Nâng cao hiệu quả hoạt động nhà văn hóa cơ sở

6 giờ trướcBài gốc

Trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân, hệ thống nhà văn hóa xóm, tổ dân phố đóng vai trò như một thiết chế không thể thiếu. Không chỉ là nơi sinh hoạt cộng đồng, nhà văn hóa còn là cầu nối giữa chính quyền với nhân dân, góp phần thúc đẩy phong trào xây dựng nông thôn mới, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Thái Nguyên đã huy động nhiều nguồn lực để hỗ trợ xây dựng nhà văn hóa (NVH) cho các xóm, tổ dân phố. Đến nay, 100% khu dân cư đã có nhà văn hóa - sân chơi thể thao làm nơi hội họp, tập luyện thể dục thể thao (TDTT).

Hầu hết NVH ở xóm, tổ dân phố cơ bản đáp ứng các yêu cầu về diện tích, trong nhà văn hóa có sân khấu, khẩu hiệu, cờ Tổ quốc, bục phát biểu, hệ thống tăng âm loa đài và có đủ ghế ngồi cho nhân dân. Nhờ đó, người dân có điều kiện thuận lợi để sinh hoạt cộng đồng, tổ chức hội họp, rèn luyện TDTT và tham gia các hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh. Việc này không chỉ góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân mà còn thắt chặt tình đoàn kết, phát huy bản sắc văn hóa địa phương, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Hiện toàn tỉnh có 2.170/2.206 xóm, tổ dân phố có NVH, sân chơi thể thao, trong đó 1.734 NVH, sân chơi thể thao đạt chuẩn. Đặc biệt, từ năm 2021 đến nay có hơn 600 NVH, sân chơi thể thao được xây dựng mới và sửa chữa nâng cấp đạt chuẩn tiêu chí Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định. Điển hình như NVH xóm Bờ Đậu, xã Cổ Lũng - NVH xóm đầu tiên của huyện Phú Lương đạt chuẩn nông thôn mới. Có NVH, sân chơi thể thao, hằng ngày bà con đến gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ tâm tư tình cảm và cùng nhau tập luyện TDTT.

Qua khảo sát của chúng tôi, hầu hết NVH xóm, tổ dân phố đều phát huy tốt hiệu quả. Đây là nơi diễn ra các cuộc họp triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân. Cũng tại NVH, quy ước, hương ước xây dựng nếp sống văn minh được người dân trực tiếp tham gia xây dựng; các chính sách mới của Nhà nước và chủ trương của Đảng được triển khai đến người dân đầy đủ nhất.

Cũng tại NVH, thông qua hệ thống loa truyền thanh, người dân nắm bắt được đầy đủ thông tin thời sự trong nước, quốc tế; tình hình sản xuất mùa vụ, các phong trào thi đua yêu nước được phát động, hộ gia đình tiêu biểu được tuyên dương.

Những biểu hiện lệch lạc, sai trái được nhắc nhở, chấn chỉnh kịp thời. Giản đơn là ở xóm, nhà có việc hiếu, hỷ cũng được thông báo qua hệ thống loa truyền thanh. Chính vì thế, NVH thực sự là một trung tâm sinh hoạt cộng đồng, ở đó người dân thực sự được làm chủ và được tiếp cận các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước; có ý thức hơn trong việc tham gia xây dựng khu dân cư tiên tiến.

Hiện nhiều xóm, tổ dân phố đang tiếp tục triển khai xây dựng hoàn thiện NVH, sân chơi thể thao theo chuẩn quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong 5 năm gần đây, trên toàn tỉnh có 1.734 NVH, sân chơi thể thao được Nhà nước hỗ trợ, nhân dân đối ứng xây dựng đạt chuẩn. Như vậy đã có 80% xóm, tổ dân phố xây dựng được NVH, sân chơi thể thao đạt chuẩn, hoàn thành mục tiêu của tỉnh.

Chuyện xây dựng NVH, sân chơi thể thao đạt chuẩn, ông Ma Đình Trung, Trưởng xóm Cốc Móc, xã Linh Thông (Định Hóa), chia sẻ: Trước đây xóm đã có 2 NVH nhưng chưa đạt chuẩn về diện tích. Sau khi được tuyên truyền, vận động, 109 hộ dân Cốc Móc đã đồng thuận đóng góp 2,5 triệu đồng/hộ để xây dựng NVH mới. Nhờ sự chung tay của người dân và sự hỗ trợ kịp thời của chính quyền, đến nay xóm đã có NVH đạt chuẩn.

Trong 5 năm gần đây, Định Hóa có hơn 100 xóm, tổ dân phố xây dựng mới hoặc sửa chữa, nâng cấp NVH. Để giảm bớt gánh nặng đóng góp cho nhân dân, ngoài mức hỗ trợ 200 triệu đồng/nhà xây mới và 100 triệu đồng/nhà sửa chữa, căn cứ vào diện tích xây dựng, Nhà nước còn hỗ trợ thêm từ 30 đến 40 tấn xi măng/nhà. Chính sách này đã góp phần quan trọng thúc đẩy phong trào xây dựng thiết chế văn hóa tại các xóm, tổ dân phố.

