NDAA - phép thử đối với Nhà Trắng

6 giờ trướcBài gốc

“Hòa bình thông qua sức mạnh”

NDAA là đạo luật xác định mức chi tiêu cho Lầu Năm Góc và các ưu tiên khác trong năm tới. Theo đó, đạo luật phê duyệt mức chi tiêu kỷ lục 901 tỷ USD cho quân sự trong năm tài chính 2026, nghĩa là thậm chí còn cao hơn khoảng 8 tỷ USD so với yêu cầu của Nhà Trắng. NDAA bao gồm mức tăng lương gần 4% cho các quân nhân, 400 triệu USD viện trợ cho Ukraine trong 2 năm tới, và các hạn chế đối với đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc.

Sau Hạ viện, Thượng viện Mỹ ngày 17/12 cũng phê chuẩn dự luật, với tỉ lệ 77-20. Theo người phát ngôn Nhà Trắng Anna Kelly, NDAA luật hóa chương trình nghị sự “hòa bình thông qua sức mạnh” của nước Mỹ, đồng thời tài trợ cho hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không “Vòm Vàng” được Tổng thống Mỹ Donald Trump ủng hộ.

NDAA của Quốc hội Mỹ là sự phủ định đối với NSS của Nhà Trắng, báo hiệu những sóng gió chính trường gay gắt hơn trong thời gian tới.

Đạo luật còn bao gồm một điều khoản giữ lại một phần ngân sách công tác của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho đến khi ông cung cấp cho các nhà lập pháp những đoạn video chưa chỉnh sửa về các cuộc tấn công của quân đội Mỹ nhằm vào các tàu bị cáo buộc buôn bán ma túy ở vùng Caribe, cùng các bản sao lệnh thực hiện các chiến dịch này. Trong vài tuần qua, các thành viên của cả 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ đã bày tỏ lo ngại về các cuộc tấn công quân sự đang diễn ra nhằm vào các tàu bị cáo buộc buôn ma túy.

Với mức tăng ngân sách quốc phòng “chóng mặt” đến vậy, điều đầu tiên đập vào dự cảm của bất cứ nhà phân tích nào, là chuyện nước Mỹ sẽ “mạnh tay” gấp bội, trong việc bảo vệ những lợi ích cốt lõi của mình.

Và, thứ hai, như chính các chuyên gia của Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council) chỉ ra: “NDAA hoàn toàn trái ngược với Chiến lược An ninh Quốc gia (NSS) được công bố gần đây, bằng cách kìm hãm những nỗ lực của Washington nhằm chuyển nguồn lực khỏi khu vực châu Âu-Đại Tây Dương”.

Một điểm đáng chú ý khác: NDAA 2026 là đạo luật đầu tiên (và có lẽ là duy nhất) được Quốc hội Mỹ thông qua trong năm 2025 có điều khoản hỗ trợ Ukraine. Tuy nhiên, về vấn đề viện trợ quân sự, NDAA khó có thể dẫn đến việc Ukraine nhận được thêm vũ khí, khi đạo luật này chỉ bao gồm 400 triệu USD tài trợ cho Sáng kiến hỗ trợ an ninh Ukraine, một sự “lao dốc” so với gần 14 tỷ USD đã được thông qua vào năm 2024. Chính quyền Tổng thống Trump không yêu cầu thêm kinh phí cho chương trình này, mà thay vào đó chuyển sang bán vũ khí cho châu Âu để hỗ trợ Ukraine.

Trong khi đó, khác với ở NSS, khu vực chiến lược tương lai Bắc Cực cũng được đề cập nhiều hơn trong NDAA 2026, với những điều khoản quan trọng nhất ảnh hưởng đến Bộ Ngoại giao hơn là Lầu Năm Góc. Vị trí Đại sứ đặc mệnh toàn quyền chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan tới Bắc Cực sẽ được pháp điển hóa và sẽ có quyền hạn lớn hơn để thực hiện nhiệm vụ của mình trong việc tương tác với các quốc gia Bắc Cực cũng như các bên liên quan khác.

NDAA 2026, theo Hội đồng Đại Tây Dương, cũng “phản ánh sự hiểu biết sâu sắc hơn về cách thức “trục các thế lực gây hấn”, Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên - phối hợp hoạt động để làm suy yếu an ninh của Mỹ. Đạo luật An ninh Quốc gia về đầu tư ra nước ngoài toàn diện, được ban hành như một điều khoản phối thuộc của NDAA, giải quyết thách thức này bằng cách hạn chế các khoản đầu tư ra nước ngoài của Mỹ “mang lại lợi ích cho nỗ lực hiện đại hóa quân sự của đối thủ nước ngoài” và đe dọa lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ đối với các quốc gia được chỉ định là đáng lo ngại, bao gồm Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên, cũng như Venezuela và Cuba.

Hội đồng Đại Tây Dương, trung tâm lý luận đầu não của phái “diều hâu” Mỹ, cho rằng: “Việc nhắm mục tiêu vào toàn bộ trục này là điều cần thiết, khi các đối thủ của Mỹ ngày càng phối hợp hành động với nhau”. Do đó, những lời ngợi khen mà họ dành cho quyết định của lưỡng viện Quốc hội Mỹ, lại càng hàm chứa nhiều ý vị.

Nước Mỹ tái củng cố sức mạnh quân sự.

