Phái đoàn Mỹ và Ukraine có cuộc đàm phán tại Jeddah, Arab Saudi hôm 11/3. Ảnh: Reuters.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Mỹ hiện sẽ chuyển lời đề nghị này cho Nga và quyết định sẽ nằm trong tay Moscow.
"Chúng tôi hy vọng rằng người Nga sẽ trả lời 'có' càng sớm càng tốt, để chúng tôi có thể tiến tới giai đoạn thứ hai của việc này, đó là các cuộc đàm phán thực sự", ông Rubio nói với các phóng viên sau hơn 8 giờ đàm phán tại Jeddah, Arab Saudi.
Ông Rubio cho biết Washington muốn có một thỏa thuận đầy đủ với cả Nga và Ukraine "càng sớm càng tốt".
"Mỗi ngày trôi qua, cuộc chiến này vẫn tiếp diễn, người chết, người bị ném bom, người bị thương ở cả hai bên của cuộc xung đột này", ông nói.
Moscow sẽ phản ứng như thế nào vẫn là điều chưa chắc chắn.
Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông sẵn sàng thảo luận về một thỏa thuận hòa bình, nhưng ông và các nhà ngoại giao của mình đã nhiều lần tuyên bố rằng họ phản đối lệnh ngừng bắn và sẽ tìm kiếm một thỏa thuận bảo vệ "an ninh lâu dài". Ông Putin cũng loại trừ các nhượng bộ về lãnh thổ và cho biết Ukraine phải rút quân hoàn toàn khỏi 4 khu vực của Ukraine mà Nga tuyên bố chủ quyền và kiểm soát một phần.
Hôm 11/3, Bộ Ngoại giao Nga chỉ nói rằng họ không loại trừ các cuộc tiếp xúc với đại diện của Mỹ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người đang ở Arab Saudi nhưng không tham gia các cuộc đàm phán, cho biết lệnh ngừng bắn là một "đề xuất tích cực", bao gồm cả tiền tuyến trong cuộc xung đột, chứ không chỉ các cuộc giao tranh trên không và trên biển.
Liệu Nga có chấp nhận?
Đại diện các bên trong cuộc đàm phán ở Jeddah hôm 11/3. Ảnh: Reuters.
Nhà lãnh đạo Ukraine cho biết lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực ngay khi Nga đồng ý.
"Khi các thỏa thuận có hiệu lực, trong 30 ngày 'im lặng' này, chúng tôi sẽ có thời gian để chuẩn bị với các đối tác của mình ở cấp độ tài liệu làm việc về mọi khía cạnh cho hòa bình đáng tin cậy và an ninh lâu dài", ông Zelensky cho biết.
Ông Rubio cho biết kế hoạch sẽ được chuyển đến phía Nga thông qua nhiều kênh. Cố vấn an ninh quốc gia của ông Trump, Mike Waltz, dự kiến sẽ gặp người đồng cấp Nga của mình trong những ngày tới và đặc phái viên của ông Trump, Steve Witkoff, có kế hoạch đến thăm Moscow trong tuần này để gặp Tổng thống Putin.
Trong hôm 11/3, ông Trump cho biết ông hy vọng sẽ có một lệnh ngừng bắn nhanh chóng và tin có kế hoạch nói chuyện với ông Putin trong tuần này. "Tôi hy vọng điều đó sẽ diễn ra trong vài ngày tới", ông nói với các phóng viên tại một sự kiện ở Nhà Trắng để quảng bá cho công ty ô tô Tesla của cố vấn thân cận Elon Musk.
Thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine là một bước ngoặt lớn so với cuộc họp gay gắt tại Nhà Trắng vào ngày 28/2 giữa ông Trump, người từ lâu đã hoài nghi về viện trợ cho Ukraine, và ông Zelensky.
Trong tuyên bố chung hôm thứ Ba, hai nước cho biết họ đã đồng ý ký kết sớm nhất có thể một thỏa thuận toàn diện để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine, vốn đã được tiến hành và đã bị cuộc họp hồi cuối tháng 2 đưa vào bế tắc.
Sau cuộc gặp đó, Mỹ đã cắt đứt việc chia sẻ thông tin tình báo và các chuyến hàng vũ khí tới Ukraine, động thái cho thấy rõ rằng ông Trump sẵn sàng gây sức ép với một đồng minh của Mỹ khi ông chuyển sang cách tiếp cận hòa giải hơn với Moscow.
Ông Trump hôm 11/3 cho biết ông sẽ mời Zelensky trở lại Nhà Trắng.
Các quan chức Ukraine cho biết vào cuối ngày thứ Ba rằng cả hỗ trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo của Mỹ đều đã được nối lại.
Phản ứng của châu Âu
Một trợ lý hàng đầu của ông Zelensky cho biết các lựa chọn về bảo đảm an ninh cho Ukraine đã được thảo luận với các giới chức Mỹ. Bảo đảm an ninh là một trong những mục tiêu chính của Kiev và một số nước châu Âu đã bày tỏ mong muốn xem xét việc gửi lực lượng gìn giữ hòa bình.
Trong tuyên bố chung, Ukraine nhắc lại rằng các đối tác châu Âu nên tham gia vào tiến trình hòa bình. Tổng thư ký NATO Mark Rutte sẽ có mặt tại Nhà Trắng vào thứ Năm tới.
"Có vẻ như Mỹ và Ukraine đã có bước tiến quan trọng hướng tới hòa bình. Và châu Âu sẵn sàng giúp đạt được hòa bình công bằng và lâu dài", Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu trên X.
Ông Waltz cho biết việc nối lại viện trợ quân sự ban đầu cho Ukraine sẽ liên quan đến thiết bị từ kho dự trữ của Mỹ - được chính quyền Joe Biden chấp thuận và bị ông Trump đóng băng trước đó.
Ngay trong khi các hoạt động ngoại giao diễn ra, vị thế của Ukraine trên chiến trường đã chịu áp lực nặng nề, đặc biệt là ở khu vực Kursk của Nga, khi lực lượng của Moscow đã phát động một đợt tấn công nhằm đánh bật quân đội Kiev.
Ngay trước các vòng đàm phán ở Arab Saudi, Ukraine đã phát động cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất vào thủ đô Moscow và khu vực xung quanh, cho thấy Kiev cũng có thể giáng những đòn mạnh sau một loạt các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga.
Cuộc tấn công mới nhất, trong đó 337 máy bay không người lái bị bắn hạ trên lãnh thổ Nga, đã khiến ít nhất 3 người thiệt mạng và gây ra tình trạng đóng cửa tạm thời tại 4 sân bay của Moscow.
Huyền Chi