Não hoạt động thế nào khi bạn tức giận?

5 giờ trướcBài gốc

Tấm áp phích Kế - hoạch - tạm - dừng

Tấm áp phích Kế - hoạch - tạm - dừng có ý nghĩa hơn cả một công cụ làm cha làm mẹ hữu hiệu được treo trong nhà bạn (dù bạn có thể làm nó trông khá đẹp!). Để hiểu rõ tầm quan trọng của tấm áp phích, hãy bắt đầu với kiến thức khái quát, rất cơ bản và ngắn gọn về các bộ phận của não bộ. Làm ơn lưu ý, cứ qua một ngày, lại có nhiều nghiên cứu hơn về chức năng của não bộ.

Kiến thức khái quát này giúp bạn hiểu rõ tổng quát hơn, nhưng nếu hứng thú tìm hiểu thêm về não bộ, tôi nghĩ bạn nên tìm cuốn The Whole-Brain Child của tác giả Daniel J.Siegel và Tina Payne Bryson (một trong những cuốn sách yêu thích của tôi!).

Vỏ não: Là lớp ngoài cùng của não bộ, chứa vùng vỏ não trán trước. Vùng vỏ não trán trước có chức năng điều khiển điều hành, ra quyết định, và tư duy phản biện (và các chức năng khác). Quan trọng là, khoảng hai mươi lăm tuổi vùng vỏ não trán trước mới phát triển hoàn toàn.

Hệ viền: Hai bộ phận quan trọng của hệ viền chúng ta cần thảo luận là vùng dưới đồi (hypothalamus) và hạch hạnh nhân (almond-shaped amygdala).

Tự điều chỉnh tâm trạng trước các tình huống là công cụ của cha mẹ. Ảnh: Today's Parent.

Khi chúng ta căng thẳng, vùng dưới đồi truyền đi tín hiệu tiết các nội tiết tố do căng thẳng, có tác dụng bảo vệ chúng ta trong thời gian ngắn, nhưng sẽ gây hại nếu kéo dài, khi thần kinh chúng ta liên tục tiếp nhận nhiều đe dọa (như anh chị em ruột cãi nhau, cãi lại, hoặc tranh giành quyền kiểm soát).

Bộ phận quan trọng khác của hệ viền là hạch hạnh nhân, liên quan đến phản ứng của chúng ta trước sợ hãi. Khi cảm thấy bị đe dọa, hạch hạnh nhân có thể giúp bảo vệ chúng ta. Điều này thật tuyệt vời khi bạn nhìn thấy con đang bước xuống đường trong khi một chiếc ôtô đang lao tới (chắc chắn bạn sẽ hét lên “Dừng lại!” và chạy ra bảo vệ con). Nhưng không ích lợi gì khi bạn coi hành vi của con là mối đe dọa. Hạch hạnh nhân có mối tương quan trực tiếp với cuống não.

Cuống não (The Brain Stem): Hay thường được gọi là “não bò sát, hoặc não thằn lằn” vì chức năng gắn liền với bản năng sinh tồn của chúng ta. Là bộ phận lâu đời nhất của não bộ. Các tế bào thần kinh (neuron) trong cuống não liên quan đến phản ứng “chiến đấu bỏ chạy hoặc đóng băng”.

Ví dụ, tưởng tượng có một con thằn lằn trong khu vườn và bạn đang lại gần nó với một cây gậy trên tay. Con thằn lằn có nhiều kỹ năng sinh tồn có thể sử dụng trong tình huống này, một trong số đó là mở miệng và sẵn sàng chiến đấu. Khi chúng ta thấy bị đe dọa như trường hợp con thằn lằn, cuống não sẽ kích hoạt.

Dưới tác động của bộ phận bò sát này trong não bộ, chúng ta không còn liên kết với vùng vỏ não trán trước; từ đó, không thể tự điều chỉnh và chúng ta phản ứng. Không công cụ nào trong bộ công cụ làm cha làm mẹ có tác dụng khi chúng ta đang ở trạng thái tinh thần như vậy.

Vì vùng vỏ não trán trước của con chưa phát triển đầy đủ, nên việc của chúng ta là hành động như con. Nghĩa là chúng ta phải tạm dừng đủ lâu để quay lại trạng thái suy nghĩ lý trí (vùng vỏ não trán trước) vào những lúc chúng ta chỉ muốn hét lên. Hiểu rõ cách bộ não hoạt động trong tình trạng tức giận và căng thẳng có thể giúp chúng ta điều chỉnh mình.

Theo tiến sĩ Ian Davis-Tremayne, DC, “Hệ thần kinh của chúng ta có hai phần ba là dây thần kinh hướng tâm… nghĩa là chúng ta có hai phần ba là nhánh cảm giác, một phần ba là nhánh phản ứng. Một khi có công cụ phù hợp, chúng ta có thể kiểm soát phản ứng của mình trước bất cứ tình huống nào trước khi phản ứng “chiến đấu hay bỏ chạy” chiến thắng. Tấm áp phích Kế-hoạch-tạm-dừng giúp người làm cha làm mẹ không phản ứng với con.

Tấm áp phích Kế-hoạch-tạm-dừng giúp bạn chuyển từ phản ứng “chiến đấu bỏ chạy hay đóng băng” sang bình tĩnh khi rơi vào tình trạng bối rối. Theo kinh nghiệm của tôi, và của những người làm cha làm mẹ tôi từng làm việc cùng, chỉ đơn giản nói “Từ bây giờ, tôi sẽ không la mắng, mua chuộc, hoặc phạt nặng con nữa” là không đủ.

Để hình thành thói quen mới, bạn phải tin mình sẽ thành công, và bắt đầu với việc lập kế hoạch. Giống như lập kế hoạch ăn kiêng hoặc kế hoạch học tập khi muốn có bằng cấp, kế hoạch này giúp bạn có trách nhiệm với mục tiêu mới về cách làm cha mẹ, đó là sự tự điều chỉnh.

Laura Linn Knight/1980 Books-NXB Dân Trí

Nguồn Znews : https://znews.vn/nao-hoat-dong-the-nao-khi-ban-tuc-gian-post1584736.html