Nâng cao tính ổn định và phân cấp, phân quyền trong công tác quy hoạch

3 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Công cụ hiệu quả trong hoạch định, phát triển và kiến tạo không gian phát triển

Theo tờ trình của Chính phủ về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, các nội dung quy hoạch được bổ sung, điều chỉnh nhằm phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo; thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giáo dục và đào tạo; bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; an ninh năng lượng.

Theo Tờ trình, điều chỉnh, bổ sung một số nội hàm trong mục tiêu tổng quát của điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia như sau: “Phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; xác lập mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính; mô hình tổ chức không gian phát triển quốc gia hiệu quả, thống nhất, bền vững, các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng phát huy vai trò đi đầu, dẫn dắt trong phát triển kinh tế-xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; có mạng lưới kết cấu hạ tầng cơ bản đồng bộ, hiện đại; bảo đảm các cân đối lớn, nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế...".

Điều chỉnh một số chỉ tiêu chủ yếu: Phấn đấu tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân đạt hơn 8%/năm thời kỳ 2021-2030; trong đó giai đoạn 2026-2030 đạt từ 10%/năm trở lên. Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 8.500 USD. Tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 8,5%/năm giai đoạn 2026-2030. Giai đoạn 2031-2050, phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 7 - 7,5%/năm; GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2050 đạt khoảng 38.000 USD.

Trên cơ sở đánh giá hiện trạng lãnh thổ quốc gia, các phương án phân vùng qua từng thời kỳ và yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới, cả nước được phân thành 6 vùng kinh tế - xã hội gồm: Vùng Trung du và miền núi phía Bắc; Vùng Đồng bằng sông Hồng; Vùng Bắc Trung Bộ; Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; Vùng Đông Nam Bộ; Vùng Đồng bằng sông Cửu Long...

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về 02 nội dung: dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh mục tiêu để quy hoạch thực sự là "công cụ hiệu quả của Nhà nước trong việc hoạch định, phát triển và kiến tạo không gian phát triển". Dự thảo Luật đã hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, bao gồm: Quy hoạch cấp quốc gia: Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch không gian biển quốc gia, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, Quy hoạch ngành; Quy hoạch vùng, Quy hoạch tỉnh, Quy hoạch chi tiết ngành, Quy hoạch đô thị và nông thôn; Quy hoạch đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định.

Đặc biệt, dự thảo Luật tập trung sửa đổi, bổ sung quy định về mối quan hệ giữa các loại quy hoạch nhằm đảm bảo tính liên tục, kế thừa, ổn định, thứ bậc, và làm căn cứ để xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch.

Về phân cấp thẩm quyền, dự thảo Luật đề xuất phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch không gian biển quốc gia, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; phân cấp cho Chính phủ quy định chi tiết thẩm quyền phê duyệt quy hoạch ngành để bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo điều hành; phân cấp cho Bộ trưởng phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành; và phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh để đảm bảo công tác hậu kiểm.

Dự thảo Luật bổ sung quy định về giám sát, kiểm tra, rà soát quy hoạch, đồng thời, dự thảo đã rà soát, thu gọn số lượng các quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành, giảm từ 78 quy hoạch xuống còn 49 quy hoạch, tương đương mức giảm 37%.

Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, dự thảo Luật được xây dựng với mục tiêu đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, bao gồm việc sửa đổi, bổ sung 16 điều để phù hợp với pháp luật về quy hoạch, đất đai, xây dựng, phân định thẩm quyền, phân cấp, và đơn giản hóa thủ tục hành chính; chỉnh lý kỹ thuật 21 điều, bãi bỏ 2 điều phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và giữ nguyên 20 điều.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo thẩm tra về: dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Trình bày các báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành về sự cần thiết sửa đổi cả hai Luật và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia để tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh, bền vững; đề nghị xem xét cho thông qua theo quy trình rút gọn tại một kỳ họp.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục rà soát, làm rõ vai trò, phân loại và mối quan hệ giữa các loại quy hoạch, đảm bảo mỗi loại có phạm vi, mục tiêu, nội dung riêng, tránh trùng lặp.

Đảm bảo chất lượng, ổn định của các quy hoạch

Trong phiên thảo luận tại tổ, các đại biểu Quốc hội đã tập trung phân tích những vướng mắc thực tiễn trong công tác quy hoạch, đặc biệt liên quan đến chất lượng, tính ổn định và vấn đề phân cấp, phân quyền.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, đại biểu Quốc hội (Điện Biên) bày tỏ quan điểm ủng hộ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm". Bộ trưởng đề nghị phân cấp thẩm quyền phê duyệt Quy hoạch chung của thành phố trực thuộc Trung ương về cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thay vì Thủ tướng Chính phủ, nhằm đảm bảo đồng bộ với Quy hoạch tỉnh và tránh chậm tiến độ trong triển khai các dự án đầu tư ở các trung tâm năng động.

Bộ trưởng cũng đề nghị loại bỏ cấp quy hoạch trung gian là Quy hoạch phân khu, chỉ giữ lại quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết để tiết kiệm thời gian và tránh phát sinh thêm thủ tục đánh giá sự phù hợp của dự án. Bộ trưởng cũng đề nghị bổ sung quy định loại hình và cấp độ quy hoạch cho đơn vị hành chính cấp xã.

