Mỹ 'phẫu thuật' đặc biệt cho oanh tạc cơ 40 năm tuổi

14 giờ trướcBài gốc

Để duy trì khả năng chiến đấu cho đến khi B-21 Raider thế hệ mới chính thức thay thế vào đầu thập niên 2030, lực lượng này đã triển khai một chương trình sửa chữa đặc biệt, được ví như “phẫu thuật xương sống” cho B-1B.

“Xương sống” của B-1B được thay thế

Đầu tuần qua, một chiếc B-1B đã bay đến căn cứ không quân McConnell (bang Kansas) để trải qua quá trình thay thế phần khung trung gian phía trước (FIF). Đây là bộ phận dài khoảng 10 mét, nằm ở khu vực thân trên trước cánh, đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc chịu lực của máy bay.

Một chiếc B-1B Lancer bay trên vùng trời Thái Bình Dương - Ảnh: Không quân Mỹ

Hoạt động này có sự tham gia của Viện Nghiên cứu hàng không quốc gia Mỹ (NIAR) thuộc Đại học bang Wichita, phối hợp cùng Trung tâm Quản lý vòng đời không quân Mỹ (AFLCMC). Đáng chú ý, nhóm kỹ sư đã dựa vào công nghệ “bản sao kỹ thuật số” để tái tạo cấu trúc máy bay và lên kế hoạch thay thế chính xác.

Tạo “bản sao số” từ hàng trăm nghìn chi tiết

Kể từ năm 2020, NIAR đã hợp tác với Không quân Mỹ xây dựng các mô hình 3D siêu chi tiết của B-1B. Hai khung máy bay đã ngừng hoạt động được đưa đến cơ sở bảo quản tại Davis-Monthan (bang Arizona) để tháo dỡ toàn bộ. Từng bộ phận từ kết cấu khung đến từng con ốc, đều được quét và số hóa, sau đó “lắp lại” thành mô hình hoàn chỉnh.

Mục tiêu ban đầu là phân tích khu vực chịu mỏi kim loại nặng, từ đó dự báo nhu cầu bảo dưỡng trong tương lai. Tuy nhiên, dữ liệu này cũng cho phép nhóm kỹ sư mô phỏng và sản xuất chính xác phần khung FIF cần thay thế.

“Việc một chiếc B-1B còn bay được hạ cánh ngay tại cơ sở đại học nghe có vẻ điên rồ, nhưng chúng tôi đã chứng minh khả năng thực hiện sửa chữa”, tiến sĩ Melinda Laubach-Hock, giám đốc bộ phận duy tu tại NIAR, chia sẻ.

Một cặp máy bay ném bom B-1B Lancer bay lượn trên bầu trời - Ảnh: Reuters

Phòng ngừa thay vì “chữa cháy”

Ca thay thế FIF nằm trong khuôn khổ “Dự án BackBONE”, được triển khai nhằm chủ động thay mới các bộ phận đã gần hết tuổi thọ thiết kế. FIF là khu vực chịu tải trọng lớn của máy bay B-1B, nếu hỏng hóc có thể gây mất an toàn bay.

Theo không quân Mỹ, việc dựa vào dữ liệu số để tiến hành sửa chữa giúp tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian. Nếu trước đây công tác bảo dưỡng lớn có thể kéo dài nhiều năm, thì với công nghệ digital twin, thời gian có thể rút xuống dưới một năm.

Joe Stupic, lãnh đạo văn phòng chương trình B-1B, nhận định: “Mô hình kỹ thuật số giúp sản xuất chi tiết chính xác hơn, giảm lỗi và tăng hiệu quả phối hợp giữa kỹ sư và thợ máy. Đây là bước đột phá quan trọng để duy trì phi đội B-1B đến cuối vòng đời”.

