơ bộ mà Mỹ đưa ra tương đối bất lợi và việc xuất khẩu sang thị trường này vẫn rất khó khăn. Nam Kim gần như không xuất khẩu sang Mỹ trong vòng 2 quý vừa rồi. Trong các quý tới, việc bán hàng sang thị trường này không thể xấu hơn”, lãnh đạo công ty cho biết.

Đối với Hòa Phát, doanh nghiệp thép lớn nhất Việt Nam, cho biết cũng đã hạ tỷ trọng xuất khẩu nói chung và bán hàng sang Mỹ nói riêng trong bối cảnh môi trường thuế quan phức tạp.

Tổng Giám đốc Hòa Phát ông Nguyễn Việt Thắng cho biết năm nay công ty cố gắng duy trì tỷ trọng xuất khẩu nằm dưới 20%. Thực tế có giai đoạn như 2024 khi thị trường trong nước khó khăn thì tỷ trọng xuất khẩu đã lên tới 31% - cao nhất từ trước tới nay. Tuy nhiên, đây là giải pháp tức thời trong bối cảnh tiêu thụ ở thị trường nội địa khó khăn khi lĩnh vực bất động sản vẫn chưa phục hồi.

Ông Thắng nói thêm Hòa Phát hiện xuất sang 40 nước trên thế giới. Thị trường Mỹ hiện chiếm khoảng 1%. Do đó, với bất ổn như vừa qua thì việc chia nhỏ thị trường sẽ giúp mức độ ảnh hưởng ít đi và tập đoàn có thời gian xoay chuyển sang thị trường khác.

Trên thực tế, kể từ cuối quý II - đầu quý III năm ngoái, lượng thép xuất khẩu sang Mỹ đã giảm dần, nhất là sau khi Mỹ mở một cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với với tôn mạ.

Theo Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu thép sang Mỹ trong tháng 4 đạt 38.694 tấn, giảm mạnh 61% so với cùng kỳ năm. Tính chung 4 tháng năm nay, Việt Nam xuất khẩu 387.884 tấn thép sang Mỹ, giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguồn: Cục Hải quan (H.Mĩ tổng hợp)

Kết quả giảm sút của 4 tháng đầu năm nay khiến tỷ trọng xuất khẩu thép sang Mỹ giảm xuống còn khoảng 10%, so với mức 13,2% của năm 2024.

Nguồn: Cục Hải quan (H.Mĩ tổng hợp)

Chuyển hướng nội địa

Trên thực tế, thị trường nội địa trở thành lực đỡ cho các doanh nghiệp thép trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ thương mại gia tăng và sự cạnh tranh gay gắt hơn từ thép Trung Quốc tại các thị trường xuất khẩu.

Theo góc nhìn của Hòa Phát, việc Mỹ áp dụng thuế mở rộng với các quốc gia khác đã gây ra phản ứng dây chuyền dẫn đến tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng và đảo lộn dòng chảy thương mại thép toàn cầu.

Các doanh nghiệp thép đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và chuyển hướng sang các thị trường ngoài Mỹ làm tăng thêm áp lực cạnh tranh tại các thị trường này khiến cho hoạt động xuất khẩu thép nói chung gặp nhiều khó khăn.

Ngược lại, tại thị trường Việt Nam, sau giai đoạn trầm lắng của năm 2023 và sự phục hồi chậm trong năm 2024, thị trường thép nội địa ghi nhận những cải thiện đáng kể về sản xuất và tiêu thụ thép.

Sự hồi phục chung của thị trường thép Việt Nam đến từ nhiều yếu tố bao gồm đầu tư công tăng tốc trở lại sau Tết, nhu cầu xây dựng dân dụng phục hồi tại các đô thị lớn, cùng với động lực từ các khu công nghiệp mới tại miền Trung và phía Nam.

Ngành thép bất ngờ bứt tốc trong tháng 3, kéo theo kết quả chung trong quý I khởi sắc. Theo số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), bán hàng thép thành phẩm trong tháng 3 tăng 26% lên 3 triệu tấn.

Trong đó, thép cán nóng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất với 48%, tiếp đến là thép xây dựng. Đây là một trong những tháng hiếm hoi kể từ năm ngoái đến nay ghi nhận việc bán hàng tăng trưởng hai con số trong bối cảnh nhu cầu thị trường nội địa yếu và thương mại bất ổn.

Tính chung trong quý I, các doanh nghiệp đã tiêu thụ được 7,5 triệu tăng 12% so với cùng kỳ. Sản lượng trong quý I đạt hơn 7,46 triệu tấn tăng 6%. Như vậy, trong quý I, các nhà máy không những tiêu thụ hết số lượng thép đã sản xuất mà còn dùng cả lượng hàng tồn kho từ trước đó.

Thị trường nội địa vẫn đang thể hiện tốt vai trò làm trụ đỡ cho các doanh nghiệp thép. Điều này thể hiện qua việc mặc dù xuất khẩu giảm mạnh tới 37% trong quý I nhưng kết quả bán hàng chung vẫn tăng trưởng mạnh.

VSA nhận định quý I năm nay là một giai đoạn đầy thách thức với ngành thép khi có sự đối lập giữa tăng trưởng nội địa và những khó khăn ở thị trường xuất khẩu. Theo đó, các thị trường có xu hướng tăng cường bảo hộ.

Trái lại thị trường nội địa quý I ghi nhận những tín hiệu tích cực khi tăng trưởng GDP đạt 6,93%, cao nhật xét trong cùng kỳ 5 năm qua. Chính phủ cũng đang thúc đẩy việc đầu tư các công trình hạ tầng, điển hình như cao tốc bắc - nam, sân bay Long Thành, giúp hỗ trợ việc tiêu thụ thép.

Bên cạnh đó, việc Bộ Công Thương áp biện pháp phòng vệ thương mại tạm thời đối với thép HRC và tôn mạ nhập khẩu từ một số nước, đặc biệt là Trung Quốc đã và sẽ giúp thúc đẩy việc bán hàng của các doanh nghiệp thép Việt Nam.

Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen (Mã HSG) cho rằng thị trường nội địa năm nay đóng vai trò quan trò trong bối cảnh thị trường xuất khẩu thép gặp nhiều khó khăn từ sức ép biến động địa chính trị và bảo hộ thương mại. Trong đó, hệ thống phân phối, bán lẻ vật liệu xây dựng, nội thất Hoa Sen Home đóng vai trò là trụ đỡ.

Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen ví von “những người điều hành doanh nghiệp cũng giống như người chơi cờ, khi thời cuộc thay đổi, ván cờ đã thay đổi thì nước đi cũng phải khác. Bối cảnh hiện nay khôn ngoan nhất là phải quay lại thị trường nội địa và Hoa Sen Home chính là được định hướng để làm điều này. Nếu chỉ duy trì mảng kinh doanh truyền thống thì Tập đoàn Hoa Sen sẽ giảm dần và từ từ biến mất…”.

H.Mĩ

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/my-ap-thue-doi-voi-50-thep-nhap-khau-nganh-thep-viet-nam-se-chiu-tac-dong-lon.html