Sóng gió chính trường

Như tờ The New York Times dẫn lời ông Craig Singleton, Giám đốc điều hành chương trình Trung Quốc tại Quỹ Bảo vệ các nền dân chủ, tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington: “Dù tông giọng của Nhà Trắng (trong NSS) là gì, Đồi Capitol cũng vẫn đang khóa chặt cuộc cạnh tranh gay gắt, dài hạn với Trung Quốc". Và, từ bên kia Đại Tây Dương, tờ Le Monde hoan hỉ nhận định: Dự luật 900 tỷ USD này vẫn cho thấy định hướng thân châu Âu của Quốc hội Mỹ, trái với những tuyên bố từ chính quyền Tổng thống Trump.

Cụ thể, NDAA 2026 thiết lập các rào cản bằng cách cấm sử dụng kinh phí để giảm quy mô lực lượng của Mỹ ở châu Âu xuống dưới 76.000 binh sĩ, loại bỏ các thiết bị quan trọng hoặc từ bỏ vai trò Tư lệnh Tối cao Liên quân Mỹ tại châu Âu (SACEUR) - trừ khi Lầu Năm Góc có thể cung cấp một báo cáo tác động chi tiết chứng nhận rằng những quyết định đó được đưa ra sau khi tham vấn với các đồng minh và phù hợp với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.

NDAA 2026, có tính ràng buộc pháp lý, cũng cho phép chi 175 triệu USD cho Sáng kiến an ninh Baltic (chỉ 3 tháng sau khi Lầu Năm Góc đề xuất cắt giảm chương trình này) nhằm mục đích tăng cường hợp tác với Estonia, Latvia và Lithuania, bằng cách hỗ trợ họ mua sắm các hệ thống quốc phòng quan trọng của Mỹ. Không giống NSS, vốn tìm cách khôi phục “sự ổn định chiến lược” với Nga, NDAA định nghĩa rõ ràng Moscow là một đối thủ, yêu cầu Lầu Năm Góc phải đệ trình các đánh giá hằng năm về các mục tiêu chiến lược của Nga và khả năng của NATO trong việc duy trì ưu thế quân sự tương đối.

Ngoài ra, Quốc hội Mỹ cũng sử dụng các yêu cầu giám sát trong NDAA để tạo ra những trở ngại cho những gì được coi là nỗ lực nhằm làm suy yếu sự hỗ trợ còn lại cho Ukraine trong năm nay. Các yêu cầu báo cáo mới được thiết kế để ngăn cản sự chấm dứt hỗ trợ tình báo cho Kyiv, điều thường được sử dụng như một đòn bẩy đối với Ukraine trong các cuộc đàm phán với Moscow.

Đạo luật mới cũng ngăn cản khả năng giảm số lượng quân đội đóng quân hoặc triển khai tại Lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc (USFK) xuống dưới 28.500 người, mà không có các yêu cầu báo cáo độc lập và đầy đủ. “Việc Thượng viện thông qua dự luật này, bất chấp ngôn ngữ không hạn chế được đưa vào từ Hạ viện và sự phản đối của chính quyền, cho thấy mối lo ngại sâu sắc của Thượng viện, có lẽ là đúng, rằng chính quyền có thể đi quá xa trong việc cắt giảm quân sự cho lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc” - Hội đồng Đại Tây Dương bình luận.

Nói cách khác, trong cách nhìn nhận từ phe đối lập của Tổng thống Mỹ, NDAA là một thắng lợi. Nó thể hiện rằng, ngay cả với một số nghị sĩ đảng Cộng hòa, sức thuyết phục của đường lối mà ông chủ Nhà Trắng hiện tại đang lựa chọn cũng đã bị xói mòn. Nó vẽ nên một viễn cảnh bấp bênh tại kỳ bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ, vào cuối năm 2026. Nó “trói chân trói tay” Lầu Năm Góc, và qua đó, thiết lập những “chướng ngại vật pháp lý” chắn ngang đường lối đối ngoại mà ông Trump theo đuổi. Không chỉ vậy, vì tính áp đặt tối thượng của nó, NDAA sẽ còn ảnh hưởng đáng kể đến những vấn đề chiến lược của nước Mỹ trong năm tới. Không nghi ngờ gì nữa, nó sẽ ảnh hưởng đến cục diện cũng như hình thái của không ít điểm nóng toàn cầu.

Điều hiếm hoi mà Đồi Capitol thống nhất qua NDAA với quan điểm trong NSS của Nhà Trắng, trớ trêu thay, lại là cách tiếp cận với khu vực Mỹ Latinh (đang gây sóng gió trong dư luận quốc tế): ổn định ở Tây bán cầu là ưu tiên hàng đầu đối với lợi ích an ninh của nước Mỹ. Đáng chú ý, ở mục 8701, NDAA kích hoạt việc tái ủy quyền cho Tập đoàn Tài chính Phát triển (DFC), với các điều khoản mới cho phép doanh nghiệp Mỹ đầu tư nhiều hơn vào phát triển kinh tế của khu vực Mỹ Latinh. Qua đó, NDAA 2026 hứa hẹn nâng cao ngưỡng thu nhập của các quốc gia có thể nhận được tài trợ từ DFC, để “quyến rũ” các quốc gia có thu nhập trung bình cao như Mexico, Argentina, Colombia và Brazil, nhằm gián tiếp củng cố lợi ích an ninh kinh tế của chính nước Mỹ.

“Thế trận” đã được phe đối lập bày sẵn, không úp mở. Nhưng, cũng cần nhấn mạnh: Tổng thống Donald Trump chưa bao giờ là một tính cách dễ đoán định, đo lường.

Thiên Thư

Nguồn ANTG : https://antgct.cand.com.vn/chuyen-de/ndaa-phep-thu-doi-voi-nha-trang-i792043/