Mỹ 'bật đèn xanh' cho Ukraine tấn công Nga bằng vũ khí tầm xa liệu có là bước đột phá?

8 giờ trướcBài gốc

Tên lửa hành trình Tomahawk do Mỹ sản xuất được cho là có tầm bắn xa và độ chính xác cao. (Nguồn: Viện Hải quân Mỹ)

Trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 28/9, ông Keith Kellogg, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về vấn đề Ukraine, cho biết Kiev có thể đã được Washington cho phép sử dụng vũ khí của nước này tiến hành các cuộc tấn công tầm xa. Việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Kiev cũng đang được xem xét.

Yêu cầu có thể được đáp ứng?

Trước hết, Ukraine đã yêu cầu Mỹ phê duyệt viện trợ vũ khí tầm xa kể từ khi xung đột với Nga bắt đầu vào năm 2022. Ban đầu, Kiev chỉ nhận được tên lửa dẫn đường GMLRS tầm bắn 85 km cho các bệ phóng HIMARS và tên lửa chống bức xạ HARM phóng từ máy bay. Những vũ khí này thời gian đầu tỏ ra khá hiệu quả trong việc phá vỡ hệ thống hậu cần và phòng không của đối phương, nhưng theo thời gian, quân đội Nga bắt đầu thích nghi, thay đổi chiến thuật và cải tiến trang thiết bị.

Kiev cũng đề nghị Washington cung cấp tên lửa ATACMS, vốn vẫn được coi là vũ khí chiến thuật, nhưng cho phép tấn công xa hơn (từ 150 km đến hơn 300 km) và với đầu đạn lớn hơn. Ukraine đã nhận được loại tên lửa này vào cuối năm 2023 với điều kiện sử dụng hạn chế.

Lô ATACMS M39 (đầu đạn chùm, tầm bắn 150 km) đầu tiên được cung cấp với số lượng nhỏ vào cuối năm 2023. Mặc dù ít ỏi, nhưng tên lửa này tỏ ra rất hiệu quả trong việc phá hủy hệ thống phòng không và trực thăng của đối phương trên mặt đất. Vấn đề là chúng được cung cấp vào thời điểm muộn sau khi Ukraine bắt đầu cuộc tấn công ở khu vực Zaporizhia và đã thất bại.

Năm 2024, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã bắt đầu cung cấp cho Ukraine tên lửa ATACMS với các phiên bản cải tiến mới hơn, có tầm bắn khoảng 300 km, nhưng ban đầu chúng chỉ giới hạn ở các mục tiêu bên trong lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng. Và khi Ukraine được phê duyệt cho các cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Nga bằng ATACMS, máy bay Nga đã phân tán vào sâu hơn phía trong lãnh thổ nên ATACMS không đủ tầm bắn và số lượng vũ khí Kiev nhận được cũng quá ít.

Theo nhiều báo cáo, kể từ đầu năm 2025, chính quyền Tổng thống Trump đương nhiệm đã hạn chế hơn nữa các cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Nga. Tờ Wall Street Journal cho biết Lầu Năm Góc phải phê duyệt mục tiêu trước khi tên lửa thực sự được phóng.

Điều này có thể làm giảm hiệu quả các cuộc tấn công của Ukraine, ảnh hưởng đến cả việc lựa chọn mục tiêu và thời điểm. Yếu tố thời điểm đặc biệt quan trọng trong các cuộc tấn công vào các mục tiêu có thể di chuyển (ví dụ như bệ phóng tên lửa đất đối không như S-300/S-400), vì theo thời gian, chúng có thể dễ dàng hoán đổi vị trí triển khai và tránh được cuộc tấn công.

Thời điểm hiện tại, Ukraine đã tự phát triển nhiều vũ khí tấn công tầm xa (chủ yếu dựa vào máy bay không người lái), nhưng các cuộc tấn công của Nga (cũng được thực hiện bằng máy bay không người lái, cũng như tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình) đang cản trở việc sản xuất và triển khai của Ukraine.

Ngoài ra, các loại vũ khí của Mỹ, chẳng hạn như tên lửa Tomahawk, có thể được coi là vũ khí chiến lược tác chiến, với tầm bắn trên 1,5 nghìn km, cũng như các tên lửa ATACMS chiến thuật tầm ngắn hơn hoặc JASSM phóng từ trên không với tầm bắn 300-400 km, đều có các đặc điểm thiết kế hỗ trợ khả năng xuyên thủng hệ thống phòng không của đối phương.

