Tuy nhiên, lãnh đạo NATO cảnh báo tốc độ này chưa đủ nhanh để bảo đảm lợi thế quyết định trước các đối thủ hàng đầu.
“Liệu tôi có cảm thấy chúng ta đang phát triển đủ nhanh không? Không”, Chuẩn đô đốc Arjen Warnaar, chỉ huy người Hà Lan của Nhóm Hải quân Thường trực số 1 của NATO (Standing NATO Maritime Group 1), một trong những lực lượng phản ứng nhanh thuộc liên minh này, nói với trang Insider. Ông nhấn mạnh rằng lợi thế công nghệ so với đối thủ phải “càng lớn càng tốt”.
“Tôi sẽ nói rằng tốc độ phát triển chẳng bao giờ là đủ nhanh. Trước tất cả những gì đang diễn ra, rõ ràng tôi cảm thấy tình hình rất cấp bách. Tôi không phải là người duy nhất thấy như vậy”, Arjen Warnaar thổ lộ.
Các lực lượng NATO đã thử nghiệm drone, robot và hệ thống khác ngoài khơi Bồ Đào Nha hồi đầu tháng 9
Các lực lượng NATO đã sử dụng công nghệ chống drone trong các cuộc tập trận - Ảnh: Standing NATO Maritime Group 1
Đầu tháng 9, các lực lượng NATO đã tham gia cuộc tập trận ngoài khơi Bồ Đào Nha, được thiết kế để tạo không gian cho các đồng minh thử nghiệm drone (máy bay không người lái), robot và những công nghệ mới nổi khác có thể giúp hiện đại hóa năng lực hải quân.
Hai cuộc tập trận hải quân này, REPMUS và Dynamic Messenger 2025, được lãnh đạo NATO xem là cơ hội để đánh giá việc tích hợp các hệ thống mới và sáng tạo vào môi trường tác chiến thực tế.
REPMUS (Robotic Experimentation and Prototyping with Maritime Unmanned Systems) nghĩa là Thử nghiệm và tạo nguyên mẫu robot với các hệ thống không người lái trên biển. Đây là cuộc tập trận thường niên do NATO phối hợp với Hải quân Bồ Đào Nha tổ chức. Mục tiêu của REPMUS là tạo môi trường cho các quốc gia thành viên NATO thử nghiệm và đánh giá những công nghệ mới trong hải quân, đặc biệt là các hệ thống không người lái như drone, tàu mặt nước không người lái và tàu ngầm không người lái. Trong khuôn khổ cuộc tập trận này, các bên sẽ kiểm chứng khả năng phối hợp của những công nghệ mới với lực lượng tác chiến thực tế, từ hoạt động chống thủy lôi, giám sát biển, bảo vệ cơ sở hạ tầng ngầm, cho đến khả năng chỉ huy và kiểm soát tích hợp. Vì vậy, REPMUS không chỉ đơn thuần là cuộc tập trận mà còn là “phòng thí nghiệm ngoài khơi” để NATO thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực quốc phòng hải quân.
Dynamic Messenger 2025 là cuộc tập trận hải quân của NATO, được tổ chức nối tiếp sau REPMUS tại Bồ Đào Nha. Nếu REPMUS được coi như “phòng thí nghiệm” thử nghiệm và tạo nguyên mẫu cho các hệ thống không người lái trên biển, Dynamic Messenger đóng vai trò kiểm chứng và triển khai các công nghệ đó ở môi trường tác chiến thực tế.
Trong khuôn khổ Dynamic Messenger 2025, các lực lượng NATO tiến hành hàng loạt kịch bản mô phỏng chiến tranh hiện đại, từ bảo vệ hạ tầng chiến lược dưới đáy biển, tác chiến thủy lôi, cho đến chỉ huy - kiểm soát tích hợp giữa các khí tài truyền thống và phương tiện không người lái. Điểm nhấn của cuộc tập trận là việc kết hợp nhiều loại robot hải quân, drone và hệ thống cảm biến hiện đại vào các hoạt động phối hợp tác chiến.
Mục tiêu của Dynamic Messenger là giúp NATO đánh giá cách thức những công nghệ mới có thể tăng cường sức mạnh hải quân, đồng thời rút kinh nghiệm trong việc tích hợp chúng vào cơ chế chỉ huy chung. Cuộc tập trận này cho thấy NATO đang đẩy nhanh tốc độ đổi mới quân sự để duy trì lợi thế công nghệ trước các đối thủ như Nga và Trung Quốc.
Yếu tố mang tính sống còn
Arjen Warnaar nói quy trình phát triển kiểu xoắn ốc của Ukraine là yếu tố mang tính sống còn và là ranh giới giữa thắng với bại. Ông nói rằng NATO cần tránh rơi vào tình huống tương tự và đó là lý do các sự kiện như REPMUS, Dynamic Messenger có ý nghĩa then chốt.
