Mỹ làm gì để đảm bảo chuỗi cung ứng đất hiếm?

9 giờ trướcBài gốc

(Ảnh minh họa)

Vào tháng 10, Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã gặp nhau tại Nhà Trắng để ký một thỏa thuận tăng cường chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng và đất hiếm, với tổng giá trị các dự án được công bố lên tới 8,5 tỷ USD.

Đất hiếm là những khoáng sản thiết yếu được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm sản xuất nam châm cho các hệ thống vũ khí, sản xuất chất bán dẫn, robot, và xe điện. Hiện nay, Trung Quốc là nước sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới, chiếm ưu thế trong toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu. Trung Quốc nắm giữ khoảng 70% trữ lượng đất hiếm của thế giới, tương đương 44 triệu tấn, theo sau là Brazil (21 triệu tấn), Ấn Độ (6,9 triệu tấn) và Australia (5,7 triệu tấn).

Với tư cách là đồng minh của Mỹ, Australia có vị thế thuận lợi để phát triển thị trường đất hiếm của mình, với sự hỗ trợ tài chính từ Washington nhằm đối phó với sự thống trị của Trung Quốc. Sau cuộc gặp, ông Albanese cho biết sẽ có ba nhóm dự án hợp tác giữa Australia và Mỹ, bao gồm các doanh nghiệp như tập đoàn nhôm Mỹ Alcoa.

Thỏa thuận được cho là bao gồm khoản đầu tư 3 tỷ USD từ phía Mỹ cho các dự án khai thác và chế biến, đồng thời đặt ra mức giá sàn cho các khoáng sản quan trọng. Nhà Trắng cũng thông báo kế hoạch đầu tư xây dựng một nhà máy tinh luyện gali tại Tây Australia với công suất 100 tấn mỗi năm. Theo Nhà Trắng, các khoản đầu tư của Hoa Kỳ tại Australia dự kiến sẽ mở khóa các mỏ khoáng sản quan trọng trị giá 53 tỷ USD.

Tổng thống Trump nói với báo giới: "Chỉ khoảng một năm nữa thôi, chúng ta sẽ có nhiều khoáng sản quan trọng và đất hiếm đến mức không biết dùng thế nào cho hết". Ông cũng cho biết Mỹ đang hợp tác với các quốc gia khác ngoài Australia để đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia trong ngành, việc phát triển thị trường đất hiếm của Australia có thể mất từ 5 đến 7 năm. Trong khi đó, Trung Quốc hiện vẫn chiếm 90% công suất tinh luyện đất hiếm toàn cầu, 69% sản lượng khai thác và 98% năng lực sản xuất nam châm.

Sau thỏa thuận giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Australia, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Guo Jiakun, phản hồi rằng: "Các quốc gia giàu tài nguyên với khoáng sản quan trọng nên đóng vai trò chủ động trong việc bảo vệ an ninh và ổn định của chuỗi công nghiệp và cung ứng, đồng thời đảm bảo hợp tác kinh tế và thương mại bình thường".

Trước đó, vào đầu tháng 10, Bộ Thương mại Trung Quốc đã công bố mở rộng các hạn chế đối với xuất khẩu đất hiếm, với lý do nhằm ngăn chặn "việc sử dụng sai mục đích" các khoáng sản này trong lĩnh vực quân sự và các lĩnh vực nhạy cảm khác. Trung Quốc đã bổ sung hàng chục công nghệ tinh luyện vào danh sách kiểm soát và yêu cầu các nhà sản xuất nước ngoài sử dụng nguyên liệu Trung Quốc phải tuân thủ các quy định mới. Động thái này đã khiến nhiều người trong ngành lo ngại về sự thiếu đa dạng trong nguồn cung toàn cầu và tác động tiêu cực tiềm tàng của quyết định trên.

Theo Goldman Sachs, thị trường đất hiếm năm 2024 được định giá ở mức 6 tỷ USD. Tổ chức này cảnh báo rằng nếu xảy ra gián đoạn 10% trong các ngành phụ thuộc vào đất hiếm, thiệt hại kinh tế có thể lên tới 150 tỷ USD. Goldman Sachs cho biết các nguyên tố như samarium, graphite, lutetium và terbium sẽ đặc biệt dễ bị tổn thương trước các biện pháp hạn chế xuất khẩu.

Ngân hàng này cũng nhận định rằng các nhà sản xuất phương Tây như Lynas Rare Earths và Solvay có thể giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt, nhưng sự phụ thuộc vào Trung Quốc vẫn ở mức cao. Goldman Sachs nhấn mạnh rằng việc phát triển các mỏ đất hiếm mới thường mất từ 8 đến 10 năm, đồng thời yêu cầu trình độ kỹ thuật và cơ sở hạ tầng tiên tiến - điều mà nhiều quốc gia có tiềm năng khai thác vẫn còn thiếu.

Chính phủ Mỹ không chỉ tìm đến Australia để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc mà còn đang xem xét khả năng thành lập kho dự trữ chiến lược đất hiếm, đồng thời hỗ trợ các nhà sản xuất trong nước thông qua các biện pháp kiểm soát giá và thuế quan. Trong chuyến công du châu Á mới đây, ông Trump cũng đã ký các thỏa thuận với Nhật Bản, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia nhằm đa dạng hóa nguồn cung khoáng sản quan trọng.

Tuần qua, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một thỏa thuận khung nhằm đình chỉ việc áp thuế 157% đối với hàng hóa Trung Quốc, mở đường cho khả năng ký kết một thỏa thuận thương mại giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong thời gian tới. Dù chưa có nhiều thông tin được công bố, thỏa thuận này nhiều khả năng sẽ bao gồm cả vấn đề đất hiếm.

Bất chấp khả năng đạt được thỏa thuận với Trung Quốc, chính quyền Tổng thống Trump vẫn được cho là sẽ tiếp tục tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng nhằm giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh. Sau nhiều tháng quan hệ thương mại căng thẳng, Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục đầu tư vào "chủ quyền năng lượng" của mình thông qua hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp trong nước và thúc đẩy các thỏa thuận với các đồng minh toàn cầu trong nhiều lĩnh vực năng lượng.

Bình An

Nguồn PetroTimes : https://nangluongquocte.petrotimes.vn/my-lam-gi-de-dam-bao-chuoi-cung-ung-dat-hiem-734183.html