Nét riêng trong lễ cưới của người Dao đỏ ở Tả Phìn: Khi cô dâu tự về nhà chồng

18 giờ trướcBài gốc

Cô dâu tự về nhà chồng là nét phong tục độc đáo trong lễ cưới của người Dao đỏ ở Tả Phìn, Sa Pa, Lào Cai. (Ảnh: VŨ LINH)

Giữa sắc xanh trùng điệp của núi rừng Sa Pa, bản như một chấm phá đặc biệt trên bức tranh văn hóa Tây Bắc. Không chỉ nổi tiếng với nghề thổ cẩm, bài thuốc tắm lá , nơi đây còn lưu giữ nhiều phong tục cổ truyền đặc sắc. Trong đó, lễ cưới truyền thống của người Dao đỏ chứa đựng bề dày văn hóa, lịch sử và tinh thần cộng đồng bền chặt. Những nghi thức cưới hỏi không chỉ kết duyên cho đôi trẻ mà còn thắt chặt mối gắn kết giữa hai dòng họ, giữa gia đình nhỏ với đại gia đình bản làng.

Một đám cưới truyền thống của người Dao đỏ thường gồm ba phần chính: Dạm hỏi, lễ cưới và lễ lại mặt. Khoảng tháng 2, tháng 3 âm lịch, nhà trai chọn ngày đẹp mang lễ vật sang nhà gái dạm hỏi. Đây là dịp hai gia đình thỏa thuận lễ dẫn cưới và ấn định ngày tổ chức chính thức. Một lễ vật đặc biệt không thể thiếu là đôi vòng bạc dành cho cô gái, một món quà như một lời hứa gắn bó lâu dài, vừa là sự chúc phúc cho tình cảm bền chặt.

Sau lễ dạm hỏi, cô dâu bắt đầu chuẩn bị cưới. Những bộ váy áo ấy là thành quả của nhiều tháng tỉ mỉ thêu thùa, kỳ công trong từng mũi chỉ. Cùng lúc đó, nhà trai chuẩn bị các lễ vật cần thiết khác để tổ chức hôn lễ. Lễ cưới thường được tổ chức vào mùa khô, từ tháng 10 đến tháng Chạp, khi mùa màng đã thu hoạch xong. Đó cũng là lúc bản làng thêm phần rộn rã bởi tiếng nhạc, tiếng cười nói vang vọng khắp triền núi.

Ngày đầu tiên của lễ cưới, hai gia đình làm lễ trình báo tổ tiên. Nhà trai mang lễ vật sang nhà gái, cùng mở tiệc mời họ hàng, dân bản chung vui. Đây cũng là buổi tiễn đưa cô gái về nhà chồng. Điều đặc biệt là nhà trai không tổ chức lễ đón dâu, không có đoàn rước long trọng. Thay vào đó, nhà gái là bên chủ động đưa cô dâu sang nhà chồng. Chú rể và họ hàng nhà trai sẽ chờ sẵn ở nhà, chuẩn bị lễ đón tiếp đoàn nhà gái.

Phong tục ấy có từ xa xưa ở Tả Phìn như một cách thể hiện sự trân trọng đối với nhà gái, gửi gắm mong muốn cô gái sẽ tự tin, vững vàng bước vào cuộc sống mới bằng chính sự chủ động của mình.

Trước khi rời nhà mẹ đẻ, cô dâu làm lễ xin vía, cầu mong cuộc sống hôn nhân thuận hòa, bình an. Khi ra khỏi nhà, gương mặt cô được che kín bằng khăn đỏ hoặc tấm vải thêu, bởi người Dao đỏ tin rằng, nếu để ánh nắng chiếu vào mặt cô dâu trên đường đi, sẽ không tốt cho cuộc sống sau này.

Trang phục cưới của cô dâu người Dao đỏ là kết tinh của sắc màu và kỹ thuật thêu thùa truyền thống. Màu đỏ chủ đạo tượng trưng cho hạnh phúc, may mắn hòa cùng sắc xanh, trắng, đen như hiện thân của núi rừng, trời đất. Trên váy áo và khăn đội đầu là những hoa văn thổ cẩm hình xoắn, hình tam giác, cánh hoa… xen lẫn những đồng bạc trắng lấp lánh. Những đồng bạc ấy không chỉ làm đẹp cho bộ trang phục mà còn là biểu tượng của sự sung túc, lời chúc phúc gửi gắm từ gia đình hai bên.

Âm nhạc đóng vai trò không thể thiếu trong đám cưới người Dao đỏ, như một nhịp cầu vô hình, đưa tâm hồn mọi người hòa vào không khí rộn ràng, náo nức khắp bản làng. Các nhạc công được mời về tấu kèn, trống suốt những ngày cưới.

Ngày thứ ba là ngày chính lễ. Khi giờ đẹp đến, nhà trai mang kèn trống ra khoảng sân rộng gần nhà để đón đoàn nhà gái. Đội nhạc công vừa đi vừa thổi kèn, đánh trống, di chuyển theo vòng tròn bao quanh đoàn nhà gái, kết hợp thành hình số 8 — biểu tượng cho mong muốn về một hạnh phúc bền lâu, tình thông gia gắn bó. Suốt buổi lễ, nhà trai mời trà, rượu, đón tiếp nhà gái bằng sự trân trọng, thân tình.

Một nghi lễ quan trọng khác là lễ trừ tà trước khi cô dâu bước vào nhà chồng. Người Dao đỏ tin rằng quãng đường dài đưa dâu có thể vướng phải những điều không lành. Thầy cúng thực hiện nghi lễ giải trừ, tay cầm bát nước phép vừa đọc lời khấn vừa phun nước xung quanh kết hợp lễ vật như gà trống để xua đuổi điều dữ. Lễ này kéo dài chừng một giờ, kết thúc bằng việc cô dâu chính thức bước chân vào ngôi nhà mới trong tiếng chúc phúc của mọi người.

Khi mọi nghi thức đã hoàn tất, cô dâu chú rể cùng quỳ lạy bàn thờ tổ tiên, nhận lời chúc phúc từ họ hàng hai bên. Họ lần lượt đến từng mâm cỗ, nâng chén rượu mừng, đón nhận lời chúc tốt lành từ bà con dân bản. Khoảng một tháng sau, nhà trai mang lễ vật sang nhà gái làm lễ lại mặt, như một cách thể hiện lòng biết ơn, củng cố thêm tình thông gia bền chặt.

Đám cưới của người Dao đỏ không chỉ là ngày vui của một đôi bạn trẻ mà còn là dịp sinh hoạt văn hóa cộng đồng, nơi những giá trị truyền thống được gìn giữ qua bao thế hệ.

Giữa bảng lảng sương trắng miền sơn cước, hình ảnh người con gái Dao đỏ lặng lẽ tự mình về nhà chồng, mang theo sắc màu rực rỡ của núi rừng và tâm thức văn hóa ngàn đời là nét riêng không trộn lẫn, in dấu mãi trong lòng những ai một lần đến với Tả Phìn, Sa Pa.

NGỌC LIÊN - VŨ LINH

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/net-rieng-trong-le-cuoi-cua-nguoi-dao-do-o-ta-phin-khi-co-dau-tu-ve-nha-chong-post886609.html