Trong bối cảnh xung đột Israel - Iran leo thang, Mỹ đã sử dụng khoảng 15 - 20% kho dự trữ tên lửa đánh chặn của Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) toàn cầu chỉ trong 12 ngày (từ ngày 13/6-24/6) để tăng cường khả năng phòng không cho Israel trước các loạt tên lửa đạn đạo của Iran.
Theo thống kê, con số trên đã tiêu tốn hơn 800 triệu USD, đặt ra những câu hỏi cấp bách về tính bền vững của các nguồn lực phòng thủ tên lửa của Mỹ và chiến lược của Washington khi đưa loại vũ khí này tham gia vào cuộc xung đột.
Hệ thống THAAD
Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) là một nền tảng chuyên dụng được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo trong giai đoạn cuối của chúng, thường ở độ cao từ 40 đến 150 km. Không giống như các hệ thống phòng không truyền thống dựa vào đầu đạn nổ, THAAD sử dụng một hệ thống đánh chặn động học "hit-to-kill", có thể phá hủy tên lửa đang bay tới thông qua tác động trực tiếp ở tốc độ siêu thanh.
Mỗi tổ hợp THAAD bao gồm sáu đến chín bệ phóng gắn trên xe tải, mỗi bệ mang tám tên lửa đánh chặn, một radar AN/TPY-2 và một trung tâm chỉ huy.
Radar AN/TPY-2, có khả năng phát hiện mục tiêu cách xa tới 3.000 km, cung cấp dữ liệu theo dõi chính xác để dẫn đường cho các tên lửa đánh chặn. Trong khi đó, một tên lửa đánh chặn riêng lẻ có giá khoảng 12-15 triệu USD.
THAAD trong xung đột Israel-Iran
Việc triển khai THAAD tới Israel bắt đầu vào tháng 10/2024, sau cuộc tấn công bằng tên lửa quy mô lớn của Iran vào ngày 1/10, trong đó có hơn 200 tên lửa đạn đạo được phóng đi để trả đũa các cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran.
Một hệ thống THAAD thứ hai được cho là đã được triển khai vào tháng 4/2025. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc chưa đưa ra bình luận về thông tin này.
Việc sử dụng rộng rãi hệ thống này diễn ra trong khoảng thời gian 12 ngày từ ngày 13/6 đến ngày 24/6, khi Iran phóng loạt tên lửa nhắm vào các thành phố của Israel, bao gồm Tel Aviv, Haifa và Beersheba.
Theo báo cáo, trong 12 ngày xung đột, Iran đã bắn khoảng 600 tên lửa. Với hệ thống phòng thủ nhiều lớp bao gồm THAAD, Arrow, David's Sling và Iron Dome, Israel gần như đánh chặn toàn bộ mục tiêu trong số đó.
Chiến thuật của Iran dựa trên việc áp đảo hệ thống phòng thủ của Israel bằng các loạt đạn ồ ạt, kết hợp tên lửa đạn đạo như Shahab-3 và các hệ thống siêu thanh tiềm tàng như Fattah-1, có thể cơ động để tránh bị đánh chặn. THAAD đóng vai trò quan trọng trong việc nhắm mục tiêu vào tên lửa đạn đạo tầm cao, bổ sung cho hệ thống Arrow của Israel.
Tuy nhiên, một sự cố đáng chú ý là vào ngày 4/5/2025, khi một tên lửa Houthi vượt qua THAAD và bị Arrow đánh chặn, đã làm nổi bật những điểm yếu tiềm ẩn trong khả năng xử lý một số mối đe dọa tiên tiến của THAAD.
Sự phụ thuộc quá nhiều vào THAAD trong giai đoạn này đã làm cạn kiệt khoảng 60-80 tên lửa đánh chặn, một phần đáng kể trong kho vũ khí toàn cầu của Mỹ, làm dấy lên câu hỏi về tính bền vững của hệ thống này trong các cuộc xung đột kéo dài.
Quỳnh Như
Theo Bulgarian Military