Nâng tỷ trọng ngân sách trung ương để thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia

2 giờ trướcBài gốc

Đại biểu tham dự phiên thảo luận sáng 5-12. Ảnh: media.quochoi.vn

Phân bổ vốn chưa hợp lý

Phân tích về việc phân bổ vốn, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) cho rằng, bố trí vốn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030 là 500.000 tỷ đồng (vốn trung ương 100.000 tỷ đồng (chiếm 20%), vốn địa phương là 400.000 tỷ đồng (chiếm 80%)... Trong điều kiện sáp nhập tỉnh hiện nay, nhu cầu vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng và việc hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới sau sắp xếp rất lớn. Trong khi đó, nhiều tỉnh miền núi, xã miền núi còn nhiều khó khăn về ngân sách...

Để bảo đảm tính khả thi của nguồn vốn, đại biểu đề nghị cần tăng cân đối ngân sách trung ương và có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp khác.

Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) phát biểu. Ảnh: media.quochoi.vn

Lo ngại việc phân bổ vốn chưa hợp lý, đại biểu Hồ Thị Minh (Đoàn Quảng Trị) cho rằng, dự kiến vốn của chương trình giai đoạn 2026-2030 là 1,23 triệu tỷ đồng, nhưng vốn trung ương chỉ có 8%, vốn ngân sách địa phương 33% và vốn huy động từ dân và doanh nghiệp 28%. Trong khi đó, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên đang nhận trợ cấp từ Trung ương, việc áp dụng đối ứng 33% là rất khó và dễ dẫn đến nợ đọng xây dựng cơ bản. Vì vậy, cần xem lại cơ cấu nguồn vốn, đồng thời miễn đối ứng đối với các xã nghèo, vùng thường xuyên gặp lũ lụt thiên tai...

Cũng về nội dung này, đại biểu Hà Sỹ Huân (Đoàn Thái Nguyên) cho rằng, tỷ trọng ngân sách trung ương chưa tương xứng với vai trò chủ đạo, trong khi đó tỷ lệ đối ứng của địa phương là khá cao, khiến gánh nặng tài chính dồn chủ yếu ở địa phương, tạo áp lực lớn cho các tỉnh khó khăn.

Do đó, cần rà soát, làm rõ khả năng cân đối nguồn ngân sách trung ương và xem xét điều chỉnh cơ cấu vốn để ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo cả về tỷ trọng lẫn tính dẫn dắt trong thực hiện chương trình. Vì thế, cần nâng tỷ trọng ngân sách trung ương trong tổng ngân sách nhà nước lên mức hợp lý để chương trình thực hiện có hiệu quả.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) phát biểu. Ảnh: media.quochoi.vn

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) cũng bày tỏ, nhu cầu vốn tối thiểu giai đoạn 2026-2030 là trên 240.000 tỷ đồng, nhưng hiện mới cân đối được 100.000 tỷ - chỉ đạt khoảng 41,5% nhu cầu tối thiểu. Trong khi đó, yêu cầu huy động 33% vốn ngân sách địa phương và 28% từ doanh nghiệp, cộng đồng là không khả thi đối với các tỉnh nghèo, nơi ngân sách thường xuyên trông chờ vào Trung ương. Đại biểu đề nghị xác định lại tỷ lệ đối ứng phù hợp, đặc biệt với các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa - nơi thậm chí 10% đối ứng cũng là thách thức.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đoàn Đồng Nai) cũng nhấn mạnh, tỷ lệ vốn đối ứng của địa phương gấp hơn 4 lần vốn trung ương là "không phù hợp và khó khả thi" và đề nghị ngân sách trung ương phải là nguồn lực chính, có vai trò quyết định để tập trung nguồn lực đầu tư trọng tâm, trọng điểm.

