Mức thuế mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/11, thậm chí có thể sớm hơn. Cùng với đó, Tống thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ triển khai biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với “mọi phần mềm quan trọng” của các công ty Mỹ.
Thỏa thuận “đình chiến thương mại” giữa Mỹ và Trung Quốc đứng trước nguy cơ đổ vỡ sau khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quốc. Ảnh minh họa: Reuters
Động thái này nhằm đáp trả việc Trung Quốc gần đây siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, một vật liệu quan trọng cho ngành công nghệ cao. Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí ngày 10/10, Tổng thống Donald Trump bác bỏ thông tin trước đó về việc hủy kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến công du sắp tới đến Hàn Quốc. Tuy nhiên ông vẫn để ngỏ khả năng thay đổi lịch trình:
“Tôi chưa hủy bỏ kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc, nhưng tôi cũng không chắc liệu cuộc gặp có được tổ chức hay không. Dù sao thì tôi vẫn sẽ có mặt, nên tôi cho rằng có thể nó sẽ diễn ra. …Đây không phải là điều tôi chủ động làm, mà là phản ứng trước việc Trung Quốc đã làm. Tôi nghĩ điều đó thực sự rất tệ. Nhưng chúng ta có nhiều thứ, mà một trong số đó là máy bay. Họ đang có rất nhiều máy bay Boeing và họ cần rất nhiều phụ tùng”.
Thông báo của ông Donald Trump được đưa ra sau khi thị trường chứng khoán Mỹ đóng cửa, nhưng thị trường toàn cầu đã có phản ứng tức thì. Chỉ số Dow Jones mất gần 880 điểm, S&P 500 giảm 2,7%, trong khi Nasdaq vốn nhạy cảm với biến động thương mại sụt tới 3,5%. Nhà đầu tư đồng loạt rút khỏi cổ phiếu công nghệ, đổ vào tài sản an toàn như vàng và trái phiếu chính phủ.
Giới phân tích cho rằng động thái của ông Trump vừa mang tính trả đũa, vừa có thể là đòn răn đe trước các vòng đàm phán thương mại tiếp theo.
“Mỹ và Trung Quốc phụ thuộc lẫn nhau trong thương mại. Sớm muộn gì cũng phải quay lại bàn đàm phán. Nhưng nếu không có tiến triển rõ ràng, tình trạng này có thể kéo dài đến tận năm 2026. Trong khi đó, thị trường hiện rất nhạy cảm, đặc biệt khi chỉ số S&P 500 đang ở mức cao kỷ lục. Một cú sốc như thế này có thể dẫn đến bán tháo mạnh và nếu các vấn đề thuế quan không được giải quyết, điều đó sẽ sớm ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp”, chuyên gia tư vấn đầu tư Anna Rathbun tại Mỹ nhận định.
Dù chuỗi cung ứng toàn cầu đang dịch chuyển, Mỹ và Trung Quốc vẫn có mối liên kết thương mại sâu rộng, với kim ngạch thương mại lên tới hàng trăm tỷ USD mỗi năm. Điều này tạo nên mối quan hệ thương mại hai chiều vừa hợp tác vừa cạnh tranh giữa hai nước.
Tổng thống Donald Trump từng thúc đẩy các doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ, đưa chuỗi sản xuất trở lại Mỹ như một phần trong chiến lược tái công nghiệp hóa. Tuy nhiên, ông đã có xu hướng mềm mỏng hơn trong thời gian gần đây khi nhiều doanh nghiệp cam kết đầu tư hàng trăm tỷ đô-la vào sản xuất trong nước, dù thực tế vẫn tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất chính ở nước ngoài.
Các động thái mới nhất của Mỹ và Trung Quốc cho thấy sự rạn nứt ngày càng sâu sắc trong quan hệ song phương giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, cũng là hai “công xưởng” và “người tiêu dùng” lớn nhất toàn cầu. Nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, nguy cơ về một cuộc chiến thương mại toàn diện đang trở nên hiện hữu. Điều này không chỉ đe dọa làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng, mà còn làm gia tăng rủi ro suy thoái kinh tế trên quy mô toàn thế giới.
Thu Hoài/VOV1