Tổng thống Trump dự kiến gặp Tổng thống Putin tại thành phố Anchorage, bang Alaska, vào ngày 15/8. Tại đây, các cuộc thảo luận sẽ tập trung vào việc kết thúc xung đột ở Ukraine. Theo The Telegraph, ông Trump dự định đưa ra một gói đề xuất kinh tế nhằm khuyến khích Nga đồng ý ngừng bắn. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cùng các quan chức cấp cao khác đang làm việc chặt chẽ với ông Trump để hoàn thiện các đề xuất trước hội nghị thượng đỉnh.
Gói đề xuất này được cho là sẽ cấp cho Nga quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên của Alaska, đồng thời dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt đối với ngành hàng không của Moscow, vốn đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ các biện pháp trừng phạt quốc tế.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp tại Helsinki, Phần Lan ngày 16/7/2018. Ảnh: Brendan Smialowski.
Một điểm quan trọng khác là việc cho phép Nga khai thác khoáng sản đất hiếm tại các vùng lãnh thổ Ukraine hiện do Nga kiểm soát. Theo Trường Kinh tế Kiev, Ukraine là một trong số ít quốc gia châu Âu sở hữu trữ lượng lithium lớn, chiếm khoảng một phần ba trữ lượng châu lục và gần 3% trữ lượng toàn cầu. Hồi tháng 4, sau nhiều tháng đàm phán, Mỹ và Ukraine đã ký một thỏa thuận cho phép Washington tiếp cận nguồn khoáng sản này.
Ngoài các khoáng sản tại Ukraine, ông Trump được cho là đang cân nhắc cho phép Nga khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Eo biển Bering, dải biển hẹp ngăn cách Alaska và Nga, nơi ước tính chứa khoảng 13% trữ lượng dầu mỏ thế giới. Việc Nga tiếp cận khu vực này được dự báo sẽ hỗ trợ tham vọng của Moscow ở Bắc Cực, nơi chiếm tới 80% sản lượng khí đốt của Nga vào năm 2022.
Cố vấn cấp cao của Tổng thống Nga Putin, Yury Ushakov, nhận định: “Lợi ích kinh tế của hai nước giao thoa ở Alaska và Bắc Cực, và chúng ta có cơ hội cùng thực hiện những dự án lớn, đôi bên cùng có lợi.
Các quan chức Anh cho rằng, các nhà lãnh đạo châu Âu có thể chấp thuận các đề xuất này, vì chúng không bị coi là khuyến khích hành động quân sự của Nga. Trước đó, ngày 13/8, ông Trump đã có cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu, nhấn mạnh việc đảm bảo lệnh ngừng bắn là ưu tiên hàng đầu trong cuộc gặp sắp tới với Tổng thống Nga Putin.
Mặc dù Nhà Trắng gần đây mô tả cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska là một “bài tập lắng nghe” nhằm hạ thấp tầm quan trọng, nhưng các chi tiết về đề xuất kinh tế cho thấy hội nghị thượng đỉnh này có thể có ảnh hưởng lớn hơn so với cách Nhà Trắng mô tả.
Ngọc Mai