Nâng tầm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu

một giờ trướcBài gốc

Cơ cấu ngành nghề của VASI sản xuất đa dạng, trong đó lĩnh vực chế biến kim loại chiếm tỷ trọng lớn nhất với 55%, tiếp theo là nhựa và cao su chiếm 25%, điện và điện tử chiếm 10%, cùng các giải pháp tự động hóa và các ngành khác.

Các doanh nghiệp này hiện đang hoạt động theo các mô hình OEM (nhà sản xuất thiết bị gốc), ODM (nhà sản xuất thiết kế gốc) và OBM (nhà sản xuất thương hiệu gốc), cung ứng sản phẩm cho nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn như ôtô, xe máy, đóng tàu, điện tử, bán dẫn, năng lượng tái tạo, thiết bị y tế và hàng không vũ trụ.

Đáng lưu ý, ngành đang ghi nhận các dấu hiệu tích cực về khả năng mở rộng xuất khẩu tại một số thị trường khó tính, với mức tăng trưởng đáng kể tại thị trường Bắc Mỹ và Nhật Bản (50-60%), Trung Quốc (40-50%) và khu vực ASEAN (35-40%).

Cần có chiến lược nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ bền vững.

Để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế, cộng đồng doanh nghiệp VASI đã chuẩn hóa hệ thống quản lý chất lượng với hàng loạt chứng nhận quốc tế như ISO 9001, IATF 16949 cho ngành ôtô, AS 9100D cho hàng không, cùng các tiêu chuẩn về môi trường và trách nhiệm xã hội như ISO 14001, SA 8000 hay ISO 50001.

Năng lực sản xuất thực tế được minh chứng qua khả năng cung ứng các linh kiện phức tạp cho ngành ôtô như tấm ốp trần, các chi tiết gia cố bảng điều khiển, giá đỡ, cản trước, ốp tản nhiệt và hệ thống dây điện cho các công ty lớn như Toyota, Hyundai, VinFast, LG và Honda.

Bên cạnh đó, trong lĩnh vực điện tử, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã làm chủ quy trình lắp ráp linh kiện điện tử lên bảng mạch in (PCBA) từ khâu kỹ thuật, tạo mẫu, lắp ráp linh kiện xuyên lỗ và dán bề mặt, cho đến kiểm tra chức năng và phủ bảo vệ mạch.

Tại diễn đàn "Thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu" tổ chức ở TP Hồ Chí Minh ngày 4/12/2025, bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VASI cho biết đang xây dựng một kế hoạch hành động toàn diện tập trung vào việc tối ưu hóa chất lượng, chi phí và giao hàng (QCD), đồng thời tích hợp các yếu tố ESG và số hóa vào hoạt động sản xuất.

Hiệp hội khuyến nghị các doanh nghiệp cần tập trung quản trị chi phí, lựa chọn phân khúc khách hàng phù hợp theo quy mô và lĩnh vực, đa dạng hóa đối tác và mở rộng công đoạn sản xuất từ cung cấp linh kiện đơn lẻ sang cụm linh kiện, ứng dụng gia công OEM, ODM và OBM.

Ông Nguyễn Ngọc Đăng Khoa, Phó Giám đốc phát triển kinh doanh, Công ty SMC Precision chỉ ra rằng, chuỗi cung ứng toàn cầu đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ từ "Toàn cầu hóa" sang "Khu vực hóa" với chiến lược "Trung Quốc +1", dẫn đến sự gia tăng nhu cầu dịch chuyển sản xuất từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc sang Việt Nam, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong nước trở thành nhà cung ứng cấp 2, cấp 3 cho các tập đoàn đa quốc gia.

Tuy nhiên, để nắm bắt cơ hội này, các nhà cung cấp phải đối mặt với những yêu cầu khắt khe về tự động hóa và chuyển đổi số, trong đó mô hình Smart Factory 4.0 đang trở thành tiêu chuẩn với các yêu cầu truy xuất nguồn gốc 100% qua mã QR và hệ thống MES, kiểm soát chất lượng tự động bằng Vision System và quản lý dữ liệu thời gian thực.

Bên cạnh đó, các yếu tố ESG đã trở thành tiêu chí bắt buộc, đòi hỏi doanh nghiệp phải giảm phát thải CO2, sử dụng năng lượng tái tạo và trải qua các cuộc kiểm toán nghiêm ngặt về ESG. Đồng thời, tính linh hoạt và tốc độ cũng được đề cao khi khách hàng yêu cầu thời gian giao hàng ngắn hơn từ 30-50% so với trước, buộc nhà cung cấp phải có năng lực lập kế hoạch sản xuất linh hoạt và minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng từ dữ liệu vận hành đến quản lý rủi ro.

Bà Cao Thị Phi Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP Hồ Chí Minh (ITPC) cho biết, kinh tế Việt Nam đã đạt cột mốc lịch sử quan trọng khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tính đến ngày 15/11/2025 vượt 801 tỷ USD.

Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 410,28 tỷ USD và nhập khẩu đạt 390,74 tỷ USD, tạo ra mức xuất siêu 19,54 tỷ USD. Đáng chú ý, các ngành hàng chủ lực ghi nhận mức tăng trưởng cao so với cùng kỳ năm 2024, như nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 48,3%, tương ứng 30,01 tỷ USD; nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 11,7%, tương ứng 5,33 tỷ USD.

Tuy nhiên, cơ cấu nhập khẩu vẫn cho thấy nhu cầu rất lớn về linh kiện và bán thành phẩm, đơn cử như nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 6,62 tỷ USD, cùng nhóm máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng đạt 2,59 tỷ USD. Điều này chỉ rõ dư địa phát triển của CNHT trong nước còn rất lớn, đồng thời đặt ra yêu cầu phải nâng cao năng lực cung ứng để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và nâng tầm vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo bà Cao Thị Phi Vân, TP Hồ Chí Minh định hướng phát triển CNHT theo mô hình "ngành công nghiệp nền tảng", được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới cho tăng trưởng, góp phần nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế, thu hút dòng vốn đầu tư công nghệ cao và hình thành các chuỗi giá trị mới với hàm lượng giá trị gia tăng lớn, phát triển theo hướng bền vững.

Diễn đàn "Thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu" là sự kiện quy mô quốc gia được thực hiện với chủ đề "Nâng tầm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu: Liên kết - Đổi mới - Phát triển bền vững". Diễn đàn do ITPC phối hợp với Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ TP Hồ Chí Minh (HASI) và Viện Quản trị Chính sách và Chiến lược phát triển (IPADS) tổ chức.

Tại diễn đàn, các chuyên gia nhận định rằng năng lực của nhiều doanh nghiệp CNHT Việt Nam đã có cải thiện đáng kể, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách so với yêu cầu của các tập đoàn đa quốc gia.

Nguyễn Cảnh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/doanh-nghiep/nang-tam-cong-nghiep-ho-tro-viet-nam-trong-chuoi-gia-tri-toan-cau-i790253/