Phát biểu tại cuộc họp báo trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh NATO ở La Haye, ngày 25/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề cập việc chính quyền của ông sẽ tiến hành đàm phán với Iran vào tuần tới. Hai bên có thể ký một thỏa thuận và Mỹ sẽ đưa ra những yêu cầu như trong những vòng đàm phán trước khi xung đột bùng phát gần đây, rằng Iran sẽ không có vũ khí hạt nhân. Ông Trump bày tỏ tin tưởng Iran sẽ theo đuổi con đường ngoại giao hướng tới hòa giải nhưng không đưa ra thông tin chi tiết về các cuộc thảo luận vào tuần tới như địa điểm và những người tham gia.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở La Haye. Ảnh: Reuters
Những phát biểu kể trên được Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra sau khi Mỹ tiến hành các cuộc không kích mạnh mẽ làm suy yếu nghiêm trọng năng lực hạt nhân của Iran.
Cùng ngày, trả lời phỏng vấn Fox News, Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff cho biết, Tổng thống Donald Trump đang hướng tới “một thỏa thuận hòa bình toàn diện vượt xa cả lệnh ngừng bắn”. Ông đồng thời tiết lộ rằng Mỹ và Iran đã có các cuộc trao đổi “rất hứa hẹn” cả trực tiếp và gián tiếp. Theo nhà ngoại giao Mỹ, điều kiện cho đàm phán đã hội đủ. Đó là Israel và Mỹ đã đạt được mục tiêu khi phá hủy hoàn toàn năng lực làm giàu urani của Iran, trong khi điều kiện tiên quyết mà Iran đưa ra trước đó yêu cầu Israel chấm dứt chiến dịch quân sự cũng đã được thực hiện.
Iran chưa xác nhận khả năng diễn ra cuộc gặp vào tuần tới và vẫn cho thấy sự hoài nghi đối với thiện chí của Mỹ sau các cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của nước này hồi cuối tuần trước. Tuy nhiên, Iran cũng tuyên bố sẵn sàng quay lại đàm phán nếu lệnh ngừng bắn với Israel được duy trì và sẽ tiếp tục bảo vệ “quyền hợp pháp” được phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Vòng đàm phán thứ 6 giữa Mỹ và Iran từng được lên kế hoạch tổ chức đầu tháng này tại Oman, nhưng đã bị hủy bỏ sau khi Israel tiến hành các cuộc không kích nhằm vào Iran. Trong một diễn biến cho thấy con đường khó khăn vẫn ở phía trước, Quốc hội Iran vừa thông qua một dự luật đình chỉ hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), đồng thời chỉ trích IAEA vì không lên án cuộc tấn công của Mỹ. Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi hôm qua bày tỏ lo ngại rằng cơ quan này đã mất khả năng giám sát các vật liệu hạt nhân nhạy cảm kể từ khi xung đột giữa Israel và Iran nổ ra.
Ông hối thúc Iran nhanh chóng nối lại hợp tác với các thanh tra viên quốc tế: “Để xác minh và đánh giá toàn bộ tình hình, các thanh sát viên quốc tế cần được trở lại Iran dù việc quay lại các cơ sở từng bị oanh kích sẽ không giống như một cuộc thanh sát thông thường do nguy cơ còn sót lại bom mìn và khả năng nhiễm xạ. Dù vậy, công nghệ và năng lực công nghiệp hạt nhân của Iran vẫn còn nguyên và vì thế việc giám sát trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Điều quan trọng không nằm ở thời gian hai hay ba tháng, mà là nhu cầu cấp bách cho một thỏa thuận có giá trị lâu dài."
Iran từ lâu vẫn khẳng định chương trình hạt nhân của mình mang mục đích hòa bình, trong khi các cơ quan tình báo Mỹ và IAEA cũng đánh giá Iran không tích cực theo đuổi chế tạo vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, giới lãnh đạo Israel cho rằng Iran có thể nhanh chóng đạt được năng lực sản xuất bom hạt nhân nếu muốn và cảnh báo lệnh ngừng bắn hiện tại chỉ là “một sự trao đổi”, chứ không đi kèm bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến chương trình hạt nhân.
Trong tuyên bố đưa ra cùng ngày (25/6), Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ John Ratcliffe cũng khẳng định, các cuộc không kích của Mỹ đã "gây thiệt hại nghiêm trọng" cho chương trình hạt nhân của Iran.
Mỹ và Iran thường xuyên tiến hành các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của Tehran kể từ tháng 4. Nhưng đã không có cuộc đàm phán chính thức nào được tổ chức kể từ khi Israel phát động các cuộc tấn công vào Iran vào ngày 13/6 vừa qua.
Phương Anh, Thu Hoài/VOV1