Cận cảnh máy bay ném bom B-1B - Video: Không quân Mỹ

Hiện Không quân Mỹ vẫn duy trì 45 chiếc B-1B trong biên chế. Loại máy bay này từng là xương sống của lực lượng ném bom chiến lược, với khả năng mang tải trọng vũ khí lớn và tốc độ cao. Tuy nhiên, sau hàng chục năm thực hiện nhiều phi vụ ở Trung Đông và châu Âu, phần lớn khung thân đã xuống cấp.

Sự ra đời của B-21 Raider trong vài năm tới sẽ thay thế vai trò của B-1B. Song trong giai đoạn chuyển giao, Lancer vẫn cần duy trì tình trạng hoạt động để đảm bảo năng lực răn đe hạt nhân và tấn công tầm xa của Mỹ.

Không chỉ dừng lại ở B-1B, các chuyên gia cho rằng công nghệ “bản sao số” có thể mở rộng sang những dòng máy bay chiến lược khác như B-2 Spirit và B-52. Đây đều là những dòng oanh tạc cơ đã phục vụ nhiều thập kỷ, đòi hỏi giải pháp bảo dưỡng hiện đại để kéo dài tuổi thọ.

Ý nghĩa chiến lược

Việc áp dụng kỹ thuật số hóa và thay thế chủ động bộ phận quan trọng cho thấy cách tiếp cận mới trong duy tu máy bay quân sự. Thay vì sửa chữa khi sự cố xảy ra, không quân Mỹ hướng đến dự báo và ngăn ngừa hỏng hóc từ trước.

Bằng cách này, phi đội B-1B có thể tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trong ít nhất 10 năm nữa, đồng thời giúp Không quân duy trì khả năng tấn công chiến lược trong giai đoạn chờ B-21 Raider gia nhập biên chế.

Theo giới phân tích, thành công của dự án BackBONE không chỉ là giải pháp kỹ thuật cho B-1B, mà còn đặt nền tảng cho phương thức bảo dưỡng mới trong không quân Mỹ, nơi dữ liệu số và mô hình 3D đóng vai trò trung tâm trong quản lý vòng đời vũ khí.

Bí mật công nghệ B-1B Lancer

B-1B Lancer, biệt danh "The Bone", là máy bay ném bom chiến lược siêu âm của không quân Mỹ, do Rockwell (nay là Boeing) phát triển từ thập niên 1970.

Phiên bản B-1A đầu tiên bay năm 1974, nhưng bị hủy năm 1977 do chi phí cao. Đến năm 1981, Tổng thống Ronald Reagan hồi sinh dự án với B-1B, tập trung vào bay thấp và giảm radar, chính thức hoạt động từ 1986.

Bản vẽ chi tiết kỹ thuật 3 chiều của B-1B - Ảnh: Wikipedia

Thiết kế cánh biến thiên: Máy bay dài 44,8m, có sải cánh 41,8m khi mở rộng. Động cơ 4 turbofan General Electric F101-GE-102 đẩy giúp B-1B có thể đạt vận tốc Mach 1,25 (1 543,5km/h) ở cao độ lớn, trần bay 12.000m.

Công nghệ tàng hình: Áp dụng vật liệu hấp thụ radar, đường nét hòa quyện giảm RCS xuống 1/100 so với B-52. Radar AN/APQ-164 mảng pha điện tử hỗ trợ SAR, GMTI, theo dõi địa hình, kết hợp GPS từ 1995 và hệ thống ECM ALQ-161 chống nhiễu tự động.

Tải trọng vũ khí: Mang tối đa 34 tấn, lớn nhất trong biên chế Mỹ, bao gồm 84 bom Mk-82 227kg, tên lửa AGM-158 JASSM, bom JDAM dẫn đường, và mìn Mk-62/65.

B-1B đã tham gia hơn 12.000 phi vụ từ 2001, dự kiến hoạt động đến 2040 trước khi thay bằng B-21.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/my-phau-thuat-dac-biet-cho-oanh-tac-co-40-nam-tuoi-237463.html