Nâng cao chất lượng dân số là nền tảng cho sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội

9 giờ trướcBài gốc

Hôm nay (23-10), Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về dự án Luật Dân số. Đồng chí Chamalea Thị Thủy - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo, đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa trả lời phỏng vấn Báo và Phát thanh, Truyền hình Khánh Hòa về sự cần thiết ban hành Luật và nội dung cơ bản của Luật Dân số.

Đại biểu Chamalea Thị Thủy - Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo, Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa.

- Thưa đồng chí, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ thảo luận và thông qua Luật Dân số. Xin đồng chí cho biết về sự cần thiết phải ban hành Luật Dân số trong giai đoạn hiện nay?

- Việc xây dựng dự án Luật Dân số nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về công tác dân số tại Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24-11-2023 của Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới; Kết luận số 149-KL/TW ngày 10-4-2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9-9-2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Thời gian qua, chính sách pháp luật về dân số đã đạt được những kết quả nhất định như: Chính sách, pháp luật về dân số từng bước được hoàn thiện; từ năm 2006 đến năm 2021, nước ta đã đạt và duy trì mức sinh thay thế, duy trì mức độ gia tăng dân số phù hợp, quy mô dân số năm 2024 đạt 101,1 triệu người; Việt Nam đang ở thời kỳ dân số vàng, tạo ra những lợi thế to lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội; chất lượng dân số, chỉ số phát triển con người (HDI) của nước ta không ngừng tăng lên; tuổi thọ bình quân người Việt Nam ngày càng được nâng cao…

Tuy nhiên, qua tổng kết thực tiễn cũng cho thấy, công tác dân số đang có các khó khăn, tồn tại cần phải giải quyết như: Một số quy định của pháp luật về dân số không còn phù hợp với tình hình thực tiễn và chưa đáp ứng được yêu cầu về công tác dân số trong tình hình mới; Pháp lệnh Dân số chưa có các giải pháp cụ thể để duy trì mức sinh thay thế, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số. Thực trạng dân số Việt Nam hiện nảy sinh những vấn đề cần phải kịp thời giải quyết như: Mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế; mất cân bằng giới tính khi sinh hiện vẫn ở mức cao so với ngưỡng cân bằng tự nhiên; chất lượng dân số chưa đáp ứng yêu cầu…

Do vậy, việc xây dựng ban hành Luật Dân số là rất cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số và khắc phục các hạn chế, tồn tại; đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.

- Đồng chí có thể cho biết, dự án Luật Dân số có những điểm mới nào so với Pháp lệnh Dân số hiện hành?

- So với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật Dân số đã quy định cụ thể hơn các chính sách, biện pháp về nâng cao chất lượng dân số, truyền thông, vận động, giáo dục về dân số, cụ thể như:

+ Dự án Luật Dân số đã bổ sung các quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp để thích ứng với già hóa dân số; thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn và sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh để nâng cao chất lượng dân số.

+ Về phân cấp, phân quyền: Quy định trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong việc quyết định một số biện pháp một cách chủ động, linh hoạt để thực hiện các chính sách, biện pháp duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên trên cơ sở tình hình, động thái dân số. Chủ động trong lập kế hoạch ngân sách, thời điểm áp dụng biện pháp để thực hiện theo Luật Ngân sách Nhà nước, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của địa phương.

+ Về thủ tục hành chính: Một số nội dung trong dự thảo Luật Dân số không quy định trực tiếp các thủ tục hành chính cụ thể mà chủ yếu thực hiện theo các thủ tục hành chính hiện có của một số luật liên quan đến nội dung dự kiến quy định (như Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Người cao tuổi...). Các quy định liên quan đến thủ tục hành chính trong dự thảo Luật sẽ được xây dựng trong văn bản của Chính phủ trong quá trình xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.

- Theo đồng chí, dự án Luật Dân số khi được thông qua sẽ có tác động như thế nào đến việc phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay?

- Tôi cho rằng trong mọi giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội thì nguồn nhân lực của xã hội luôn là yếu tố quan trọng góp phần quyết định sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Cụ thể như: Khi dân số có sức khỏe tốt, trình độ cao, kỹ năng nghề nghiệp tốt sẽ là động lực trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của toàn dân. Dân số có trình độ học vấn, kỹ năng cao sẽ làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn và nhanh chóng thích nghi với công nghệ mới, năng suất lao động tăng đồng nghĩa với việc sản xuất được nhiều hơn với chi phí thấp hơn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Chất lượng dân số tốt sẽ dẫn đến việc ít bệnh tật, sẽ giảm áp lực lên hệ thống y tế, an sinh xã hội, tiết kiệm chi phí cho cá nhân, gia đình và Nhà nước, từ đó nguồn lực có thể được phân bổ vào đầu tư phát triển…

Do vậy, tôi cho rằng, chất lượng dân số tốt sẽ là nền tảng cho sự phát triển bền vững của kinh tế - xã hội. Và dự án Luật Dân số khi được ban hành sẽ tạo hành lang pháp lý để nâng cao chất lượng dân số, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển và phát triển ngày càng bền vững hơn.

- Xin cảm ơn đồng chí!

THÚY SƯƠNG (thực hiện)

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/chinh-tri/quoc-hoi-hdnd/202510/nang-cao-chat-luong-dan-so-la-nen-tang-cho-su-phat-trien-ben-vung-kinh-te-xa-hoi-8fc69b2/