Năm tác động mà chính sách thuế quan của Tổng thống Trump đang tạo ra

18 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố các mức thuế đối ứng mới tại Nhà Trắng ngày 2/4/2025. Ảnh: Reuters/TTXVN

Theo kênh BBC ngày 31/7, vào ngày 2/4, Tổng thống Trump đã công bố hàng loạt mức thuế nhập khẩu mới nghiêm ngặt, được gọi là thuế đối ứng, áp lên hàng hóa từ hàng chục quốc gia trên thế giới.

Nhiều mức thuế trong số này đã được tạm dừng. Từ đó đến nay, ông Trump cũng thông báo đã đạt được các thỏa thuận với một số đối tác như Anh, Việt Nam, Nhật Bản và Liên minh châu Âu, giúp giảm một phần mức thuế.

Tuy nhiên, các mặt hàng cụ thể như ô tô và thép vẫn bị Mỹ áp thuế đáng kể theo ngành. Trung bình, mức thuế nhập khẩu của Mỹ hiện ở mức cao nhất trong gần một thế kỷ.

Các doanh nghiệp Mỹ nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài là bên cuối cùng phải chịu chi phí của thuế quan.

Tác động của chính sách này đang lan rộng trong nền kinh tế Mỹ và thế giới theo nhiều cách khác nhau.

Chính phủ Mỹ thu thêm nhiều tiền thuế

Theo Phòng Thí nghiệm Ngân sách thuộc Đại học Yale, tính đến ngày 28/7, mức thuế thực tế trung bình mà Mỹ áp lên hàng hóa nhập khẩu là 18,2%, mức cao nhất kể từ năm 1934. Con số này tăng mạnh so với mức 2,4% vào năm 2024, trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng. Mức tăng thuế như vậy đã giúp doanh thu từ thuế của chính phủ Mỹ tăng vọt.

Dữ liệu chính thức cho thấy trong tháng 6/2025, doanh thu từ thuế quan đạt 28 tỷ USD, gấp ba lần doanh thu trung bình hàng tháng của năm 2024.

Hồi tháng 6, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính rằng tăng thu thuế nhờ các mức thuế mới được áp dụng từ ngày 6/1 đến 13/5/2025 sẽ giúp giảm tổng số tiền mà chính phủ Mỹ cần vay từ nay đến năm 2035 khoảng 2.500 tỷ USD.

Tuy nhiên, CBO cũng đánh giá rằng các mức thuế này sẽ khiến quy mô nền kinh tế Mỹ nhỏ hơn so với kịch bản không áp dụng thuế.

CBO dự báo số tiền thu thêm từ thuế sẽ không đủ bù đắp phần thất thu do chính quyền Tổng thống Trump cắt giảm thuế trong thập kỷ tới.

Thâm hụt thương mại của Mỹ tăng lên

Tổng thống Trump cho rằng thâm hụt thương mại song phương là bằng chứng cho thấy các quốc gia khác đang lợi dụng Mỹ khi xuất khẩu nhiều hơn là nhập khẩu từ Mỹ.

Một trong những lý do ông đưa ra để giải thích cho hành động áp thuế là nhằm giảm nhập khẩu và buộc các nước khác phải hạ rào cản đối với hàng hóa Mỹ.

Tuy nhiên, một trong những tác động nổi bật của cuộc chiến thương mại do ông Trump khơi mào cho đến nay là hoạt động nhập khẩu hàng hóa của Mỹ lại gia tăng.

Nguyên nhân là do các công ty Mỹ đã tích trữ hàng hóa trước khi mức thuế mới có hiệu lực nhằm tránh phải trả thuế cao hơn. Trong khi đó, xuất khẩu của Mỹ chỉ tăng nhẹ. Hệ quả là thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ không giảm mà còn tăng lên. Con số này đạt mức kỷ lục 162 tỷ USD vào tháng 3/2025 rồi giảm xuống còn 86 tỷ USD vào tháng 6.

Tình trạng tích trữ có thể sẽ mất dần tác động, nhưng về dài hạn, nhiều nhà kinh tế cho rằng chính quyền Tổng thống Trump vẫn sẽ gặp khó trong thu hẹp thâm hụt thương mại tổng thể.

