Năm câu hỏi lớn về tranh cãi quanh các vụ Mỹ tấn công tàu nghi chở ma túy

3 giờ trướcBài gốc

Theo các nguồn tin của kênh CNN, quân đội Mỹ biết vẫn còn người sống sót sau lần không kích đầu tiên. Thông tin này do tờ The Washington Post và The Intercept đưa ra và đã thu hút sự chú ý của các nghị sĩ thuộc cả hai đảng.

Xem video một con tàu nghi chở ma túy bị lực lượng Mỹ không kích (Nguồn: Reuters):

Các vụ tấn công của Mỹ nhằm vào tàu bị cáo buộc chở ma túy vốn đã gây tranh cãi về mặt pháp lý, do không có cuộc chiến nào tại Caribe. Nhưng việc giết người sống sót đẩy vấn đề lên một mức độ mới, vì luật xung đột vũ trang cấm hành quyết đối phương đã bị loại khỏi vòng chiến do bị thương.

Trong thực tế, việc giết người sống sót sau khi tàu chìm thường bị coi là ví dụ điển hình của mệnh lệnh trái pháp luật và tội ác chiến tranh.

Bà Sarah Harrison, cựu cố vấn pháp lý tại Lầu Năm Góc, bình luận: “Họ vi phạm pháp luật theo cả hai cách. Họ giết dân thường ngay từ đầu và nếu giả định những người đó là các tay súng thì hành động đó cũng trái pháp luật. Theo luật xung đột vũ trang, nếu ai đó bị loại khỏi vòng chiến đấu và không còn khả năng chiến đấu thì phải đối xử nhân đạo”.

Ban đầu, chính quyền Mỹ phản ứng giận dữ với các bài báo. Nhưng đến ngày 1/12, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận có cuộc tấn công thứ hai, đồng thời khẳng định hành động này hợp pháp.

Tình hình nghiêm trọng đến mức ngay cả chủ tịch các ủy ban của Hạ viện và Thượng viện thuộc đảng Cộng hòa cũng cam kết điều tra.

Vụ tấn công hai lần đã diễn ra như thế nào?

Theo CNN, quân đội đánh giá rằng có người sống sót sau đợt tấn công đầu tiên. Nhưng đối với lần tấn công thứ hai, vẫn có câu hỏi về việc ai ra lệnh, khi nào và ra lệnh điều gì.

Kênh CNN và các hãng tin khác cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã ra lệnh quân đội bảo đảm đợt tấn công phải giết toàn bộ những người trên tàu.

Nhưng chưa rõ ông Hegseth có biết vẫn còn người sống trước lần tấn công thứ hai hay không. Cũng chưa rõ liệu quân đội Mỹ chỉ tấn công lần hai là để thực hiện mệnh lệnh ban đầu hay không.

Tối 30/11, theo ông Trump, ông Hegseth khẳng định mình không ra lệnh tiêu diệt hai người đó.

Theo bà Leavitt, Đô đốc Frank M. “Mitch” Bradley, Tư lệnh Bộ Chỉ huy các chiến dịch đặc biệt của Mỹ, là người ra lệnh tấn công lần thứ hai và ông hoàn toàn có thẩm quyền làm vậy.

Tuy nhiên, những điều trên không ảnh hưởng đến câu hỏi cốt lõi là hành động trên có trái pháp luật không và có là tội ác chiến tranh hay không. Bộ trưởng Hegseth vẫn có thể chịu trách nhiệm cuối cùng, vì dường như quân đội thực hiện theo mệnh lệnh ban đầu của ông.

Ông Hegseth viết trên X rằng ông Bradley là “anh hùng Mỹ, một chuyên gia thực thụ, được tôi ủng hộ 100%”, đồng thời đề cập đến các quyết định tác chiến của ông Bradley.

Tại sao chính quyền đưa ra tín hiệu mâu thuẫn?

Phản ứng của chính quyền Mỹ đối với sự việc đã gây nhầm lẫn.

Trong tuyên bố ngày 28/11, Bộ trưởng Hegseth cáo buộc các bài báo “bịa đặt, kích động và mang tính xúc phạm”, trong khi người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell nói toàn bộ nội dung này là sai. Cuối tuần, Nhà Trắng nói câu chuyện là bịa đặt.

Nhưng ông Hegseth không trực tiếp bác bỏ nội dung chính trong tin của CNN và các hãng tin khác. Cuối tuần, ông đăng bức vẽ chế cảnh một con rùa trong phim hoạt hình trẻ em bắn tên lửa vào các tàu chở ma túy.