Lực lượng Ukraine có thể tăng cường sức mạnh bằng cách kết hợp tốc độ và khả năng cơ động (trong trường hợp tên lửa đạn đạo chiến thuật) hoặc bằng khả năng tàng hình và tốc độ bay thấp (trong trường hợp tên lửa hành trình, như JASSM và ở một mức độ nào đó là Tomahawk hoặc ERAM mới). Tất nhiên, hệ thống phòng không của Nga sẽ thay đổi theo thời gian làm cho tất cả các loại vũ khí phương Tây kém hiệu quả hơn nhưng không hẳn không hiệu quả.

Vũ khí do Mỹ cung cấp, kết hợp với các hệ thống hiện có của Ukraine như Neptune và máy bay không người lái, có thể khiến hệ thống phòng không của đối phương khó hoạt động hiệu quả hơn. Đặc biệt là khi hệ thống phòng không mặt đất hiện đại về nguyên tắc hoạt động chống lại các mục tiêu bay thấp dựa trên "nguyên tắc bảo vệ điểm/khu vực cục bộ" thay vì "nguyên tắc bảo vệ diện rộng", vì các hệ thống radar mặt đất khó phát hiện mục tiêu bay thấp.

"Quyết định liều lĩnh"

Hiện tại, mức độ quyết định của Mỹ trong việc cho phép Ukraine tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga vẫn chưa thực sự rõ ràng. Tuy nhiên, có vẻ như chính quyền Tổng thống Trump đã để ngỏ khả năng cho việc này.

Trả lời câu hỏi của Fox News rằng liệu Tổng thống Trump có ủng hộ việc Ukraine tấn công tầm xa vào Nga hay không, ông Kellogg cho biết: “Tôi nghĩ, dựa trên những gì ông ấy đã nói và dựa trên những gì Phó Tổng thống J.D. Vance cùng Ngoại trưởng Marco Rubio đã nói, thì câu trả lời là có”. Ngoài ra, Đặc phái viên Mỹ về vấn đề Ukraine nói thêm: “Không hề tồn tại cái gọi là vùng an toàn”.

Trong khi đó, phía Nga nhiều lần cảnh báo rằng việc phương Tây tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ không thay đổi cục diện trên tiền tuyến, mà chỉ làm tăng nguy cơ leo thang, dẫn tới xung đột trực tiếp giữa Nga và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Hồi tháng 11/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin từng nhấn mạnh rằng “xung đột khu vực ở Ukraine do phương Tây kích động đã mang yếu tố toàn cầu”, đồng thời cảnh báo rằng nước này sẽ có biện pháp đáp trả nếu căng thẳng tiếp tục leo thang.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Ukraine tiến hành nhiều cuộc tấn công sâu trong lãnh thổ Nga bằng hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân ATACMS, hệ thống tên lửa phóng loạt cơ động cao HIMARS của Mỹ cũng như tên lửa hành trình Storm Shadow của Anh.

Điện Kremlin cũng nhiều lần cảnh báo rằng những “quyết định liều lĩnh” của phương Tây trong việc cung cấp tên lửa tầm xa cho Kiev sẽ không thể bỏ qua mà không có phản ứng.

Bàn về khả năng Mỹ cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine, ngày 29/9, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết rằng các chuyên gia quân sự Nga đang theo dõi khả năng này, nhưng khẳng định tên lửa Tomahawk sẽ không thay đổi tình hình trên chiến trường.

“Hiện không có liều thuốc thần kỳ nào có thể thay đổi tình hình ở tiền tuyến đối với Ukraine. Không có vũ khí thần kỳ nào cả, dù đó là Tomahawk hay các loại tên lửa khác, chúng cũng sẽ không thể làm thay đổi cục diện”, ông Dmitry Peskov nói.

Ngày 2/10, ông Dmitry Peskov cũng khẳng định rằng, nếu Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine, điều này sẽ gây ra một đợt leo thang nguy hiểm mới giữa Nga và phương Tây.

"Giới chức Mỹ trong một cuộc phỏng vấn tuần này đã nói về khả năng cung cấp loại tên lửa này (Tomahawk) và thậm chí thừa nhận khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Đây, dĩ nhiên, là một dấu hiệu nguy hiểm và Moscow không thể làm ngơ. Nếu điều này xảy ra, nó sẽ đồng nghĩa với một bước leo thang nghiêm trọng mới, đòi hỏi Nga phải có phản ứng thích đáng”, người phát ngôn Điện Kremlin nhấn mạnh.

Có thể thấy, nếu Mỹ thực sự viện trợ tên lửa Tomahawk cho Ukraine, thì cục diện xung đột có thay đổi hay không còn khó nói nhưng khả năng chấm dứt xung đột sẽ ngày càng xa vời.

(theo Defence24, RT)

Đức Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/my-bat-den-xanh-cho-ukraine-tan-cong-nga-bang-vu-khi-tam-xa-lieu-co-la-buoc-dot-pha-329764.html