Rà soát, cân đối ngân sách phù hợp

Quan tâm đến tỷ lệ hộ nghèo, đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) đề nghị cần có giải thích thuyết phục cơ sở của việc xác định các mục tiêu về tỷ lệ hộ nghèo đa chiều; mục tiêu xã nông thôn mới, xã nông thôn mới hiện đại của giai đoạn 2026-2030 và đến năm 2035. Bởi hiện nay, quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 và bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 mới chuẩn bị kết thúc; bộ tiêu chí nông thôn mới đang trong quá trình xây dựng, vì vậy cần làm rõ căn cứ đề ra các mục tiêu.

Đại biểu Hồ Thị Minh (Đoàn Quảng Trị) phát biểu. Ảnh: media.quochoi.vn

Lo ngại các mục tiêu đưa ra cao, khó đạt, đại biểu Hồ Thị Minh (Đoàn Quảng Trị) nêu thực tiễn, hiện nay, nội dung hỗ trợ đất ở, đất sản xuất và nước sạch không đạt vì việc rà soát thu hồi đất của các nông trường, lâm trường làm chưa triệt để, phần giao lại cho dân hầu như đất nghèo kiệt, khu vực sông suối không thể trồng cây hay sinh sống... Vì thế, cần tiếp tục rà soát các quỹ đất để giao lại cho bà con.

"Còn về nước sạch, không triển khai phân tán nữa mà cần tập trung nguồn lực, Chính phủ đứng ra đầu tư cho đồng bào, chứ nước sạch mà lấy từ suối trên rừng, hay khoan giếng thì giải pháp này chưa thể gọi là tối ưu, nếu để tình trạng khoan giếng chúng ta sẽ thấy hệ lụy việc khai thác nước ngầm thiếu kiểm soát. Còn nước trên các con khe, con suối không thể gọi là nước sạch nếu không qua xử lý”, đại biểu nhấn mạnh.

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: media.quochoi.vn

Giải trình về các nội dung đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng khẳng định, đa số đại biểu Quốc hội đồng tình về chủ trương tích hợp 3 chương trình thành một chương trình để khắc phục các tồn tại, hạn chế của giai đoạn trước.

Về ý kiến một số đại biểu băn khoăn việc bố trí 100.000 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương cho chương trình là thấp. Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đồng tình với ý kiến, chương trình có phạm vi quy mô bao phủ cả nước, trong đó ưu tiên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Do đó, mức vốn ngân sách trung ương trước mắt bố trí 100.000 tỷ đồng là hạn chế.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng. Ảnh: media.quochoi.vn

Tuy nhiên trong giai đoạn 2026-2030, bên cạnh chương trình này thì còn 4 chương trình mục tiêu quốc gia khác cùng triển khai. Cùng với đó, chương trình phát triển bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long, chương trình bố trí ổn định dân cư vùng miền núi, địa bàn khó khăn đã được đưa vào dự thảo nghị quyết Đại hội XIV dự kiến tập trung đầu tư trong giai đoạn 2026-2030 và những nguồn vốn khác... để thực hiện được các mục tiêu, nhiệm vụ của chương trình. Trong quá trình điều hành, Chính phủ sẽ tiếp tục cân đối ngân sách trung ương để báo cáo Quốc hội ưu tiên bổ sung cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Về ý kiến cho rằng quy định nguồn vốn địa phương 400.000 tỷ đồng là quá lớn, vượt khả năng cân đối của các địa phương, Bộ trưởng cho biết, vốn ngân sách địa phương thực hiện là tổng vốn ngân sách địa phương hai cấp của 34 tỉnh, thành phố bố trí cho chương trình, gồm 7 địa phương tự cân đối và 27 địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương. Đây là một trong những nguồn vốn chủ lực phản ánh vai trò chủ động, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, các địa phương trong triển khai thực hiện các mục tiêu của chương trình. Tiếp thu các ý kiến, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát, cân đối để xác định mức vốn ngân sách của các địa phương cho phù hợp nhất.

Minh Thúy

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/nang-ty-trong-ngan-sach-trung-uong-de-thuc-hien-chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia-725747.html