Theo họ, nguyên nhân chính của thâm hụt là mất cân đối mang tính cơ cấu trong nền kinh tế Mỹ, tức là chi tiêu quốc gia vượt quá năng lực sản xuất, chứ không phải do các hành vi thương mại bất công từ phía nước ngoài.

Trung Quốc xuất khẩu ít hơn sang Mỹ

Tổng thống Trump đã áp mức thuế cao đối với hàng hóa Trung Quốc, có thời điểm lên tới 145%.

Hiện mức thuế này đã giảm xuống còn 30%, nhưng căng thẳng thương mại vẫn gây tác động đáng kể đến trao đổi thương mại giữa hai nước.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, giá trị hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 11% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong khi đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang các đối tác khác lại tăng, cho thấy các doanh nghiệp nước này đã tìm được khách hàng mới.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Ấn Độ năm nay tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái; sang EU và Anh lần lượt tăng 7% và 8%.

Đáng chú ý, xuất khẩu sang các quốc gia Đông Nam Á tăng 13%.

Chính quyền Tổng thống Trump lo ngại các doanh nghiệp Trung Quốc có thể đang tìm cách né thuế bằng cách đặt nhà máy ở các nước Đông Nam Á lân cận để xuất khẩu bán thành phẩm rồi tiếp tục xuất khẩu thành phẩm sang Mỹ từ đó.

Chiến lược né thuế tương tự từng xảy ra khi Tổng thống Trump áp thuế đối với tấm pin mặt trời Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu.

Thêm nhiều thỏa thuận thương mại mới

Một số quốc gia chọn cách tăng cường quan hệ thương mại với đối tác khác thay vì áp rào cản đáp trả lại chính sách thuế của Mỹ.

Anh và Ấn Độ đã ký thỏa thuận thương mại sau ba năm đàm phán. Na Uy, Iceland, Thụy Sĩ và Liechtenstein (thành viên của Hiệp hội Mậu dịch Tự do châu Âu EFTA) đã ký thỏa thuận thương mại mới với một số nước Mỹ Latinh. Liên minh châu Âu đang thúc đẩy đàm phán thương mại mới với Indonesia. Canada đang xem xét ký hiệp định thương mại tự do với ASEAN.

Một số quốc gia cũng đã hành động khi quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đổ vỡ. Trung Quốc trước đây là nước nhập khẩu đậu tương Mỹ lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nước này ngày càng chuyển sang mua đậu tương từ Brazil. Các nhà phân tích cho rằng xu hướng này gia tăng do cuộc chiến thương mại mới của ông Trump và việc Trung Quốc áp thuế trả đũa đối với nông sản Mỹ.

Tháng 6/2025, Trung Quốc nhập khẩu 10,6 triệu tấn đậu tương từ Brazil, trong khi chỉ nhập 1,6 triệu tấn từ Mỹ.

Khi Trung Quốc áp thuế đối với đậu tương Mỹ trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, chính quyền của ông đã phải bù đắp cho nông dân Mỹ bằng các khoản trợ cấp mới.

Giá tiêu dùng Mỹ bắt đầu tăng

Các nhà kinh tế cảnh báo rằng thuế quan của Tổng thống Trump cuối cùng sẽ đẩy giá hàng hóa Mỹ tăng lên do làm tăng chi phí nhập khẩu.

Tỷ lệ lạm phát chính thức của Mỹ trong tháng 6 là 2,7%, tăng nhẹ so với mức 2,4% trong tháng 5, nhưng vẫn thấp hơn mức 3% của tháng 1.

Hoạt động tích trữ hàng hóa từ đầu năm giúp các nhà bán lẻ chưa cần tăng giá bán lẻ ngay lập tức. Tuy nhiên, dữ liệu mới nhất cho thấy các mức thuế của ông Trump đang bắt đầu tác động đến giá tiêu dùng ở Mỹ.

Giá của một số mặt hàng nhập khẩu như thiết bị gia dụng, máy tính, dụng cụ thể thao, sách và đồ chơi đã tăng rõ rệt trong tháng 6.

Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Giá cả của Đại học Harvard cho biết giá hàng hóa nhập khẩu và sản phẩm nội địa chịu ảnh hưởng bởi thuế đã tăng nhanh hơn so với các sản phẩm trong nước không chịu thuế.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/nam-tac-dong-ma-chinh-sach-thue-quan-cua-tong-thong-trump-dang-tao-ra-20250731110115945.htm