Nga chặn internet để chống drone của Ukraine, dân đổ xô dùng tiền mặt

5 giờ trướcBài gốc

Các đợt ngắt kết nối internet, nhằm phòng thủ trước các máy bay không người lái (drone) của Ukraine, đã làm gián đoạn thanh toán qua di động, ứng dụng nhắn tin, dịch vụ giao hàng và các nền tảng gọi xe, qua đó cho thấy tác động đến kinh tế từ biện pháp an ninh thời chiến của Nga.

Theo báo cáo của Ngân hàng Trung ương Nga được công bố hôm 13.8, lượng tiền mặt lưu thông đã tăng khoảng 200 tỉ rúp (2,5 tỉ USD) trong tháng 6 và lại tăng thêm mức tương tự vào tháng 7.

Ngân hàng Trung ương Nga cho biết nhu cầu tiền mặt năm 2025 “cao hơn một chút so với các năm trước”, một phần do “người dân và doanh nghiệp muốn dự trữ tiền mặt để thanh toán” trong bối cảnh xảy ra các đợt ngắt kết nối internet nhằm gây gián đoạn GPS và mạng di động — các kênh có thể dùng để điều khiển drone, theo trang Insider.

Vladimir Gutenev, nghị sĩ cấp cao của Nga, nói với một hãng truyền thông nước này rằng mọi người nên luôn có tiền mặt để chi trả cho hàng hóa và dịch vụ.

“Bạn không nên trở thành một ‘hipster’ chỉ sống ở trung tâm Moscow (thủ đô Nga - PV). Cuộc sống không chỉ giới hạn ở sự tiện nghi”, Vladimir Gutenev nói.

Trong ngữ cảnh bài viết, “hipster” được dùng để chỉ kiểu người sống ở khu vực tiện nghi, hiện đại và chỉ quen với cuộc sống thoải mái, không chuẩn bị cho tình huống khó khăn như mất internet hay thiếu dịch vụ.

Vấn đề lớn với khá nhiều nhà cung cấp dịch vụ

Sự cố mất kết nối internet tăng mạnh những tháng gần đây, từ 69 vụ vào tháng 5 lên 662 trong tháng 6 và 2.099 ở tháng 7, theo nhóm giám sát độc lập có tên Na Svyazi.

Dmitry Peskov, người phát ngôn Điện Kremlin, hồi tháng trước cho biết động thái ngắt internet di động tại một số khu vực ở Nga là có cơ sở vì lý do an ninh trước nguy cơ các cuộc tấn công nhắm vào các công trình dân sự, theo hãng thông tấn TASS (Nga). Ông nhấn mạnh an ninh là ưu tiên trên hết.

Liên quan đến tin đồn về khả năng thành lập một cơ chế thống nhất về việc ngắt internet di động tại các khu vực, ông Dmitry Peskov nói rằng Điện Kremlin không biết về kế hoạch như vậy. Tuy nhiên, Nga có cơ chế liên quan đến hoạt động chống khủng bố, có ủy ban chống khủng bố và các cơ quan đặc biệt, nên có hệ thống hoạt động liên quan đến vấn đề đó.

Anastasiia Kruope, nghiên cứu viên về châu Âu và Trung Á tại Human Rights Watch, nói với trang Insider rằng ngày càng nhiều người Nga đăng ký sử dụng internet băng thông rộng thay vì chỉ dựa vào dữ liệu di động vì lo ngại các đợt mất kết nối.

Bà Anastasiia Kruope cho biết các cửa hàng có Wi-Fi vẫn xử lý được thanh toán, nhưng các cửa hàng nhỏ phụ thuộc vào dữ liệu di động thì gặp khó khăn.

Anastasiia Kruope nói thêm rằng tài xế taxi ở một số thành phố của Nga phải đỗ ở những nơi có Wi-Fi để liên lạc với khách hàng và tải sẵn lộ trình trước khi khởi hành.

“Điều này đã trở thành vấn đề lớn với khá nhiều nhà cung cấp dịch vụ vốn phụ thuộc vào khả năng truy cập internet di động”, bà nhấn mạnh.

Việc dùng tiền mặt ngày càng phổ biến ở Nga - Ảnh: Reuters

“Internet có chủ quyền”

Nga đang thúc đẩy kế hoạch xây dựng một “internet có chủ quyền”, thử nghiệm hạ tầng cho phép chính phủ ngắt kết nối đất nước khỏi mạng internet toàn cầu và kiểm soát quyền truy cập trực tuyến.

Làn sóng ngắt kết nối internet bắt đầu khi Nga cắt truy cập ở nhiều khu vực, gồm cả Moscow, trong dịp Ngày Chiến thắng 9.5 (kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã trong Thế chiến II).

Vài tuần sau đó, Ukraine triển khai chiến thuật tấn công bằng drone “mạng nhện”, đưa drone vào Nga bằng xe tải và phóng chúng để gây thiệt hại nặng cho các máy bay chiến đấu đang đậu.

Natalia Krapiva, cố vấn pháp lý cấp cao về công nghệ tại tổ chức phi lợi nhuận Access Now (có trụ sở ở thành phố New York, Mỹ), nói kế hoạch dài hạn của Nga với các đợt kết nối internet này vẫn chưa rõ ràng.

Bà Natalia Krapiva nhận định rằng việc gia tăng kiểm duyệt và kiểm soát internet kể từ khi Nga tấn công Ukraine vào tháng 2.2022 đã đe dọa tương lai nền kinh tế số và khả năng cạnh tranh của lĩnh vực công nghệ tài chính trong nước.

“Không chỉ các đợt ngắt kết nối internet, mà còn là các lệnh trừng phạt, tình trạng chảy máu chất xám, việc cấm hoặc hạn chế nhiều công nghệ khác nhau, từ mạng xã hội phương Tây đến VPN (mạng riêng ảo), nhiều công ty rời khỏi Nga cùng chính sách cô lập công nghệ nói chung - tất cả đang gây tổn hại cho doanh nghiệp Nga và nền kinh tế”, Natalia Krapiva bình luận.

Ngày 1.5.2019, Tổng thống Nga Vladimir Putin ký thông qua luật “internet chủ quyền”, cho phép chính phủ tạo ra mạng internet quốc gia riêng, tách rời khỏi toàn bộ thế giới.

Luật bắt đầu có hiệu lực kể từ tháng 11.2019. Theo luật mới, chính phủ Nga sẽ áp dụng nhiều biện pháp, gồm tạo ra công nghệ theo dõi internet, chuyển hướng đường truyền khỏi máy chủ nước ngoài nhằm ngăn chặn các quốc gia khác tấn công, đánh sập mạng hoặc do thám, trộm dữ liệu.

Roskomnadzor (Cơ quan quản lý viễn thông Nga) sẽ thành lập trung tâm quản trị có nhiệm vụ đảm bảo dịch vụ internet hoạt động ổn định trong những tình huống bất thường.

Trong các tình huống bất thường, chẳng hạn bị tấn công mạng quy mô lớn, trung tâm này được quyền ngắt kết nối với internet toàn cầu, lập tức chuyển sang chế độ mạng nội địa.

Hồi tháng 4.2019, chính phủ Nga được cho đã ngắt toàn bộ internet trong cuộc thử nghiệm phòng thủ trước những cuộc tấn công mạng nghiêm trọng từ nước ngoài, theo hãng tin AFP.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/nga-chan-internet-de-chong-drone-cua-ukraine-dan-do-xo-dung-tien-mat-236228.html