Trong khi đó, ngày 30/11, ông Trump nói rằng ông không muốn có lần tấn công thứ hai đó và rằng ông Hegseth phủ nhận ra lệnh tấn công. Nhưng ông Trump không phủ nhận đã xảy ra lần tấn công thứ hai.

Đến ngày 1/12, bà Leavitt xác nhận lần tấn công thứ hai nhưng cho biết ông Hegseth không ra lệnh trực tiếp. Bà nói cuộc tấn công được tiến hành để tự vệ bảo vệ người Mỹ.

Ông Trump cũng chỉ nói ông chỉ dựa vào lời ông Hegseth và không biết liệu lần tấn công có xảy ra hay không.

Như vậy, từ khi có thông tin ngày 28/11, đến ngày 1/12, Nhà Trắng mới xác nhận có lần tấn công thứ hai. CNN cho rằng cách xử lý rối ren ngay từ đầu cho thấy có nhiều vấn đề cần điều tra.

Tại sao quân đội dường như thay đổi cách tiếp cận?

Một điểm đáng chú ý là quân đội Mỹ xử lý khác hẳn trong một tình huống tương tự khoảng một tháng sau.

Sau vụ tấn công ngày 6/10 và vụ tấn công này cũng còn người sống sót, quân đội Mỹ lại không tiếp tục tấn công lần thứ hai như vụ ngày 2/9. Thay vào đó, họ cứu những người này và trục xuất về nước.

Việc thả người thay vì giữ lại đã gây tranh cãi, vì chính quyền mô tả những người này là khủng bố ma túy. Không giam giữ họ cũng giúp tránh một cuộc tranh cãi pháp lý về tính hợp pháp của các vụ tấn công. Nhưng giờ đây, vụ tấn công ngày 6/10 trở nên quan trọng vì một lý do mới.

Khi được hỏi liệu có thay đổi chính sách giữa hai vụ tấn công hay không, bà Leavitt nói: “Theo tôi được biết thì không”.

Tại sao tư lệnh phụ trách khu vực xin nghỉ hưu sớm?

Ngày 6/10 còn quan trọng vì một lý do khác. Theo CNN, trong ngày này, Đô đốc Alvin Holsey - người phụ trách Bộ Chỉ huy miền Nam của Mỹ - đã tranh luận căng thẳng với Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine về các vụ tấn công tàu ma túy.

Ông Alvin Holsey tuyên bố nghỉ hưu sớm vào tuần kế tiếp, chỉ sau một năm giữ chức. Ông sẽ rời nhiệm sở trong tháng này.

Câu hỏi là liệu cuộc tranh luận đó có liên quan đến cách xử lý người sống sót hay không.

Người ta biết rất ít về hoàn cảnh dẫn đến việc ông Holsey nghỉ hưu đột ngột. Nhưng việc các ủy ban Hạ viện và Thượng viện chuẩn bị điều tra đợt tấn công thứ hai khiến câu chuyện trở nên phức tạp hơn. Những cuộc điều tra này dường như sẽ yêu cầu có lời khai của ông. Đó là yếu tố lớn.

Chính quyền có nói dối một số nghị sĩ không?

Không chỉ chủ tịch các ủy ban thuộc đảng Cộng hòa tỏ ra lo ngại. Một số nghị sĩ Cộng hòa khác cũng lên tiếng.

Đáng chú ý nhất là ông Mike Turner, cựu Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện. Ông Turner không chỉ nói rằng những gì mà báo chí nói về lần tấn công thứ hai là trái pháp luật, mà còn nói điều này đi ngược những gì chính quyền đã nói khi báo cáo với Quốc hội về các vụ tấn công.

Ông Turner phát biểu trên chương trình “Face the Nation” của CBS: “Điều này hoàn toàn nằm ngoài tất cả những gì từng được thảo luận với Quốc hội”.

Bà Leavitt cho biết ông Hegseth đã trao đổi với các nghị sĩ lo ngại về các vụ tấn công vào cuối tuần.

Khả năng chính quyền gây hiểu nhầm cho Quốc hội về vụ việc có thể được xem như sự thừa nhận ngầm rằng các vụ tấn công là không ổn.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/nam-cau-hoi-lon-ve-tranh-cai-quanh-cac-vu-my-tan-cong-tau-nghi-cho-ma-tuy-20251203203144247.htm