Tổng thống Donald Trump xem thuế quan là công cụ quan trọng để thu hút đầu tư mới vào Mỹ và tạo nguồn doanh thu mới cho ngân sách của Mỹ. Ảnh: Getty Images
Ông Trump đang chuẩn bị công bố thuế quan đối ứng vào ngày 2-4 tới để trả đũa thuế quan và các rào cản thương mại khác mà các nước khác áp vào hàng hóa Mỹ. Tuy nhiên, theo các quan chức cố vấn của ông Trump, chính sách thuế đối ứng sẽ không áp dụng rộng rãi như kế hoạch ban đầu. Những nước không áp thuế với hàng hóa Mỹ hoặc chịu thâm hụt thương mại với Mỹ sẽ không bị áp thuế đối ứng.
Chính phủ Mỹ cũng dự kiến chưa công bố mức thuế quan riêng cho các lĩnh vực ô tô, chip, dược phẩm và gỗ vào ngày 2-4.
Một quan chức cho biết thêm, ông Trump muốn gây tác động tức thời bằng cách tuyên bố thuế đối ứng có hiệu lực ngay lập tức sau khi thông báo. Điều này có thể sẽ làm căng thẳng thêm mối quan hệ với các đồng minh của Mỹ và ít nhất dẫn đến một số hành động trả đũa. Các cố vấn lưu ý, chưa có quyết định nào được xem là cuối cùng cho đến khi Tổng thống Trump công bố.
Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 21-3, ông Trump nhấn mạnh, thuế quan sẽ mang lại hàng chục tỉ đô la mỗi năm cho ngân sách của đất nước.
Nhưng phản ứng tiêu cực của thị trường đối với mức thuế ban đầu áp vào hàng hóa của Canada, Mexico và Trung Quốc, cũng như các sản phẩm nhôm thép trên toàn cầu có thể ảnh hưởng đến ông Trump, người lâu nay vẫn sử dụng các chỉ số chứng khoán của Mỹ như là thước đo thành công trong công việc.
Những ngày gần đây, các cố vấn của ông Trump công khai thừa nhận, danh sách các nước bị áp thuế đối ứng có thể không rộng rãi. Ngay cả bản thân ông Trump cũng đã ám chỉ đến điều này khi nói rằng sẽ có “sự linh hoạt” đối với thuế đối ứng trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí vào cuối tuần trước.
Đây thực chất là một sự thoái lui so với kế hoạch ban đầu của ông về một mức thuế quan toàn cầu ở mức cố định khoảng từ 10-25%, mà sau đó chuyển thành đề xuất thuế đối ứng. Vẫn chưa rõ ông Trump sẽ đưa nước nào vào mục tiêu áp thuế đối ứng. Nhưng một quan chức Nhà Trắng tiết lộ, khi thảo luận về vấn đề này, ông đã gọi Liên minh châu Âu (EU), Mexico, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Ấn Độ và Trung Quốc là những đối tác lạm dụng thương mại.
Kevin Hassett, giám đốc Hội đồng kinh tế quốc gia Mỹ cho rằng, các thị trường đã lo ngại quá mức về phạm vi áp thuế đối ứng.
“Các thị trường dự báo Mỹ sẽ áp thuế đối ứng ở mức cao đối với tất cả mọi nước. Tôi nghĩ thị trường cần thay đổi dự báo này vì không phải nước nào cũng lợi dụng chúng ta về thương mại. Chỉ có một vài nước làm như vậy và sẽ bị áp các mức thuế đối ứng”, ông nói trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng tin Fox News
Ông Trump cũng đã cam kết sẽ kết hợp thuế đối ứng cùng thuế quan theo ngành đối với ô tô, chip, dược phẩm và gỗ xẻ lên đến 25%. Nhưng các cố vấn cho biết, kế hoạch áp thuế theo ngành vẫn chưa rõ ràng và cho đến nay, chưa được lên kế hoạch công bố cùng thời điểm với thuế đối ứng vào ngày 2-4.
Theo các cố vấn, mức thuế 25% đối với ô tô vẫn đang được xem xét và ông Trump chưa loại trừ khả năng áp dụng thuế này thời điểm khác. Tuy nhiên, việc loại bỏ thuế ô tô khỏi thông báo ngày 2-4 sẽ là tin đáng mừng đối với ngành công nghiệp ô tô, vốn đang lo ngại đối mặt với viễn cảnh chịu ba luồng thuế quan riêng biệt (thuế đối ứng, thuế nhôm thép, thuế quan theo ngành), gây căng thẳng cho chuỗi cung ứng.
Sự kiện 2-4 sắp tới cũng có thể bao gồm một số quyết định rút lại thuế quan, dù điều đó vẫn chưa chắc chắn. Ông Trump đã công bố và sau đó hoãn áp mức thuế 25% đối với hàng hóa từ Canada và Mexico. Quyết định cuối cùng về mức thuế này vẫn chưa rõ ràng khi lệnh hoãn áp thuế của ông Trump sắp hết hạn. các cố vấn của ông Trump cho biết, thuế quan đối với Canada và Mexico có thể được dỡ bỏ hoàn toàn và thay thế bằng thuế đối ứng.
Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết , chỉ có khoảng 15% trong số các đối tác thương mại của Mỹ áp thuế cao hoặc hàng rào phi thuế quan đối với hàng hóa Mỹ.
Ông Trump coi thuế quan là công cụ quan trọng để thu hút đầu tư mới vào Mỹ và tạo nguồn doanh thu mới mà ông hy vọng sẽ bù đắp cho việc cắt giảm thuế doanh nghiệp mà đảng Cộng hòa của ông đang cân nhắc.
“Thuế quan sẽ khiến nước Mỹ cạnh tranh hơn và khuyến khích đầu tư vào nước Mỹ”, Stephen Miran, Chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế quốc gia Mỹ nói.
Nhà Trắng cũng lập luận rằng, hàng ngàn tỉ đô la cam kết đầu tư vào Mỹ của các nước và doanh nghiệp ngoài trong những tháng gần đây là bằng chứng cho thấy kế hoạch áp thuế của ông Trump đang có hiệu quả.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế vẫn hoài nghi về việc liệu thuế quan có thực sự giúp cải thiện thâm hụt ngân sách của Mỹ hay không, đặc biệt khi xét đến nguy cơ gây lạm phát hoặc suy thoái kinh tế. Các công ty cũng có thể thích ứng bằng cách dịch chuyển chuỗi cung ứng, đặc biệt là nếu không phải tất cả các nước đều bị Mỹ áp các mức thuế mới.
Theo một cuộc khảo sát vào năm ngoái của Viện Kinh tế quốc tế Peterson, doanh thu hải quan của Mỹ từ hàng hóa Trung Quốc tăng vọt sau khi ông Trump áp thuế với hàng hóa của nước này năm 2018 trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, nhưng sau đó đạt đỉnh vào năm 2022 và giảm mạnh vào năm 2023.
Theo Bloomberg, CNBC
Lê Linh