Quy trình phát triển kiểu xoắn ốc là cách nói về việc phát triển công nghệ hoặc vũ khí theo từng vòng lặp liên tục, gồm thử nghiệm - rút kinh nghiệm - cải tiến - triển khai, rồi lại quay lại vòng mới. Ukraine đang áp dụng cách này trong cuộc chiến với Nga để nhanh chóng nâng cấp vũ khí và chiến thuật.
Các cuộc tập trận gần đây tập trung vào nhiều hoạt động, gồm bảo vệ cơ sở hạ tầng dưới biển quan trọng, tác chiến thủy lôi hải quân, tình báo, giám sát và trinh sát, chỉ huy - kiểm soát tích hợp, cũng như phòng thủ trước các loại máy bay và tàu không người lái.
Trong số hàng trăm hệ thống công nghệ mới được thử nghiệm có một loại drone dưới nước với khả năng chống lại thủy lôi, khảo sát đáy biển và trinh sát, cùng một loại robot có thể nhận diện các mối đe dọa tiềm tàng và truyền dữ liệu sonar về các trung tâm chỉ huy trên bờ.
Sonar là kỹ thuật sử dụng sóng âm dưới nước để phát hiện, xác định vị trí, đo khoảng cách hoặc lập bản đồ các vật thể.
“Phải đảm bảo tốc độ phát triển nhanh hơn Nga và Trung Quốc”
Arjen Warnaar thừa nhận NATO rõ ràng chưa nhanh như mong muốn trong việc phát triển và triển khai công nghệ mới, dù ông lưu ý rằng có rất nhiều áp lực buộc liên minh này phải tiến bộ.
“Có vô số bước phát triển rất thú vị đang diễn ra và tôi cho rằng tốc độ của chúng ta đang tăng lên, tức là đang đi đúng hướng”, ông khẳng định.
Tuy nhiên, thời gian đang trôi nhanh. Cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục cho thấy đổi mới công nghệ có thể khiến kẻ thù bất ngờ và các quan chức quân sự toàn cầu đều nhận thức rằng tương lai của chiến tranh sẽ ngày càng mang tính tự động hóa nhiều hơn theo thời gian.
“Chúng ta biết Nga và Trung Quốc có quá trình phát triển công nghệ và tài sản riêng của họ. Chúng ta phải đảm bảo rằng tốc độ phát triển của mình nhanh hơn họ”, Arjen Warnaar tuyên bố.
NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) là một liên minh quân sự - chính trị được thành lập năm 1949 với mục tiêu chính là bảo đảm an ninh tập thể cho các quốc gia thành viên.
Theo nguyên tắc cơ bản trong Điều 5 của Hiệp ước, nếu một nước thành viên bị tấn công thì coi là tất cả nước thành viên khác cũng bị tấn công và họ sẽ cùng nhau bảo vệ. Ban đầu NATO chỉ có 12 thành viên sáng lập, đến nay đã mở rộng lên hơn 30 quốc gia, chủ yếu ở châu Âu và Bắc Mỹ.
NATO không chỉ là khối quân sự mà còn là cơ chế hợp tác về chính trị, an ninh và quốc phòng, có ảnh hưởng rất lớn trong quan hệ quốc tế, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến Nga và gần đây là cạnh tranh công nghệ quân sự với Trung Quốc.
Những điều cần biết về Arjen Warnaar
Đầu năm 2025, Arjen Warnaar đảm nhận cương vị chỉ huy Standing NATO Maritime Group 1, một trong những lực lượng hải quân phản ứng nhanh chủ lực của NATO, trong bối cảnh liên minh quân sự này đang tăng tốc hiện đại hóa để đối phó với những thách thức an ninh ngày càng phức tạp.
Standing NATO Maritime Group 1 được coi là “tai mắt” trên biển của NATO, với nhiệm vụ tuần tra, giám sát và răn đe tại các vùng biển chiến lược như Bắc Đại Tây Dương, Biển Bắc, Bắc Cực và Baltic. Dưới quyền chỉ huy của Arjen Warnaar, lực lượng này đã phối hợp cùng nhiều quốc gia thành viên, gồm Hà Lan, Na Uy và Bồ Đào Nha, thực hiện các hoạt động chống tàu ngầm, bảo vệ tuyến hàng hải trọng yếu cũng như huấn luyện tác chiến chung.
Chuẩn đô đốc Arjen Warnaar
Arjen Warnaar là sĩ quan kỳ cựu của Hải quân Hoàng gia Hà Lan, từng theo học tại Netherlands Joint Staff (cơ quan tham mưu liên quân cao nhất của Bộ Quốc phòng Hà Lan) và Học viện Quốc phòng Hoàng gia Anh. Sự nghiệp của ông gắn liền với nhiều nhiệm vụ trên biển, đặc biệt trong lĩnh vực tác chiến đa quốc gia.
Việc Arjen Warnaar được bổ nhiệm làm lãnh đạo Standing NATO Maritime Group 1 với nhiệm kỳ 1 năm được đánh giá là nhằm bảo đảm tính liên tục trong chỉ huy, khi NATO đang phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh tại châu Âu.
Sơn Vân