Tuy nhiên, trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận định, nếu "tích hợp" nội dung Quy hoạch phân khu vào Quy hoạch chung sẽ làm nội dung Quy hoạch chung trở nên phức tạp, mất nhiều thời gian lập Quy hoạch chung, và tiềm ẩn phát sinh vướng mắc mới.

Đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng Trần Chí Cường phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đại biểu Trần Chí Cường (Đà Nẵng) bày tỏ lo ngại về việc phân cấp quá mạnh cho cấp cơ sở, đặc biệt là giao cho cấp xã phê duyệt quy hoạch chi tiết theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP, vì cán bộ chuyên môn không có đủ để đọc bản vẽ, hiểu được quy hoạch để phê duyệt.

Thảo luận về tính ổn định và chất lượng Quy hoạch, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) thể hiện sự trăn trở về chất lượng và sự thiếu thống nhất của quy hoạch. Theo đại biểu, hiện nay, nhiều địa phương có tình trạng tùy tiện “linh động” điều chỉnh dẫn tới làm "băm nát” quy hoạch. Đại biểu Tạ Văn Hạ nhấn mạnh, quy hoạch cần phải có tầm nhìn dài hạn, kéo dài 50 năm, 100 năm và không thể tùy tiện điều chỉnh. Đại biểu cũng đặt vấn đề về năng lực của đội ngũ tư vấn thiết kế, nhận định chất lượng quy hoạch "quá yếu" và tình trạng "dập khuôn" trong quy hoạch giữa các tỉnh.

Đồng tình với ý kiến trên, đại biểu Trần Chí Cường cho rằng việc điều chỉnh quy hoạch nhiều lần là do các yếu tố tác động bên ngoài và "tư duy nhiệm kỳ", xuất phát từ việc “chạy theo thành tích” phát triển, tăng trưởng và thu ngân sách, dẫn đến việc phải chấp nhận điều chỉnh theo yêu cầu của nhà đầu tư, thậm chí có nơi điều chỉnh quy hoạch chi tiết đến 10 lần.

Trước thiên tai, biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp hiện nay, đặc biệt gần đây, nhiều đô thị bị ngập lụt nghiêm trọng, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội bày tỏ sự lo lắng khi công tác quy hoạch hành lang thoát lũ và thoát nước cho các đô thị chưa được coi trọng đúng mức.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh (Đà Nẵng) chỉ rõ vấn đề ngập lụt đô thị như Đà Nẵng, Huế, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng nghiêm trọng. Nguyên nhân chủ yếu là do hành lang thoát lũ bị hẹp, bị san lấp hoặc đầu tư thành các khu đô thị. Đại biểu dẫn thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường năm 2024, cho thấy khoảng 20.000 ha đất ven sông đã bị chuyển đổi, khiến khả năng thoát lũ giảm từ 15 đến 30% so với giai đoạn 2010.

Đại biểu chỉ ra khoảng trống pháp lý khi Luật Đê điều chỉ áp dụng cho sông có đê, và Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Tài nguyên nước chỉ quy định xác định hành lang thoát lũ khi lập quy hoạch thủy lợi nhưng "không bắt buộc tích hợp vào quy hoạch đô thị". Do đó, đại biểu đề nghị trong lần sửa đổi luật này, cần làm rõ việc xác định và bảo vệ hành lang thoát lũ trong đồ án quy hoạch đô thị nông thôn, coi đó là một nội dung bắt buộc chứ không chỉ là phần kiến nghị của cơ quan soạn thảo. Đại biểu nhấn mạnh: "Nếu quy hoạch mà theo như các chuyên gia nói là không đọc được đường đi của lũ thì đô thị cũng sẽ không an toàn".

Thảo luận về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia và liên kết vùng, đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) bày tỏ sự đồng tình với việc điều chỉnh kịp thời Quy hoạch tổng thể quốc gia lần này, khẳng định dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã làm rõ vai trò quy hoạch tổng thể quốc gia là trục xương sống trong công tác dẫn dắt quy hoạch vùng và của tỉnh.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ cần sớm ban hành kế hoạch triển khai thực hiện khi nghị quyết có hiệu lực, để tinh thần nghị quyết được triển khai ngay.

Về danh mục dự án quan trọng quốc gia, đại biểu đề xuất nâng cấp tuyến đường sắt Thành phố Hồ Chí Minh - Cần Thơ từ "nghiên cứu chuẩn bị đầu tư" lên "nhóm ưu tiên để chuẩn bị đầu tư". Theo đại biểu, đây là nguyện vọng rất lớn của cử tri Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời đề nghị bổ sung cảng Trần Đề và mở rộng cảng hàng không quốc tế Cần Thơ vào danh mục dự án ưu tiên đầu tư.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa cũng nhận định nội dung sửa đổi về liên kết vùng còn mang tính chung chung, chưa đáp ứng đặc thù của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đại biểu đề nghị cần có cơ chế tài chính riêng cho hoạt động liên kết vùng, và ủy quyền cho Hội đồng điều phối vùng thành lập Quỹ liên kết vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Ngoài ra, đại biểu đề xuất kéo dài thời kỳ quy hoạch đối với các ngành như giao thông, thủy lợi, năng lượng lên 20 năm, thay vì áp dụng chung 10 năm như dự thảo, để đảm bảo tính ổn định và hiệu quả kinh tế.

Việt Đức (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/nang-cao-tinh-on-dinh-va-phan-cap-phan-quyen-trong-cong-tac-quy-hoach-20251107121645719.htm