Tại Phú Lương, từ năm 2021 đến nay, huyện đã dành hơn 2 tỷ đồng hỗ trợ các xóm, tổ dân phố xây dựng mới và sửa chữa NVH. Các địa phương khác trên toàn tỉnh cũng đã huy động hiệu quả sức mạnh cộng đồng để xây dựng NVH và sân chơi thể thao đạt chuẩn.

Cùng thời gian, những ngôi nhà văn hóa - sân chơi thể thao khang trang được xây dựng, đáp ứng nhu cầu hội họp của người dân, đó còn được gọi là “ngôi nhà chung” của cộng đồng dân cư. Hơn nữa, nhà văn hóa xóm, tổ dân phố còn thể hiện rõ sự đồng thuận của mọi người trong cộng đồng dân cư với các phong trào xây dựng địa phương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Dù nhiều gia đình còn khó khăn, nhưng ai nấy đều phấn khởi, hăng hái đóng góp để "mái nhà chung" của cộng đồng ngày càng khang trang, sạch đẹp. Việc xây dựng và hoàn thiện NVH ở các xóm, tổ dân phố không chỉ đơn thuần là kiến tạo một công trình phục vụ cộng đồng, mà còn thể hiện tinh thần đại đoàn kết toàn dân. Đây cũng là nơi tinh thần dân chủ được phát huy, kỷ cương pháp luật được giữ gìn.

Ngoài ý nghĩa nâng cao đời sống tinh thần, NVH còn là nơi để người dân gìn giữ, trao truyền những phong tục tập quán, bản sắc văn hóa tốt đẹp. Đặc biệt, NVH còn là nơi trang bị kiến thức, củng cố sức mạnh đại đoàn kết toàn dân để đủ mạnh đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực xã hội. Ở thời đại của công nghệ số phát triển, người dân đến NVH sinh hoạt, hội họp còn được trang bị, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm tự vệ trước những cạm bẫy từ không gian mạng.

Mọi hoạt động cộng đồng như: Ngày hội đại đoàn kết, hội diễn văn nghệ quần chúng, trao học bổng cho học sinh, sinh viên vượt khó, học giỏi, tiễn thanh niên lên đường nhập ngũ đều được nhân dân tổ chức tại NVH. Chính vì thế, NVH trở thành điểm hội tụ tinh thần, gắn kết cộng đồng xã hội thêm bền chặt, từ đó những hủ tục, tệ nạn xã hội được bài trừ.

NVH còn góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Ở đó mọi người được gặp gỡ, trao đổi về những nét đẹp văn hóa của cha ông để lại. Từ đó có ý thức giữ gìn, trao truyền, phát huy giá trị thông qua sinh hoạt câu lạc bộ.

Nhiều người dân khi được hỏi đều có chung câu trả lời: Từ khi có NVH - sân chơi thể thao khang trang, sạch đẹp, có tường rào bảo vệ, bà con rất tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ; TDTT. Đặc biệt, vào các kỳ nghỉ lễ, tết, sân nhà văn hóa tưng bừng bởi cờ hoa và các hoạt động lễ hội, vui chơi giải trí được tổ chức, tạo không khí phấn chấn, lành mạnh, để sau kỳ nghỉ mọi người trở lại với công việc hiệu quả hơn.

Nhìn từ chiều sâu lịch sử, sức sống của các giá trị văn hóa Việt Nam xưa nay thường nằm ở cộng đồng, được cộng đồng nuôi dưỡng, duy trì, bảo tồn. Trong cơ cấu tổ chức cộng đồng của người Việt, xóm, tổ dân phố là thành tố cơ bản, nơi lưu giữ những phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hóa đặc trưng. Vì vậy, các hoạt động văn hóa được tổ chức ở NVH luôn mang lại hiệu quả cao, bởi các hoạt động được tổ chức phù hợp, thiết thực với tâm lý và khả năng kinh tế của người dân.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò của hệ thống NVH, hằng năm Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên đều tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn nâng cao kiến thức quản lý, tổ chức hoạt động các thiết chế văn hóa, thể thao cho công chức văn hóa cấp huyện, xã và người quản lý thiết chế văn hóa xóm, tổ dân phố. Qua đó giúp cơ sở nắm bắt đầy đủ các văn bản chỉ đạo của trên để vận dụng linh hoạt vào thực tiễn địa phương. Cách làm này không chỉ đảm bảo tính thống nhất trong chỉ đạo mà còn phát huy tính sáng tạo, chủ động của cơ sở, góp phần xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng ngày càng phong phú, bền vững.